57 / 298
Quid sit Terminu.r.
Art. I.
ARTICULUS PRIMUS.
Quid sit Termiraur
~
A
Ristoteles deffinit Terminum; id,
;,,
qubtl
rerolvitur propositio,
tanqudm
in
prt<Jdicatum, ttut 1ubjec–
tum.
Omnís enim propositio constat
. terminis , ut partibus copula quadam
junétis ; proindeque in illos solvitur.
Ut
h<Ec,
Deus est amandut,
duabus .
partibus constat , qua: verbo uniun–
tur. Hzc copula non est terminus,
¡ed nexus rerminorum.
·
Ocasi~ne
·hujus definitionis qua:–
rl
solet ,
an tit de euerúia Termini,
ut
.sfJu sit in propositione?
Sed res tan–
ti non est, ut nos detiaeat. Satis est
:id rationem Termini,
ut
dicat ordi–
nem ad propositionem: Nam pars di–
citwr in ordine ad totum. lcaque Ter–
minus dicítur ,
non
solum
ex
eo,
quoJ ·aau componat propositionem;
sed etiam, cum
a
Logicis consideratur
in
ordine ad illam. Onde prima Lo –
gic<r: pars inscribitur ,
De Terminis;
licet ·eos non speétet, ut sunt in pro–
posicione, de qua non agit; sed solum
in ordine ad propositionem ; sed ad
utiliora pergamus.
H;.ec
Aristotelis defi.nitio solum
ex–
plicat terminum in ordine ad secun–
dam mentís operationem: Uade alicer
deffinitur in ordine ad primam : Ter–
m inus est
rignum rei úmplici Appre–
benlione
pucept~.
Porró signum illud
considerari potest, vel interius in men·
te, vel excerius, uc nota aliqu11 sensi–
bili manifestatum , puta· , voce, aut
Scriptura. Hinc triplex est Terminus:
Mentalit
,
Vocalis
,
Scriptu1
;
de· qui–
bus singu!atim dicendum est; sed prius
de
signo ípso aliquid pra:miu-endum,
T.om,
I.
s.
i.
Quid'
e
quotuplex 1it
sig1wm
~
S
Ignum definitur :
Quod potentiie
cogito;citivre aliutl
a
se reprauers–
tat.
H;ec repra!sentatio d uobus modis
fieri potest: Primo, per modum simi–
litudinis; ut imago hominis
repr~sen
tat eum, quia illi similis est:
Secundo~
per modum indicationis, in quantum
ex uno cognito, licer disf;imili , duci·–
mur in alterius cognitionem , proptet"
ucriusque connexio-nem ; ut ex fumo
cognoscimus ignem. Hinc dup'iex est
signum ,
formate
,
&
instrumenta/e.
Signum formal e
est ip;a rei timiiitu–
deJ.
Signum instrumentale c!effinicur ex.
S. Augustino, lib.
2.
de Doét<ina Chris–
tiana,
c.
1.
Id,
quocl
pr~ler
spec.iem,
qtJam in,gerit sensibu;
,
aliquiá
atiud
facit in cognitionem venire.
Signum instrumentale dividitur in
Natura/e ·,
&
Arbitrarium
;
repr~sentat enim, non ratio ne similitudinís,
sed connexionis; qua: potest esse , vel
ex
natura rei, velex instituto hominum.
Signum naturale ese
quod aliurl d
se–
,.epncsentat
e:is
naturali
connexiom:
sic fümus ignem repra:sentat ; aurora.
diem; ris·us la:titiam ;gemitus do!orem.
Signam arbitrarium est
quod
aliud
el
U
repr~.tentat
e:ic ·
UIU
,
e
ifl.rtitut~
hominum cum e8
'onnexum
:
Sic
ha:–
dera signiñcat veoale vinum; mapp&
mensa: imposita, prandium;
cakttlus~
certam pecunia: summam.
§.
1 I.
Quid sit terminut mentalir
~
T
Erminus _mentalis est
signumfor–
male re• mente perceptie.
Dici–
tur
rignurn
;
quia rem menti repra:-
F
sen-