4000003575

CHARMJDE

V .EL, DE TE.MPERANTIA.

admodum igitur ah indiuiduo ad fpeciem, & l ípecie ad idea

cogicando uanfcendimus, ita &ab amere forma: huius , ad

;imorem communis formz:primo, deindead formz: idealis

amorem pergereaJmonemur. His addidit Socrates corpo–

ris pulchiituClinem non propter fe amandam, fed tanquam

diuina: pulchritudinis 1maginem nobis e:rillimandam . lu–

hetpoftremo nudare animum, corporisé¡ue forma poílha–

ba:i, decorcm animi, tum naturalem inlpicerc, tum /ludio

comparandum diligentius adhibere . Et interca corripit

Cha:rephonrem qui neício quid de nudando quaú in palz–

ftra corpore di:rerar. Neque iniuria exhortationem ad rem–

peranriam

pulchrirudine corporis exorditur. Ha:c enim

temperanua qua:dam efr linearum, arque colorum. Sedab

hac proxime rranlit ad corporis faniratem, qua: etiam efr rem

perantia qua:dam, humorum íciliceratque mébrorum.Ter.

tio

hacadanimi ipúus ornatum, qui

in affeüu tempe.,.

rantia efr, ipfa morionum fcilicet moderatio:

in cognirio–

ne qua:dam úm1liter efr temperantia, in quadam inrclligen–

t ia:cum rebus qua: intelligunrur conc.inna cógruirare conú–

ft~ns,

ut non immeriro Pyrhagoras remperanriam uirtutem

omiumeífe dixerit faluberrimam, ram publice quam priua–

tim humana: íocietatis cnnferuarricem: pra:Íertim cum &

"iufütia temperantia qua:dam

Út,

id eíl: conueniens in com.

mutando cliftribuendoé¡ue moderatio . Profeüo quamuis

temperantia proprie circa cohibendas uehementes libidi–

nes uoh1ptatesé¡ue uerferur , tamen fimilitudine quadam

transfertur &ad cupidirares omnes amputandas,& ad aüum

quemlibet moderandum , ut eriam olf1cium fortimdinis

audacia: timorisé¡ue moderatione ueríerur, úmiliter iu–

fütia: in pra:miorum pa:narumé¡ue modo, liberalitatis quo–

que in errogandi modo, Jenique totius uita: íalus,ut nequid

nimis . Hinc Pytl1agoricum il!ud, Meníura omnium opti–

ma. S·e<l memento 1llos in Pha::done negari temperatos

d–

fe'

qui corporea:: uoluptatis gracia

uoluptatibus abfrinent.

Iubet enim all:iones mortales ad purgandam mentem re–

fern, coníequend:e fapientia: diuina:que úmlitudinis gra–

tfa . Tanta uero efr excellentia temperantire, ut & cam o–

rones in operibus fuis obíeruent artilíces elegantes,

ipfius

uirtute non folum corpus íub luna quodlibet, uerumetiam

ca:lum ipfüm uniuerfumé¡ue

íern~tur.

°-!!_od in Gorgia fa–

pientum tefümonio confírmatur. Huic 1Uud Cunile,IJ1lj>o–

nit deus cunéla fuauiter. Item in numero, eondere, men–

fura cunüa difponit. fed iamad dialogum reuerramur. Soera

tes dum ex fentétia magorum uetat curari corpus anrequam

curemr animus,manifefte eos improbar, qui mínima curan–

tes, maxima negligunr, uelutiqui equis & canibus a:grotan

tibus remedia qua:ritant, in fui uero corporis &anim1 mor–

bis medicos minime confulunt. Mínima qua:que fupcllell:i

lía ritecomponunt, ipfi interim &animo

corpore incom

pofiti . Intemperato animo citharam temperanr .

~otidie

aliena curiofe traÜanr, propria deíerunt. Omnia uero pra:–

ter animum ipíum nobis funt aliena. Ideo corporis medi–

crnam folium appellauit, rem leuem , fragilem , & omnino

mutabilem , ac penirns contemnendam . Sionificat etiam

multa nobis incommoda tum corporis, tum fo'rtuna:: ob in-

1empcrantiam frequenter accidere , atque contra complu–

rima bona per temperantiam proucnir.e. ltem animo perfe

ae co111pohto,qu:ecunque acadunt' tam & pr[\dcnter difpo

ni, &a:que tolerari, ut nihil tandem euadat in malum . ln–

compoÍtto uero animo, nihil bene, ucl in corpore, uel ex–

ml poífe componi. E:rponit autem in Cracylo nomen rem–

perantia: Gra:cum Sophroíynen, quafi íalutem quandam

e§

fcruationemé¡ueprudentire. Putat enim animo uerorum lu–

mnia omnium innata fuiífe,i<leoé¡ue fi in íeipíum prorfus in:.

fpiciat, uera in fe omnia conípeéturum. Atuero quo minus

inípiciat, in caufa efr immoderatus ad corpus corporeaé¡; af–

fcüus

quo

fit,

ut temperantia opus

fü

in primis: per quam

expulía pcrturbationum calígine mens

fafu

íerenior, diuin·i

folis lumine abunde circumfundatur, un<le fapientiam pn'–

mo reeuperet, deinde prudentiam adipiícatur.

~oniam

igirnr

tempe_ra~tiam tapien~

prudent!aé¡uecomitatur,ideo

Flato ía:pealib1,

m hoc dialogo fub 1pfo temperantia: no.

mine fap1entiam quoquc uult,

prudenriam

contineri.Mó

necautem Socrates Cbarmidem, utrefpiciat in íeipfum de

temperantia uerba fall:urus. nal\1 ha:c ipía in fcipfum conuer

íio, efr huius uirwtis officium :& quifquis in feipfum peni-

1us conuedi1s fuerit, tum per ipíam temperancia: ideam in–

natam menti, humanam rncelligit

temp~rantiam,

rnm mo–

derationem ipfam agnoícens, qua deus anima::r,arres

ini–

tio inuicem temperamt,cognofcct qua ratione

Út

affeélus a–

riüui temperandus.Acceditad ha:c,quod in hoc pra::cepto ú–

gn16catneminem nili tcmpcratum detcmperanti;¡ luq11iad

perfuadendum uel debere 11el pofTe. Pra:terea traditur in

Tima:o,e:r confonantiquadam anima: tamad feipíam quam

corp!U

mod~tionc ,

nobis proíp.cra

cun&

contingerc,

~netiam

Pythagorei', quos Romanus in hot"fequimr Cen

forious,fi animus prudenter motiones úngulas,tum íui,tum

corporis moderetur, perpctuam utriufque laoitatem,&diu–

turnam uitam corpori pollicentur.

quidem plerifquc

fapientibus fanüisé¡ue uiris prouenilfe comperrum & Cenfo

rinus,

nos

habemus.Ad

eandem quoque caufam aut fimi–

lcm diuturnasprifcorum uitas nonnullireferrent. Sedaddi–

tur his aliquid mirabilius: Magos carmmibus fu is immona–

litatem corporibus polliceri.Magiccm Zoroafrris Plato

ÍG

Alcibiade,nihil aliud qu:Un diuinum cultum etTe dicit.hie in–

fuper addidit,non magicis tantum carminibus, uerumetiam

ph1lofopbicisrationibus & temperari animum, & corpus uel

fomper, uel diu falté procul l morre feruari. Profeélo oratio

illa qua: tempcrantiam audientibus omnino

fü

pcríuafura,

at':lue iníuper effell:ura, duo potifsimum e:rigit,& uim :l de<>

infofam, & rationes aphilofophiscomparatas . Atque orati<>

neme duobus his compoútam Plato incátationem nominac

magicam .

Pha:bus primo, dcinde Pythagorici morbos

ab animo

corpore mirabiliter expellebant.Neque uero fal

fom putari debet, corpus fub anima penitus temperara im–

mortale effici poífe, &fub intemperata in morbos, & mala

Jabí. Id enim Mofaicum de primi parentis fratu atque lapíu

myfrerium contmet. Arque Auicenna íequutus Platonicos

& Hippocratem, probat animum e¡¡ ipfa íui natura adeo ma–

teriam omnem exuperare,

11t

cum primum in íeipfiim fueric

refritutus,poísit elcmentamundi mira quadam uirtute mo–

uerc, atque habere incorporaqureuis imperium: quo

lit,

mulco magis pofsit in proprium.

~1od

quidem

ab initi<>

Adam poterat experiri, & quidam putantEnoch &Eliam,

nonnulli íuípicantur euangelifram adhucratione quadam

fi.

míliuiuere. Seddehis omnibusin Theolog1a nofiralatií.

fime difputamus. Denique,

íummatim dican1,mjra in hoe

uirrntis remperantia:,doclarantur, c¡uod animwn-infeliciter

in deteriora prolapfum, feliciter úbijpú refütoit.Declaratur

mirapote/las animi,a quo omnia tam bona, qu:lm mala

corpus deRuant,& quo uolente corpus feruari ualeat incor-'

ruptum.

quidem Mofaicis myfrerijs fere undique con

fonat. Pofr ha:c fa:pius quid

Út

temperantiaqua:ritur, quod

quidem neque Charmides neque Critias unquam abfoluit.

llle enim non temperantiam proprie, íedqua: comitantur

eam, adducit in medium: hicautem qure ad prudentiam ma"

gis pertinent: & id quidem íemper inepte, uidclicet ut de–

claretur non eífe c111usliber de uirtute tá.l'ra::clara diíferere,

Interca nota priícos facerdotcs confueuiife in facris tertiam

l1bationis pareram Ioui feruatori pra:cipue coníecrare,ut de–

clararenr principia,media, fines omuiumut in Legibus Plato

refert, fub Ioms prouidentia diíponi ate¡ue feruari. Sed ad

Cricia: inepcias redeamus, dieenus eífe fcientiam quandam

quz: tam

quam fcicntias omnes fciat:rcs uero ipfas quarum

funt fcientia:, nefciat

. ~od

quidem ideo efrabfurdum,quia

ueritas ipía ratioé¡;fcienria: in ipfo eorum qua: fciuntur quafi

quodam contall:u congruentiaé¡ue con[úlit . Pra:terea neque

perfell:e fciri potefr ícentia, niú qua: fcicntia

út

diícernat!lr:

Id uero nifi reí cuius Út habearnr, habcri non potefr . ltem có

fitetur Critiaspoífe aliquem quz: nullo modo cognoti:it,in–

terim cognofcere

non nollC . Id autcm Soerates idc.irco

non recip1r,quoniam qua: aullo modo fciunrnr,non poffimt

inrerim quodammodo íciri.

~fquis

enim animaduertit fe

aliquid ignorare,eoipfo agnoícit

carere.Si

ita iudicat,cr'

go iam notionem ipfius quádam in íeipfo deícripÚt, per quá

iudicet & fe carere, &quo pra:cipuacareat.

0i!9

fit,ut qui–

cunq; rem aliquam

ignorare cognofcit,interea rcm ipfam

non proríus ignoret, immogenerali quadam adumbratio-·.

ne defcribar,

geril'r~li inqu~m

proptcrea,quod iu ípeciali re–

rum diíl:inüione fcienti;¡ pcrfeüa confiíl:it, quam in omni-.

bus difputationibqs fuis Plato perquirit. Vbi uero

Socrat~m,

inducit agnofceptem fe mhil fcire , iudicat eum, e1fi non.

fpeciales , generales tamen rerurn deferiptionc;s b¡¡here;

alioquin ignor:¡nuam

ÍU:\fll

rion poífet agnofcere: ideoi¡uc'

dum fciebat nihil, (ciebatquoqammodo i:unaa.

~niam

uero Critias fermonem de temperaatia traduxerat ad pru

dentiam , & id quidem licentia quadam Platonica, So–

crates prudenuam aíferir, id efr boni malié¡ue !Cientiam,

áutoritatem íummam ad be:¡titudinem obtinere, rum quia

bonum finem ,

bona ad. ipíurn media ipía

deruoofu~t,

tum quia omnes tam res quam artes quatenus

ipfa re–

guntur , nobis 'onducunc ad bonum , contra ucro ne•

quaquam .Pofrremo.docetSocraces nihil difficilius ue!Je–

finin uel 'omparari quam remperantiam. Difficulta. uero

dcfinitionis mde procedit,quod uix a ca:teris uirruribus qua

rum ipía confonantia qua:dam eft, clifcerni potefi . Add<;

quod

t~nto

difficLlius imelligitur, uerbisé¡; exprimitur,quan

to clitf1cilius intríníccu• po!Sidecur.Profeüo cú ex ipfo cor–

poriscommercio marirne ad uoluptatem intempcrantiaínq1

proc;liim

~us

,_in

các¡11e

inf;uitianutnamur, ddficilime

'ernperaQ_