Promptuarii Sacri Pars Tertia.
c~rdr i~illf
Apoj/ol
I
.
~¡$
ctenim ncgabit longc
m_aí?ri~
"mutis
&
efficaci<:e lui!fe unicum dun<axat Cbrifü at–
peaum , quam
omnesc~leliis
illius Plancta:radii,
li–
quidem illc Publicano huic adcó ingcncem iníinuav1t
avaritia:horrorem, imó omnis argcnti
&
auri omnium·
qucalforum bonorum terrenorum heroicum contem–
ptum , eidemque intentiffi mum quendam crga pauper-
tatem Apo!lolicam imprimendoaffeél:um.
.
4
Omnes natura: parrns , cunlbque il!ius max1mc
Calutares effel\us, quos ubique prol!ucit , Solis radi1s
attribuuncur ,
a~có
ut
!i
quis Solem naturz
f~b.trabe
r cc , is pariter cllnllis
rcbu~
creatis earum VJV1fica?–
tc:m , ut ita djcam , animam erepturus elfet ; amphf–
hmre namque ca,lorum
&
planetarum fphzrici orbes ,
omnes ítem herba: , plllntre , mineralia , cunéhque
i:lemcnta confervationem fuam , cffel\umque fuorum
produél:i.onam Solí potiffimum in acceptisrefernnt: eo–
.:~m
quoq;modo in opcribus
grati~
diÍCl1rrerc pofsumus;
de il11s namque
optime dicitur;
Omn( d4t11m optimum,
&
O"Jfte
dMum
perfeti.umde furfum efl
.
Ubi benc no–
randa c!l replicara illa diél:io
()m11c,
tiquidem
ti
negra–
t'1a Dei nullum dari potelt opus vita: a,:<erna: merito–
r ium ; Enimveró id vcrum elfe , nimirum Solí
a: ·
terno ,
qui in una
luce tribus reíplendet
lumini–
bus
, cunéla bona
cr~ata
in acccptis rcferenda etfe
in 1cquentibus vcrbis manife!lc declaratur ; dum di–
citur
:
Dejcendcns
(<
Pntre {uminum
.
lile namque
divinus oculus qui cceli tcrra:que oculus dici mere–
tur, unicurn, inquam, illud ,
Vidit,
aurifodina q11a:–
d~m
elt ,
in qua omnia opera no!lra in aurumqua–
{i
commutata preti11 m
&
valorem confequumur inz–
fümabilem • P o rro de hac luce nemo certius aut
opportunius perhibcre pote!l te!limonium , quam
Scriptor ille
, qui
a
Srella nomen
tibi mutuavit ,
h ic a11tem id ad propoíirnm loq11i1ur :
Solo Juo intui·
In Luuni.
tu Soljuflititt: Cbr1j/us Redemptor nof/erin nnim4
~uj~s
Apof/oli amplrffimaI diviti111
g
nerntJlf. .
~IOt e~1~
111
ipti1limo convertionis
tua; aélu v1rtures ÍC1nt1lla·
runt
cum 1amcn antca non niti vapor quidaqi
&
exalt~c io
terrena e ffcc
? S•de11tem
tn
telonio,
(
inquit in–
t crlinearis )
lucriI J!ertin<rrltrr mbin'!tem,
in
~nico
mo·
mento rem¡>oris
infíxa1~
q1'.a!1dam
hrmam~nt1
Apo!lo–
lici llellam Chri!lus .'lol ¡u!lit1a: tranfmurav1t.
s
Oculi Domini lucrdioro frmt fuper folrm
.
Sol qui–
tlcm vililli mos rerra: vapores íibi attrabit , eoídem–
que in aera , fulmina , fulgura, tonitrua , Corne–
ras , a liaíque fimiles aeris impreffioncs
,
conve~tit , veruncamen id aíl'eqci non porcíl , ut efficac1a
lucis
(ua::
vapores eo(dc1ñ in fixas firmamenti !leilas
tra n(nrnccc . At
veto
vide
&
mirar~
infignem ra–
diorum ,
id ell , oculorum lucis illius , qua:
er4t
fu:< vertr
,
prz corporei Solis radiis pra:cellcntiam ;
hujus 11amque incrcati Solis radii attraél:os ad fe
e
-Gallila:a , ex infiniis rerrz locis ;
viliffimis fami-
1i1s pauperes, idi?tas, _rudes,
&
contempc!bile_s pifca–
-cores, in lummo!ascrelt !lcllascransformav1c, 1d e!l,
in
ver•t mundz !uminn Cizli ennrrant:fo,iam Dei,
livein
A poílolos !'uos elcgit .
l{.!o
~-
6
Valde quoque admirandi íunc omnes alii cffel\us
in
ipfis ab hoc vero
J
u!licia: '>ole produél:i ,
limites
prorfus illis , quos opcratur Planeta crele!lis ; fiqui–
dem attraltos fibi Apo!lolus nubibus fecit effe limi-
/es , qua: la lurnri przdicationis
Cuas
pluvia univeríos
frecundarunt
&
irrigarunr populos
;
.f!.uifunt bi, q11i
'"
nube1 volant
?
Ad inílar fulm inum , tonitruorum ,
fulgurum Tyra nnos prollravere , & fidei perfecuto–
res
,
prophana dcmoli:i funt templa ,
faifa
denique
li–
mulachra,
&
univcrfum avcrni rcgnum íufque deque
a vcrtcrunt .
7 Angelus de Pa1. de hujusApo!loli vocatianetra–
ll:ans fcribit , Chriflum , dum ipfom vocavit
va–
porem hunc terre!lrem
e
civitate Capharnaum', in
qua auro , alilíque divitiis congregandis totus inten–
tus
&
immerfus erat, ad
r~
inflar Solis attraxilfe; un–
de in pcrí'ona
&
vcluti ex ore Chritli'ipfum ita allo–
quitur ;
charitate prrpau4 dile:i.:i
te
,
41/raxl te mife–
"""$ tul
;
"4m calor ejl
,
qui in folarl radio 'V4porem
t rahit.
Jtt
requir4t, 2Jide1 ut aJ/rab«t, 'VfJt4f, ut
1ul
faontJr>tat
•
ac demum verbum illud
Yidit
deC'lar.ans, vapor
is
huju;
mcdianribus hifce radiisad Apoílolici Collcgii
c~lum
.elevati íubmiffionem
&
hnmil11arem ad noflrum pro-
pofitum adeóopportunc e.xpofoit, m meliusid facer.e
~
non polfet: Viáit, inquit,
Publicanum,
uJ
per refptllum
m1ferlc~rdiee a~zr~b4t
adfeipfumficur perebat ille vi«eri in
Pf41terr•, qui alt: Pide humi/Jt4temmeam (:Jl4bortm
mtum,
9 ldem quoqueOavid , utDeus laudaretur
&
be·
nccliceretur ds:inceps faiculis fucuris ab omnibus ad
p~rpetuam
po!lerorum memoriam tran!Cribi manda·
v1t
,
quod idem ille Oeus unico oculorum obtutu ter-
r~m
fuilfe dignatus afpicere.
Scrib4ntUr b,ec in ge"era·
Pf.•••·
•t·
ttonealtera
,
&
populu,qu1cre4bitur, laudabit Doml-
num
.
Rationcm autem cur adeo laudem , gloriam
&
beneditl:ionem ab hominibus deinceps referendum
cffc exiílimet , !latim fub/ungit dicens ;
.Qúia pro-
fpe:xit
d~
excelfo f4nflo fuo
,
Domintu dr cizl• in ttr•
ram afpexit
.
Verum inquies , quidnam ir, hoc ::ximii
l~tet
, quod D cus terram aípiciat , ut proinde D a-
vid hunc Dei intuitum dignum eíl'e ex1!limet , q ui
annalibus inferatur a:rernit<tis ,
fcr1bantur l.eec in ge–
nerntione
alt~ra
?
S Gregorius optimé ad hor: refpon-
det , dum a1t
:
Deu! áecizl• in terramn{pr:xit
,
u1c111-
lumfieret
,
quiterrafuit
;
Deus igitur illo benignitacis
&
m1fericord1a: fu:c ornloterram aíl'icit ,
m
per hunc
obturnm veluti gratiarum , benediél:1unum , divitia-
rumque creleílium tbcfaurarium , terram in ca:lum
quoddam animarumconvertat.
1 0
Vcrum enimvero ,
m
aJ Apollolum noílrum
de nuó revercamur , quod
li
S. Auguílino dicere pla–
cuit :
Si ttrr4m 11m41
,
terr4
el
,
mique Apo!lolus
hic noíler dum adhuc Publicanus cfTec
, cerra qua:–
rlam fuit ;
tiquidem cordis alfellu
&
amere , auro
&
argenro , quod in fub!lanria fua pra:ter terra: gle–
bam nihil eíl al1ud , perrinacillime adha:ref'cebat ,
&
tamen efficaciffimus ille Solis
J
u!litire orulus , uni–
cum illud
11idit
,
terram afprx11
,
ut cizlum fieret
,
qui
terYtt fuit
,
liquidem 1n numerum illorum crelorum
admitfus fuit , de quibus Ccribitur :
Ca:/I en4rrant glo·
rlam Dei.
11
Lucid;oru funt fuper Joltm
•
Muha: quidern ra-–
t iones adduci folent , cur Sol
&
cunlla alia luminaria
minora m morre Redcmptoris noílri iuerint ol>fcurata •
B.
Petrus Damianus dicir :
Calig4verunt in morte ocull
fui,
é1
rila luminarin
'fU.e
illumin4nt orbtm ad hor4m ex-
tn
Eulr
s.
t1>1fl4 funt; nonneillis obtenebrant1bu1 tmtbr.efa!l.efunt
Crucis.·
fuper univerfam ttrr4m
?
Eccetib:hic tell imomum
evi-
dens, quo oculi Chriíli , radiis folaribus luminofiores
elfc comprobantur . H oc
i~icur
fuppolito, nunc velim
coníiderarionemquonda~ lup~r
eo
i n!lir~amus ,
q.iod
Czfarius Monachus C 1Ucmentis fchb1t :
Sol
,
m-
quit ,
In r«dio fuo q114ji duot oculos habet , q111bu1 mun-
Ho d.S.Mat'
dum cum effellu rtfpicit
,
hot efl
,
fplendo1tm
<:!
calo-
rtm
,
fplendorr umbra$ J/luminat, ta/ore terr4m f,ztun-
dat
;
Majori aucem vircute& dncaciaoculi Satv:i-
toris fuere pra:diti , fiquidem ab humanis cordibus ,
quamumvisduris
&
ob!linatis , culparum , crrorum,
&
ignorantiae
tenebras profligavit . U nde idemmet
A uth or loquendoprofequitur, dum de myílico hoc So·
le ita a it
:
.Quando orirur
m
ejus mente
(id
cíl , in cor-
de peccatoris)
tenebraIpe{(atorumpellrt
,
él
lucem mi·
fer4tionuminfundit, ttrrnmcordis ch4ritatis motibus
f«·
cunáat
,
é1
diverfarum virtutumflorlbus e:xornat.
Am·
bos vero holee elfellus hoc
Vldit
in íanao Matthreo
produxit , quia
fi
fci re cupitis , quibus ipl'e tenebris
immerfus
&
0pprclfus fuerit , ad illius declarationem,
ipfum Publicanum fuitre dicere íuffici
at . Expoficor
quidam eruditus dicit
:
Deuftabnntur
Juá.eiPublica-
JnLuc.Jo.in.no1
,
t¡uod fu rtis
,
rapinú
él
rigidi.1 ex4Elio»ibu$ op·
Arbor'
p timere11t populum
,
mag1s proprio quam publico tom–
modojludentu
;
hreautem renebra: ab illius luce diffi·
patz fuerunt , qui
tr4/ fplendor paterntl! glor1tt:, t4n·
dor l11tls tlttrnee.
D idacus Srelb, ut viriurem operaci-
vam
viditilliusad vivum nobis exprimeret , folis ef-
feél:us confiderando hac utitur fimili1udme :
.Q11em4d-
8 S. Bonaventura optime modum ponderar, quem
Sa lvator in hujus Apo!loli con•erlione obfervavit ,
&
modum jiin dura cera{tgdlofnt imprtjfa nlta mizma
,
tur-
re1 (:J montu
,
htt:t
omnia diffolvuntur ji radl/1 fuiI Sol
advtnerit
:
jic muná4nee
opes
,
lmperia , mag1j/ratus
1 ,,
Luc
~-
quodlibet vcrbum figillatim expendendo, dicit
:
Nottm·
tium t¡11oá tilctture:xire, vidtre,
&
vocart, rxlifi}Jlidem
,
honor,
&
gloriam11ndi, ji In corde bominum
depillafue~
Yint
,
jiSol jufiitite Clmjlu111fpici111, 111 ff/ptxrt<or Mnt.
' tb~i