4000003575

LIBEll XVIII.

curo chariute quantam rurandz iuucntu"ti adhiberc di1igen–

tiam dcbeamus. Mox uero íub mfolcoti(simorum foph1llarú

poll1C11anombusparturiunc montes,na(cernr ridiculus mus.

Sed

notanda ell 1bi hypcrboltca quzdam ad uanos homi–

ncs dtT1dcndos Socracis iroo1a. De1nde incomparabihs na–

nitas ncbulonum pro rebus uerba, & 1lla quidcm inepnfsi–

ma ubique przllantium,quumque exhortatroncm ad fapien–

tiam promiferint,ad pueriles meptias relabcntium.T um So•

erares uniueríum fophrllarum gymnafi11m a11 ludum effe ucr

borum, cosque rerum naturam omnino larere ,arque anili–

cioías illorum celas , (ola uerborum cxpoficione fignificatio–

nisé¡ue d1lhnfüone polTe d11Tolui. Obíecrat dcindc faccuí–

fima quadam ironia foph11las, ut pofi ludos ad ícria uemant:

proponiré¡ue formulam quandam, ad cuius excmplar exhor–

tationem ad ph1lofoph1am ab 1lhs exoptet. In e1uímod1 for–

múla felicir:ncm primo quidem communi notione de(cnbir,

benc: uiuere. Demde boc 1píum beneuiuere uel in ipfa rerú

ad uornm con(eruciooe, ucl in reao rerum ipfarum ufu pro–

bat conGllere. Atque utrinquc pcr induéliones conclud1t:ía–

p1entiam, rum fo la

coníequatur res ad uotum.& utatur re–

ae, folam beatos cfficere. Ib1é¡ue talis in indufüonibus or–

do conípicitur,

fi per Gngulas uita: partes fap1enria rum ad

uotum coníequitur, tum reCle uritur, coníequentem in uni–

uerfa uita finem uirz commuaem IÜmmumé¡ue bonum fa–

pientia eadem afferat in coníecmione proípera reéloé¡ue uíu

con6llens. lnter argumentandum uero przclara fulget íen–

tcntia1eéta: Sroiczfundamemum, externa uidelicet & cor-·

por't-a cffe ind1fferenva ponus & commun1a , guaro aut bo–

na. aunnala diccnda. Propne nero bonam

eífe

úpienriam,

malam uel'Q inlipienoam. Siquidem per illam bona omnia,

per han e

omn~

mala nobis euadunt. ldeoé¡ue fapienriam fo–

lam beatos faccn: polfe. 0l!9d uero m (cientia poteftasad fe

Jicitaccm tora conGllat , tria ipfa felicic,uis nomina

prifcis

Grzcorum auroribus in!htura declarant, (cilicet Euda:mo–

nia , Eurychia,Eupragia. Primum fignificat cognitionem bo–

ni , focundum coníecut1on4'm, tertlum uero ufum : qua: o–

mma (cien tia nobis perficit. O!!_am boni fcien uam Plato

hic

alib1 dicit guodammodo omnem effe uirrutem. Sapien

tJam quidem efre abfoluti d111inié¡ue boni ícientiam.Pruden–

tiam uero , ícienriam bonorum

malorum~ue

propriead ho–

minem peroaentium. Iullitiam quoque íc1entiam bonorum

malorumé¡uc pro mcritis dillribuendorum. Forritudinem au

tcm ícientiam circa bona & mala audendi atque mecuendi.

T emperanoam denique ícientiam circa bona malaé¡ue limi–

liter aíciícendi atquc fugtendi. Memimffe prz ca:teris hico–

portet, Plat?nem & hic

ía:pcalibi ianuere fapien tiam non

tam humano !ludio com_.earari, quam purgatis mentibus di–

uimtus infundo folcre.

~1ppc

rum animus huicconiunélus

corpori, adres penitus

corpore íeparatas reddatur inee_tus,

& quali noaua íub niouo diumorum fplendore

caliget.~propter Socrarica ad fapientiam :tdhorr.1t10 non tam ad fpe–

culationem pertiact ,quam ad mores.

~bus

raodem pur–

garns animus íapientiam

Deo & ícientiam

prudentiam~ue

coníequirnr. Pcr hzc Soera

ces

dum

foph1füs exhonauo–

nem ad ph1lofoph1am, qua: ell fapientia: Hudium, expo(cere

fimulat, 1píe mtenm ap11ls1ma quadá d1(simulatione ad philo

fophandum mirab1hter adhortarnr . Veruntamco nondum

foph1lla: exhortarionem uel pro (eipíis, uel pro aliJS faltcm

acc1pi11n1,

(ed

pcr foliras 1terum inepcias reuoluunrur . Vbi

apparct quam pemnax , uel in u1tijs, uel in nugis (emper

ingenium, uel inique natum, uel perperam educatum. Iocer

hzcaduene dihgentiís1me d111inam l'latonts ícntentiam,qua

iubcmur uirtutts fapienua:é¡ue coníequenda:gratia perpeti

non folum mcommoda, iaéfuras, labores,& lcnmucem: ue–

rumetiam fi fperemus ex ipfa c:Wf.:iluuóe nofui meliores de–

nique euaíuros, permirtcre nos 11h qui boc 1pfum promiíe–

nt,excor1andos hquefac1endosé¡ueac penitus d1ffolueodos.

Vbi apparet quantum amm1 bonum rebus przllec corporcis,

quanmm probádi fint ueteres 1Ui fomfsim1 marryres Chri

füaoorum. H uic

11lud

fimile: Q.!!i animam amat íuam in hoc

mundo, pcrdet

e.am

: qui uero hic cam perdideric, eandem

m :eterna uita re

op1e

1.J•romde Socratcs fophitbrum capt1ií–

culas confutans, demonfuat contra foplullas fac1hme pofre

foph1!mata rerorquen , pr:c(ert1m qma co<>1t eos & lib1met

repugnare,& abtitrditsinu confiteri. His atf1S rurCus íim1lem

íupcnon formularu fimulando, dedarac mlul boni audao–

res

foplulhs accipcrc' foph1ílasé¡ue 1pfos ueluo perdiuisi–

mos ad bonam fi-ugcm reuocan non polfe. °-.!!_9mam uero

trra ha:c nomina mrer d11putandum,fapien1iam,1c1ent1á,pru–

den11am,ía:pe

rep~ot,

ammaduertcndum eft, ub1 obíeruan–

uus lnqmtur íap1ent1am defimre diumorum cognitioncm,

(cicnnam narur.ihum,prudcnuam bumanorum. \7b1 nero mi

nns obt¡,ru.incer, íoenuz nomme ad tna ba:c lign16c:inda

Lltl

folcrc. S.-d ub1 l1benu ·, finguhs pamer pr.o ommbus uu.

Prztere:a duo adducitartium genera,e3rum (cilicet quz

effi–

ciant opera,& e:irum quz faéf1s utantur. Er quon1am

ars

qua:

ur.iror alterius artis opere, tum finem 1111 fabnc:llldi pr3!(cn–

bit, tum cxemplaradhiber operis abfoluendi, non íniuna u–

rcmcm artcm faocnti dignirarc

pr~pommus.Attende

luc Plz

tonem ram paru1 facere f.icientcm artem, taro rnagni fuccrc

utcntcm,

utap~roísime ~clir,

quis uel matc;1as omncs ir.!

aurum pro arbitrio polS1tconuertere. 1mo & 1mmonalitatc

ipúm intcr homincs compararc,mh1J libi uel tantam auri mo

lcm uel immortal1tatem niíi uti (ciucnt profururam.Attende

irerum communem hic oratoria: anís abuíum fophúhcz íi–

milem proríus u1tuperari,táquam fa(cinanonis malefica: ípe–

cicm, ubique ad mbciendos perturbanombus auimos uenefi

ce contenaentem . Simili quadam racione communem poe–

fis

abuíum a11bi detellatur. Sed quia hic in artibus numeran–

dis nominatdialeéticam,ne quorundam more dixerim d1ale–

fricen, nam diaJeaica m1hi latinius fonat, meminiífe opor–

tet logicam apud Platonem lignificare artem rel1'ulas nomi–

num, orationum, argumentationumé]ue

diípon~ntem:

dia–

lelhcam uero íagacem philofophantis lndagmem,regulis bis

utentem ad ranones rerum inueiligandas , d1uinarum pr3!–

ícrtim,

quibus rerum quoque (cquentium (ummzrationcs

accipiuntur, ideoé¡ue dialelbcam plerunqueapud Platonem

theologiam nobis lignific:irc. Nominar ibídem artem regiá

:nque auilcm, ícilicet prudentiam humani generis felioter

gubernandi. O!!_a: quidem íiue in perfona pnuara fiue publi–

lit ,

uel una, uel multis, zquc ab ipfo tam ciuiüs, qu:'lm re–

gia nuncupatur. Hmc profel'lo táquam reginz omnes íubiJ–

cit facultates, qua: in a1.7endo faciendoé¡ue uerfantur, quibus

ipfadat Jeges,ac tanqult' inllrumentis utitur & anol11s.S11bij–

cit fimiliter theologiz ícientias omnes, quz uenantur in (pe

cuJando' ad quam na: ita re habeant' quemadmodum priua–

ta: artes ad regiam.

~mobrem

Socrates dum

ipfa for–

mula Cul.'erion formulzruríus conrinuata faculratem

~1a:rit

ad feliorau:m potiísimum conducentem, mento dimttsis a–

l•JSad regiam theologiamé¡ue confugit, pra:íertim cum feli–

citas in oprimo rerum ufo conúfl:at :llz ucro rcfriísimum,tú

ípeculandi, tum agendi & faoendi uíum afferre omnibus

per omnia lludcant . ldem tradidit in l'hilebo, idem in ulti–

mo legum, ídem in libris de R.cpublica, ubi ad generis hu–

mani

féücirat~m fu~'!~um g~be_r_n:itorem

in theol<:>gia pri–

mum, de1Dde m c1U1la mllru1t ditc1pliaa, aífercns diumam i–

pfam boni ide:un' uix tandem a fo lo le<>itimo theologo per–

cipi. ac nifi p_ercepta

fu~rit

'.n_on ro?equic'luam uerpriua–

tJm, uel publice refre agi fehcaerquc diipom. O!!_amuis au–

tem ita

lit,

Socrates tamen hic inter adoleícentes atquc: fo–

phillas mylleria ha:c reuelanda non ccníet. Mos emm Socra

ticus

~doleíce~nes exh?~arur

folum, fophillas folum cnnfu–

tat, u1ros demque le_g1umos docet . Hiceroo fub ironia ar–

<¡UC dilSimulationc c1uímodi taogit myllen'.:, feque Gmula

lia:íirare, & quafi iatcr fophifias uemg100Cos pau uerriginé.

Fon.; uero ambigere propterea fimulat utrum theolog1a c1-

u1l1sé¡uc pra:llet feliotatem, quia ncque theolooia:, neque

ciuilis di(c1plina: abfolutam perfcaiooem

huma~a

quadam

11ia, íeddiuioa potius ioípirauone haberi e..offe ía:pe confir–

mat. Ol!.apropter non iniuria human1s diffiíus umbus, feli–

citatem

diumam rcfen muniticcnuam , iu quam & thec–

log1:e fap1cntiam, & ciuilis prudeouam proculdubio retulir.

Eo demque pallo ha:c omn1a nob1s acc1pienda font , ut hu–

~ana

qu1dem off1_crn

~c:n~es

ad fel1C1tatem

P.ra:

parent, pr:r–

c1p11e (ub theolog1c:i omltque diíc1pltna reé

ime gubern;:–

ta :

Dei ucro 1pfius demenaís1ma bomias , fummum homi–

nis bonum per ha:c

qu~fi

m_edia ad ipfum conuerfü deniq1 e

larg1atur. Statueram h1c úus honcllum aroumento,imo

U(–

ro commenr.irio finem imponcre, ucrum'aetinet me adhuc

neceffiu-ia quzilio, ad quid

conducatfre~uens

Socratis iro–

n1a, quz qu1dem íemper Socraus bona ditSimulat, (a:pe uc–

ro bona funulat_fuperborum:& quaotum íemper Socrau dc–

rogat, tantum la:pe íuperbis arrog:1t: atque 1d quidem iocis

facc:oJsé¡ue frequenubus efficit ,

fa:pius ultra Sdem, ut in

fo quidem depnmeodo audientes reddat modell:iores:m

ÍU•

perbts U<'rO fupralide1 modum extollendis, fuperbiam red–

dat omnibus dendendam. Profeélo qui p=rer modum lau–

danmra Socrate, fi n.:>n omnino perdm íunt , rubore con–

fufi

(eipfosemendant:fio uero iam perdmíSLmi,non 1pfi 1am,

fed prZfentes corrcptionis eius exemplo tam ndiculam

fu–

perb1z uanitarem cauu!S=e u1taot.Ellautcm Socranca 1ro–

nia, resadmodumartifiooú, urban:i, faceta, ucnulla. Tu–

uus uentati adlhpularur, odiumque declinar, dum & _pro–

fc(s1onem apte d1ts1mula1, & pnus fib1 derogar mamíellc,

quam ucl claro derogare alteri dqmchendarur: & quod m.i–

x1mum ell 1n1u1t1¡s comgendis, fogit maledici notanl. Pcr

hanc ucique prope hutus rualog1 finem fophúb= cautllauo–

nts

wcuperauonem

tna collig11 cap11a.l'nmum quod pro-:

bauls1ru1