De
S.
Stephano Prothomartyrc Difcurfus III.
4.
I!t lllttllel1ut :
E!l hic íecundum feu alterum do–
num Spiritus fanlli,
&
clt
donum fingulare quoddam
cujufdam intelligentiz fe.u perfpicacitatis , per quod
fibiprzfensobjellumamatum;
Eceevldeo !ef11m j/aH·
tema dextrlf 1JIYtUtiJ Dei.
1
S· P"x.
Hzcpa.x illaerat, de qua lcripcum. eíl
:
Con1.
l
Jap,
abdica quzque&:
f~crcriffima
divinarui,n fc.ripturarum
Myltcria, przd1füones, figuras, Allegorias penetra•
mus, abfconditofque ejufdcm refcire incipimus thcfau–
ros, D o1tihujus przrogativz fi11gularis DcXlorum
&
Thcologorum quzdam fors c!l, ar non minus eodcm
quoque &:quidem abundantiffime replerus fuit S. Sce·
phanus uti ex infigni illo in concilio
&
Judzorum
fynagoga ad eofdcm habito,
&
a
S. Lucia in aflis A–
po!lolis accuratiltime defcripto fcrmone clariffimc!
Pax multa dtligentlbu1 legem
tu.a~.
Ha:c
pax
efi
mter–
na q11zdam quies, vulcusamab1hs feren1ras, ex tran•
quilla
&
bona orrnm ducens confcientia:
Splritu1 ille
,
Ser.dePent.
inquit Bernardus,
odlt
for~e1.
'·
11ec
hnbll~rt
potejl In
corpore fubdlto pem11i1
Q.!!1s 1g1tur nunc m1retur,
_fi
d.e
beacoScephanodicat~r:
Plenut
Spirirt~f"'!ªº
?.
h~u1-
dem ¡pre inculpatz v1tz erat,
&
md1c1b1hs puntat1s .
Pulchre Lyranusait:
Pttxquantumnd áuo, •dquietem
~~&.
.
S· Spiritus conft/li
Hoc donum con{.ifü cum pruden–
tia Cbrifüana proríus fynonymum e!l , perque illud
omnes noílras aél:iones ·ad ultimum nnem noflrum di–
rigimus, qucm in fenfum aptiffimc! in fermonc quod–
nam de przfcnti Feílivirare fcripfir fanél:us Albertus
ab ex1uior1bu1 10111urbationibt11
,
fecu11do qunntum
trtl
fedatio11em de/iderilt, lnterlorls
.
Utriurque hujuspacis
conditiones perfefüffime exhibct Stepbanus, ita
.m
fpe-
ciem quandam referret Angeli '·
e~at
enim
ommn~
1m–
perturbabilis:
Sicut A.ngelu1 Domznz ut nec
ben~d1ll1on~,
••
Rcc.14·11.
nec maledi8ione moveatur
Dionyfius Carthu(1anus d1-
~:=:;~:.s•
Magnus:
Stephanus lnterpretatur Re:ula11elcoron"r; in·
urpretatio lt•que nomiJtis ful lnnuit
•Perti,
1uod 1ecun·
dum R1gulam doliri11.e
J
efu Cbrifli vlxlt,
éJ
quod btne
TJi'IJendo C€1t/lem Coronam promeruit.
6.
Spiritus fortl1udl11/1
Conílitit hic fpiritus in con·
ftanti fortique quarumvi' contradiél:ionum, tormento·
rum, imo ipfiufmet Martyrii
fufferen~ia
.Forces
&
hc–
roes íe quidcm exh1buerunt Apolloli , poílquam Sa–
cra Penrecalles die Spirirum íanllum de c;relis mHfum
Scrro•
.si.derccepiífent, coque repleti eífent :
J
am quidem Chrl–
Temp.
ftum,
ioquit íanltus Auguílinus,
per diverfa potertfnt
1r.edlcare, fed •tl/Juc proChriflo ufque ad mortemcerta·
re no11 poter•nt, uffut adeo, ut nullum ex Dlfcipulit co–
ronaverlt P•fma Martp/iante A.dventum Splritu1 Janéli
At vide nunc quis animus heroicus, quz fortitudo pror–
fus
invilla fuerir in bcatiffimo
~evita
no!lro; qui ínter
omnes primus
ad
fubeundum Martyrium in arenam de·
ícendere aufus fuir :
Bree9uam imperterrlta mem,
inqllit
Dionyfius Carthufianus. D. Gregoriu¡ infupcr Apo–
ftolis
a
Spiritu fanllo conílantiam
&
animofitatem in
íuffcrendis fuppliciis communicatam recognofcit, di–
ccns
:
Hujut mundi poteflatihus contra11entrenon
pr~fumerent
,
111¡;
eo1 Spirltus
fan!ll
fortltudo
foli·
tl•fstt
.
f ·
Splritu1 fcientl.e.
Servit hoc ícientiz donum
ad
intelligendum, banahzc terrena medium ad acquirenda
ca:leília eífe ellicaciffimum eadem ad bonum finem
ordinando , iiíciemquc cum hac differentia diícretio·
nis utendo. Beatus Pater Petrus Damianus hunc Scri·
pturz textum :
lntemiens in erlum vldit glorlam Dfl,
exallius nonnihil ponderans , inquit ,
Hanc intentionem
fecerat 11hjeélio mundi.
8.
Et plet11tis.
Eíl
&
pietas donum quoddam Spiri–
tus
íanlli : Mirum autem quales zdus religionis, pie–
tatis, cultus divini, majorifque Dei glariz ía111llus Ste–
phanus fingularis cujufdam fulgoris radios emiferit:Dio–
nyfius Carthufianus inquit fermone citato :
.Quam ar-
Sum. cit.
dentlf!imus Deltati.f a/fellus.
9.
Spirltus timorls Domlnl
eíl hic ultimum Spiritus
fanlli donum ,
&
intelligitur de timore filiali, qui eíl
effeál:us charitatis,
fapi~ntia
enim e!l initium timoris
Domini , deque illa in hujus tranfirnr cognirionem:
Ra-
il:ccl
1 '
t•
dixfapienti, enim
e./ltimereDominumHugoCardinalis
inquit:
Timor Dom1n·1conjert faplentiffm de divinis
&
di–
fciplinam de moribus.
10.
Stephttnus plenus Splritu fa1180.
Textus bujus
veritas clariffi me patebit ex confidcrarione frulluam
Spiritus fan&l:i , quos accuratiffi
me
ad Galatas ícribens,
G
1
l: l·
•1·
enumerar Apoílolus Paulus:
Frullus autem {pirJttueft
cbaritaJ
,
gaudium, pax, patientta
,
benignitas, boni–
ta/, /onganimltas, manfuetutlo
,
fidet
,
modejlia, con·
tinentla
,
cajlitas
.
Ac primo quidem
a~dentiffi
ma in ipfo fuir charitas , teílis eju{aem
efl
Diony·
íius Carchufianus, dum inquic:
Allus dilellionÍI ptr
modum ignll
na
cielejlltt fc11ndem.
Flagrantiffimus hic
charitatis ignis extra íphzram íuam non valensquiefre–
re, ei conrinuofeuoircdclillerabat, De1> ícilicec:
.Qui
ignit co11fumens efl
.
Ecce 1J1deoc.elo1 apertot
&
J
efu111;
quam plem/fim11s Chrifli tfmor.
N
icetas quidam in la u–
dem przfcntis fanltiffimi Marcyris, quam copiofiffi.
me
defcripfit, Surius fic loquitur:
Char;tate artlebat mn·
:_is
f""m
omnet fanlli fui 1empori1,Gaudium,inquic
fan–
ll:us Thomas,
'luod prGCedlt ex pr.efentia rei amar.e
;
.4t illegnuden1 juf((pit
lapidescurita? habebacfiquidem
M.•11/i Propt.
lla nunc pulchro confirmar elogio, dicens:
~µm
enim
tam fa/fo accufatu1 fui/fet, non efl vulru, ac corde
t11r·
batus. non ira autlmp11tientia mot11t, non pal/ore nut
timoré perfu{u1
,
fed mente conftnntljfimus f11it
,
fecu-
rus
1mperttrrltu1
,
r&
jucumlus in Deo tranquillljfimo
11ul;u ornatus
.
Et quod lingulariternotandum eíl ,.
cum
enim perfidi Hebrz1 falfique impo!lores contra oum
velut lupi rapaces commoti dentibus quali frcmerent,
iple eos non alío qaam patrum ac fracrum nominecom-
pellavit, dicens:
Vlrl patret
éJ
f~atr~s
ttttdite:
u.
Patientia.
Tcrtius
&
ab al11s d1veríus h1c frullus
eíl Spiritus fanlli : Q:!em
perfeffionem contrarioru"!
_4quanimem,
nominavit Dionyfius Carchufianus:
qu~
iníuper reAellendo fe Cuper hiíloriam allorumApo!lo–
Jicorum , in quibus refercur Stephanum non f?lum
p~tientiffime Cu!linuiífe Martynum, verum euam gen•·
bus flexis pro
fu
is perfecutoribus
&
occiforibus ferven–
tiffi me Dominum exoraífe, fic inquit
:Ecce profe fl11n1,
pro lnterfelloribus genua fle!lit,
&
pro interfellorlbus
tam crudelibus
,
~
n quo mira iptius paciencia,
&
perfell~
charitas declaracur: Lyranus fcribit: H ic ponitur
B.
Stephani~l'felta
patientia .
r
3.
Be i&nitnt
hanc Angelicus Dollor explieans di–
cit:
Ben/ mtas,
i? eíl,
rerum larg_Jta1
:
Benlg11ita1enlm
áicltur q
ffi
bo11a1gnelta1
,
qu.e f aCll hominem fluer end
fubvementium neceffitat1bu1 aliornm
.
Apo!lolus hanc
fuadet fuis Coloflenfibus, dicens:
lnduite ergo
tJOJ
ftcut
e/elli Del S4n!li
c':t
d1/e!li vi/cera mlfericordt,e benignlta–
tem
Ex occafione infignis hujus virtutis S. Srephanus
communi
&
unanimi Apo!lolorum conícníu , veluti
viduarum aliarumque indigentium perfonaruni provi–
for elcllus fuic , quod ídem aífcrit Albercus Magnus:
Ful vir magn.:e mlferirordlce
,
propter q11od deputatus
"¡,
Apojlo/11 ut viáuis minlj/raret.
Alii hanc benignita-
tem volunr erre affabilitatem
&
gratam quandam in
Converfatione íuavitatcm :
Suavls
&
benlgnus alfe·
Cornd
8111, ut in lcquendo, refpondrndo
Jmer alía vero hu-
L>picl.
jus fpiritus indicia bzc tria Sapiens allignat:
S1111vl1,
bumanus, benignus.
S. Auguflinus ait :
.Quid lenlu1,
Sap ,.,..
quid clementlus?
Chryfoílomus íuavem ej11s loquendi
~~~~~
1
,'~·d'
modum obfervat, dum inquir
:
Benlg11l1 vcrbit lnclpit,
tune videlicet quando fermonem fuum ad Judzoshi-
íce verbis exoriebatur:
Vlrt paires
r&
frntres nud1tc.
Hugo Cardinalis dicit:
Blande l1q11l1ui, ut fiben1i111
audlatur;Proverbiorum
r
J .
Scriptura ait:
M.ollis refpon·
Eccl.
6 .
fio frn11git iram
Ecclef.6.
Verbum dulce multipllrat ttmlrot.
1
i·
Bonlla1.
E!l hzc fextus frullus Spiritus fanfü.
L orinus fuper verba hzc:
Plenu1gr11tla,
ram inGrzca,
quam Syriaca
&
Hebraica
V
crfione, dlcit; fic exponen·
da :
PI
mus erat bon/tate,
Bonitas idcm e!l quod
Rrlll/14·
do
rf:J
d11lctdo animl,
dixerat D. Thomas: quamum ad
rcl\itudinem attinet animi , perfecurio, licct crudeliíli·
ma Judzorum non fuit, fuit tamen fulliciens ad etiam
vel mioimam Stephanum permovere cxcandckertiam,
dcbitzqne manfuetudinis ut leges infringerct , nifi
forre
primo inrnitu hzc facri ccxtus verba
:
Dura rtrvlce,
quandam indignationem lignificare videantur, at, uc
volunr facr i interpretes, fuerune hzc verba oprime
z~-
lus, non vero corrcl\ionis aut paffionis
a
licujus indom1-
ta: indicia. Bene eciám dicitur
a
íanlto Thoma:
Dtdce-
do;
quia lapides torrentis illi dulcesfuerunc:
..
1
J.
Longanimitas fpei in prce/folttndo bolf'! tl1vmltu1
promiffa,inquit Dionyfius Carculianus. ldem.1n
~~a
A–
poílolorum fcribens dupliccm Allum fomcud101s
r~·fert , quorum po!lerior
perfcfüllimamProchomarty.ns Tt
+ noílri