DTALOGVS
VI. D"E REP.
VEL,
D E
IVSTO.
<f-17
pium uidelicec
~eniens
uniuerG ípíum atdngat, &
rurfus adhrereac íllis qore prindpio hrerenr, acq; ica
ad fine ufq¡ perueniac,nullo prorfus fenubili utcns,
fed ípus fpedebus, per ipfas, arque ad ipfas progre,:
diens. Incclligo randem, quanquam minime fuffis
dencer,uc ruperem.Viderls enim mihi magnum
º"
pus proponerc. MoUrís quidem dí!Teren,parcem
il
lam ue:re exífünás &: íncelligibilis generis, qua per
demonl1raáonis fcientiam fpeculamur, illa dfe da"
riorem quam
ex
illis fdenctjs,qure arres appc:.llfüur,
inuefügamus.
In
quibus pro
princip~s
fuppoutio=
nes habencur,& qui ilta cofidnanc,cogiratione
'º"
gumur non fenlibus incueri.Q1onia uero ad prind
J?íum no afcendunc,fed ex fuppoGcionibus ind:igac,
rnrelledü círca hrec haberecibí nequaqua uídencur,
licec
ci:'i
príncipio ince:llígibílía linc.
V
idcris aurE
mi
hi geomerrícarum &: Gmílíum rerü habírum cogí"
tationem pocíus appellare
Cf;
incellcétum, quafi co=
gicatio Ínter opínionem &: incelleél:um mcdium re"
neat, Sifficiencer admodum perccpiíl:i.Acq: ad has
quacuor proponiones, quaruor iddcm animi alfe:.:
diones accipe.lncdligéá am quidcm ad fuprernum
ípfum,ad fecudum cogícationem,ad ccrrium fidem,
ad poftremum uero afsímulatíonem Guc imagina"'
tíonem.
H~c
pr::ecerca ínuícem alrernre rarione pro"
porcíonis ordína, uc ita hrec clarírarem partidpene,
quemadmodum illa
ci
rea qure func,uericacem. ln"
celligo equídem,&: quod dicís admítto, &: ut íubcs
ita difpono.
tlt:pr:rtermírfum. Acquí muIra przcermírtunrur.
' Ne minímíi quid omícras. Reor equidem mulca
prreccrea fuperfore,ueruncamen quorrunq; ad
pr~=
fens ráerrí pocerlír,haud fpótc dímítca. lra precor.
Cogira duo hrec dfe,&: unü quídem in genere lo=
coétJ
íncelligibilí regnare,alceri'i ínuílibilí,ne fub co.?
lo,inquiens,uidear ce área nomE dedpere.Accamen
fpecics duas habes,uiGbile fdlicec &: ipfum íncelligi
bile. H abeo equidem. Perinde ac
11
acceperis linea
in
duas z qualesfedam poniones,&: utranq¡ rurfus
parce Gmílí raáone díuiferís: Íla nunc oblati'i cibi ge
nus unum uiGbile,incellígibíle alceríi, in duo rurfus
fecundü darimc &: obfcuricarc ucrüq; diftingue.
In
genere quippe uílibíli portio una imagines conríne ,
bit.Vaco aucem imagines, primíi umbras. Deinde
Ümulacra qure
in
aquis apparcr,&: qure in corporí=·
bus denGs, lenibus,cerfis ac luddís,&: omne quod,–
cunq; cale,fi cenes. Tenco. Portio uero altera com"
prz hendec ca quorum h::r Gmilítudines
qu~da
func,
animalia uídelícer qua:apud nos funt &: plantas,&:
uniuerfum fabrícz genus. Sic pono. An uis
pr~=
terca feci'idum uerum &: non uerü dicere genus hoc
dil1inguí-:'uc quemadmodi'i fe habct quod opinione
fingicur ad id quod fdétía nofcicur, ita fimulacrum
ad illud cuíus el1 Gmíle-:' Valde. ConGdera iterum
intelligibilis Íeél:íonem.
Q10
paél:o-:' Vnum qui::
dem ipfius genus eft quod inquirí
e
anímus his
uccs
uelur imagínibus qua- prius diuífa funt, compulfus
ve
fuppoGrioníbus no ad prindpium, fed ad ñnem
procedere. Alcerum uero, quod excogícac animus,
<x
fuppoGtione procedens ad prindpium no Íuppo
ficum, nec ímaginíbus ucens quibus ad genus alce=
rum ucí fqlemus,fed in ípfis fpedebus per ípfas pro
gredíens. Haud farís qu::r dícis
ínc~llígo.
Ac ením
fadlíus per hrecincelliges. Arbitror re non lacere,
quod qui círca geometría &: arichmetica &: c::rcera
gcnerís eíus uerfantur,fupponum quide par&:
im=
par &: figuras ac tres fpedes angulorü, et horum
fi::
rnilia in argumencaúonibus fingulis, &: bis pofüis
tanquam cuílibec manifeftís , ratíoné de his nullam
cxigmdam pucae. Acq; hínc indpíences ad alía íam
deftendunc,&:; ad íllud cande perueníuncquod quf=
rebam. Prorfus id nouí. Enímuero &: illud nofti,
quod &: fupradidis fpedebus uiuncur, deéu illís uer
ba facium:quanqua non ad eas mmrem dirigür,fed
adilla potíus quoruiíl:a fimulacra func, ad quadran
gulum ípfum uidelícec,ípfumq, diamnrum,non ad
ca
qure fcribunc.
Et
in al tjs eodem modo, fpedebus
quídem hifcc quas defcrlbunc figurancé¡,, quarü &:
umbr::r func, &: in aquis ímagines,1anquam ímagi::
nibus quíbufdam ucuncu r,affeétances illa confpice"
re, qure non alicer
qu~m
cogicacíone percípiuncur.
V na loqueris. Hac generis incelligibílis fpedem
fupra dícebam, ad cuius inueílígationem cogí aní"
mum fuµpoution ibus uti, ad príncipíum non eun=
tem, urpoce qui fupra fuppofüioncs afcendere ne=
queat,utarurép imaginíbus hís qu::r
ex
inferíoribus
func ad fuperi orum Gmiliiudinem comparara-, arq¡
ica opinione conccprre di íl:inél:::ré¡, func,quafi ad illa
perfpicue conferanc. l ncelligo equidem díci abs re
quod in geomecria &: aliís eíus germanis artibus
füri foler. Alcera incdl1gíb11is parrcm ad ill ud re'°
ferre me fcíco, quod ipfa ratio per demonfrrandi
fa,,
culcaccm actingir,dum fuppoGáones non pro prin=
ciptjs haber, fed rcuera pro fuppoGcionibus acdpic,
unquam gradíbus quibufda &: adminículis urens,
quoufque ad 1Ilud quod non fupponímr,ad prínd"
DIALOGVS
SE.-
PTIMVS,_ DE
l V S T o.
*
M A R.
s
I L I I
F
r e"r
N 1
AR.GVMENT.
'if
S
APIENTES
diuino ingenio prreditiomne mentjs fiu
diq_m
!i
terrenis ad ccelefiia,
1
mobilibus ad immobilia,ab
his qure fentiunrnr, ad iUa qua:: fuperant ícnfum pro uiribus
conuerteruot.Conliderantesé¡; mundi machinam & uná
eífe,
& mirabiliterordinatam, ncq; tamen ex ícipfa polfe cóíúl:e–
rc,cum
ex
diuerlis componarnratq; mmetur, merito cogno
ueruntab alío dependcre:ab alio inquam uno,atq; fapientif–
Jimo, qui & unum conficiatopus
ex
multis,& id unum ubiq;
ordinet fapicnter ,regat prreterea & potenter, opus uidelicet
ingensatq; multiplex,motu quidcm perpetuo, atq; rapidtfsi
mo,non tatuen abarame reuolurnm: ducat quoq; beaignif–
funefingula ad booum mirifica tum commoditate tum tacili
tate
currenria.~mobrcm
communi quadam conceptionc
Deum elfe pariter confeníerunt, unií uniuerliregem poten–
tetu & iapiemem atq; clemcmem:quem & terreni reges,re–
rumé¡; publicarum gubernatores pro uiribus debeant imica–
ri. Pofi communem baoede
Deo
conceptionem gemina rnr–
fus uiaadDeum cceperuntplaniusatq; proyrns prolictíci:per
alceram quidem negando,per altera rcfcredo. Nam illa quid
ipfum bonum,id eff,quid
Deu~
non
íic
argumenrantes
,P.ro–
bauerunt neq; elfe qui
cquam ex his qure capiuntur r:nt
tbus,neq; ex his qua: mente
comprrehendunrnr.Inhac auce & crea
turas a<l creacorem, &
uiciísim creacorem referentes ad crea
turas,excouicauerunc qua ratione & creator fingula faciatat–
quc
perlici~c,&
crearnrn: ad ipfum [efe uel habcant,ucl imita
ri, ucl confequi pofsint. Haélenu> proccderc philoíophantis
ingeommPlaco nofier &
in
Parmcnide monfirac,& hbro fu–
pertore confirmat.
~d
Dionylius quoq; Arc¿;agit:1 maxi
::;,e;~~r,~
0
~ª:~IJ~ec
~!f~~f~~·'.:mb~~~~t~~1~ªm;~~ili~:):,7~
tus mentes :tísiduc
collufirancc.Atuero quidipíum in febo–
num lic,1d cfi dmin
a fubfiancia,qucmadmodu
&
in Parn1eni–
dc,& bic ofiédit, nemo per ciuúnodí uias a!fequi potcfi.folú
uero pcr bas 1llucdcníq; perucntre,ubidrninum bonu ob
fo–
Jam bcnignttaté fuam amatorem
Cuíí
propius acccdeatcm
&
propria luce formar, & calore
fo
uet, & potcfiate trasformat
mcnrcm, tum demú cognofcenté Dcum cú ipfa íam faéla lit
Deus