789 / 1328
77S
OPUSCU
GUMMARI
L U M Vt
HUYGENS
DOCTORIS LOVANIENSIS
Breves
Obfervationes
de
Confdemia prohabili,
&
de ufu
Opinionis probabilis.
I.
11
Onfcientia probabilil
en
confc.ientia
qu11 r11Jion1'
fJtl
a11éforitat1 plau.;
Confci~n.tia
{1bili
nilitur
,
-
probabilis •
1I
Probabilitas
,
qua:
plaulibili ratione
nititur ,
vocatur
pro--
~ro~1bilicas
babilital
inlrinfec.a,
mcrinfcca •
lila
vero probabilitas
qu~
fundatur
in pfaufibili auéi:orita-
Extrinfcca.
te ,
didtur
1x1ri11feca.
·
.
·
I
11.
Qualis ,
inquies, erit prol?abilim ,
fi
fundetur in
atiquo loco
Scriptur;e
Pcofceutio¡
S.
ex
quo
tuipfe
non cerco,
fed
plaufibiliter
tantum
infers
iílud
quod
probabi.
le vocas
ji
R. V
ideri
invocandam
intrinfecam
:
nam
quatenus
dl:
probabili ras
nititur deduétione qua ex infallibili principio
j
non
aliusquifpiam·
a te diain–
étus, fed
tu
ipfe illud deducis, ac proinde non alterius aua:oritate • fed tu(
ipíius deduétione; eaque
folummodo
plaufibili,
&
confequenter
rat~one
plauíi·
bili nititur fua confcientia.
·
1V.
Plaufihilir
ergo illa ratio,·
qua
nidtur
ifia
probabilitas
,
ell:
tui iplius
Proíccutio.
f'lau(1bilis
deduétio ex principio infallibili.
V.
Difficile admodum
eíl: per defcriptionem nihil omnino
vitii
habentem
pi~~ulrcr de~
defcribere terminm.n
illum
plaufahile
,
nam
quod
aliqui
conformiter
ad fua
prío-
~i~u~~Jac:fi:
tipia
aífer.int auétoritatem
plaufibile~
dici illam , qure
eít
graviJ
,
non
bab,enJ
hile.
tamen
cerlitudinem;
vel
loco
gravis;
dicant:
non modici momenti
(
ftmili modo
defrribent
rationem
plaufibilem) ejufmodi defcdptio,
vel non eft
notior
fµo
defcripto,
ftve
definito, vel cene petit principium.
Erenim audoritas
plaufibilü,
&
non modici momenti
; (
Idem
ea
de
ratione
Profec11do.
plau{1hili,
&
non modici momenti
)
funt
termini
pene
~que
clari , vel
fi
mavis ,
reque obfcuri; nifi quod
terminus
plaufibilt
videatur imprimere
ideam
minus
obfcuram •
·
P . .
.
.
VI. Quod attin_et ad
petitionem
printipii,
h:t!c
confifiit in illo
~
quod
auélori-
S'i~ºd~Í~~¡~tat~m
gr•vem
in
effeau
~
ut ajunt ;
gravem
vocent
probabiliratum
patroni , ob
Ptionc.
quam
aífentiuntur
-viri
~raves
nimirum
in iíla
materia
verfari; quodque
viros
graves
vocent illos,
qui
non affentiuntur,
puta
intra
fuam
fph:rram , nifi ob
auétoritatem
gravetn
'\'el
rationem
gravem:
&
ecce
manifeílum
circulum
ftve
. peti tionem principii.
P~o
majori explicatione confcientiz
probabilis:
utile
eíl:
~ílignare
requifita
ad
ptopuptionem
probJbilem: íiquidem intelleéta
natura
propofition,iJ
probabilis,
fa.
cite
petdf)itur iti quo coníiílat .ratio
í1
ve eíl'entia
confcientite
proba
bilis.
- Vl
r.
Propo(1tio probabiliJ,
pt'out nimirum hodie
fumitur,
e/lpropofittoqu~niti. P
rop1
~1itiot>i'
0
l
JiJ
•
l C.b
·¡
·
b
:i.btIS •
tur rattóne ve
aui1
orztate p au
11
1
t
•
VI
11.
Porro recen
ti
ores quidam
Theologi, quos ob
1nultorum
cafuum Con·
PrdbabiJi~i4·
fcientia:
cornpendiof,11n
traB:ationem Cafuittaz vocant, de propofitione proba-
pu
ca
ui
s–
bíli
ita
loquuntur,
Ut
prob.ibilem
VOCent,
quando eam fa)tem
URUS
ex
illis ,
quos
\"iros
doélos
&.
probo1
vocant,
tenet.
·
l X. Hinc illomm aliquis
probabile
cornmuni omnium nomine
'1efiniens: pro-
Profccutio.
blbilis,
inquit ,
fementia,
uti
communit~r
accipitur, it1 definid poteíl :
Eft
·
Ccc
z
qu.-e