Qua:fi:.III.
Vtrumcaufa efficiens al1quid
'Ver~opere'iw,
éfc.
Jl-29
&
nihilominus concurrir alio modo in Íentcnria Tho-
grauitas dl: res limplicitcr ; morns aurem ,
&
vbi
miíl:arum qui conccdunt, phylicam
pr.:edctcrminaci~>-
produébtm per ipínm . íum modi ; lrem grauic:.s
nem , nili prodocendo
all:1~nem.
hom1ms g"ncranos;
di pcrt'.1anens
fimplt~11c.r
, morns vero
cranlic1rs
vndc
fi
calis modus non colhc,qu1n Dcus
lit
11nmcd1a-
ha:c cntm pr:ed1car2 1ndrcanc Ítne dubio m
1
ioreni
te opecatiuus,
idc~ mod~
toller,
qui~1
íubfhntia lit
p~rf~é!:ionem
in
grau~ta~e; q~am
!it
in motu,
&
lic
immediar/: operatiu.a altcnus Íubíl:ant1:e:er,g?
~1bíl:a11-
grau1tas non.eíl mf.
non~
<>rd1n1s , fcd potius ínpe•
ria non clcuat acc1dcns ad opcrandam alta aéhone
rtoras, ac pro1nde non eíl: 111füumcmumco modo', quo
all:ualirer, nec ekua"t addendo aliquam encirarenf 111-
calor cíl: inílrnmcnmm ignis ad produccndam (ub–
ttiníccam in accidens , vt iam probarnm manee
,
íl,amiam.
& criam quia iam non eleClatio aél:ualis d1ccretur,
Solamenim dicirnc iníl:rnmcncum
!
quia fubíl:irui-
Gó
ve cil ha:e:ergo elcuat concorrendo cum accidenti im-
tur loc0 generancis,
&
quia opcralllr
lola.idquod de-
mcJ1atc per vnam aélionem [ubíl:antialem ad íubíl:an-
bebac operari generans abícns ; qua: íubíhmcio indicar
tiam, irave 1lla
aé~10
Cubíl:antialis immediatc oriatur
a
grauitarem exlc íufliccre fine
conc~rfu.
& dl'Uationc
Íubíl:anria,& acciJenci,& quia oritur ab accidcnti,quia
lupcriorisagentis ad 'Produll:ioncm talis morus¡nam li
haber lubordtnarionem rclpeé<u fublhncire.& nó vir-
non clfet íufficicns non ira CubrogaN:tur, ve Cola loco
tute "Propria acctdcntis , Íed in virrute fubíl:anti:1:,
&
caufa: principalis fine
~oncu1[u
ab illa opcrare1ur mo–
in quantum fubíl:antia facir, vt íccum concurraeacci-
rnm, quia id, quod ex
íc
infufficiens el\ fine concurÍLI
dens ad aél:ionem íupcriorem,quam -crat illa, qua: libi
alrerius non
\'<>~eíl:
reliéhun foh1m operari id. quod dc-–
debcbarur ex natura, & Íufficientia accidcnris rdiél:a
bcrer opcrari adiumm.
propria virmte ideo eleuui dicirur ad illam,
&
h:z:c
Vt:rbi gracia infans,aur pucr,qui adiutus
a
viro for-
Gi
cíl: vera ,
&
propria elcLtatio [ufficicns ad id , quod in-
ti
ÍUíl:inebat magnum .pondus, non potcll: reliélus fo–
tcndirnus;
elf~
aarcn'I virrutem fobíl:anria:, ncc t:íl: ele-
lus fubrogari loco vil"i fonis ad füílinendum 1dcm
aacio, ncc íuflicit adoperandum,quia clcuatio ponit in
pondus; vndc li íubfütuendus
e!I
aliquis
d~bct
elfc::
ordine íubíl:anti<Zcum :equalicare ad cffeél:urn lubíl:an-
requalis,aut maioris fonimdinis, qL1a:n vir ille primus,
tialcrn,vt patee ex fupradtél:is: ex co autern quod acci-
vt folus faciar id, qnod ille fadebar, alias irridcremr,
dt!ns
lit
vircus íubilátire nullo modo ponitur in ordinc
'qui dicerct,inttnrem folum potle fubrogar¡, & racione
fubílantire cum re<'¡ualirate ad effcél:um,imo porius ac-
talis
fubrogat~nis
produccre fine iuuaminc alrcrius
cidcns rcmanet in infericri ordine, ita ve li eHchcrctur
id quod cum íuuamineante producebar :ergo limilircc
ad íup riorem ordint!m cum :EJ'.!Llalitate ad effeélurlt,
(i
grauiras Cola loco gcncnnris fubrogarnr , vefine iu–
"lion dicerentr virttls fubíl:antix. ncc inílru1ncncum il-
aaminc altcrins producar mocum focalem • euidcncec
lios, quia in vell:ra Ccntcntia id, quod el\ a:quale non
íeq11irnrnon clfc inf. rioris
ó<dini~
rcípcél:u mocus lo-
dl: innrumcnturn,
,
calis; íed poritls clfe fopecioris ,
&
pcrfcél:ioris ordi-
'5
7
Tercio conrea; quia pcnicillus ex eo quod
lit
ex tali
nis ;
&
per conÍcqucns emtncnrcr.conrincre morum
maceria
~>él:us
(
&
idem eíl: de ca:ccris amficialibus in-
localem , ac proinde potius
die
caLtíarit princtp:ilem,
íl:rumen~tsw~
Cccra,malleus,calamus, &c.) tali figura,
qaarn iníl:mmonralcm ca acccptione in!l.rumenti, qua
fal~ long
1
r.L1~111c'.&c.
ell: iníl:rumentum
&
virtus arri•
vcimL~r
aci l<>qnendmn 1lc calore
&
Ícmine refpcélu
li.c1s,.
&
111h1lomurns non [ufficir,
elfe
virtucem illius,
produél:ionis fobíl:anrix. Si autem grauitas c!fet '.nfc–
vt .d1catur foffic1e11ter eleuams ad opcran.:lum,
&
ita
(i
rioris ordin•s, non polli:c ttne elcuatione aéluah pcr
rchnqucrctur folos,minimc opcraretur imaoincm,
&
aél:ioncm immcdiare ormn
a
ca11fa principali operari
alla
a~rificialia. ;
vnde pra:ter e!fe virr11tcm"nccctfaria· morum localem ex illo p"rincipio, quod res infcrioris
cíl: aha
a~ual1s
clcuatio arcificis, id ell; vr íimnl con•
ordinis Cola non po(fü attingcre rcm fopcrio1is ordi-
c~rrac
amfex per
~andcm
aél:ronem faciendo, ve pe•
nis,quia nemo dat quod non haber.
.
mc1llu.s
Ít~ul
c;-¡m tpío moucamr anificialirer.
Q!!od patet manife!l.c, nam in vdha Íentcntt:r,
li
l.
~
8
Er.tdem ell; 111 Sa_cr.amentis, in quibus non [ufficir,
phancaflna ex fua natura iníl:irutum cll: ,
~ .ordinatu~
dfe
.
10
íl:c~1~em:i dimo~
ad hoc. 'Vt Cola opcrcmur
ad producendam Ípeciem imprelfam
fpm~ualcm
tn
·~ra~tam
'. ettamfi rar.1one potentt:c obcdiemiafü lint
inrclleél:um poílibilcm , ve inll:mmenrum.
tnt~!le~us
tnfütuta a Deo. vt
1.níl:ru1nen~a
h.abimalicec , vndc
ageinis ,
&
nihilominus non .obíl-antc talt.
ordin~uo
pr:crer.
ta~em.
poten'.tam o':>ed1cnt1alem ,
&
pr.cter
ne , & cali racione
infüu~enti
,
&
formahra_te .vmu–
talem tnfhmt1one:n tfhumcntornm rcquirunt aélua-
tis intcllcél:us agelltis exi!l.1tntis forroalircr tn phan–
!em.cleuauonem a Deo, qua: in hoc conliíl:it, vt in-
caGnatc, nullo modo potcíl:
phantaÍ~a ÍO~~m linc_ad~
füu~e~ua
limul cum Deo pee eandcm aélionem im-
iuuamine,eleuatione ,
&
concurfu Íptrtruah 11"!1med1ace
mcd.iarc onam ab ipío
co11~u1~rant
ad produélioncm
orro ab incdlcélu agente produc'.'1"c fpecicm
ill11m
Ípi–
graciz,qua~~
fi
~cus
11nmed1ate non ca11currcrec cum.
ritualem,& ratio euidens el\
1
quia1n phantaímace da–
Sacr~mem1~
aé<1onc .
fopcrna.t~nali
ad produélionem
cur ii,ferioritas rcCpcéb.1
[
peaei impreffa: , quia talis
gratta: , nullo n;odo
tila.exv11nílru1nentaria, auc ex
Ípccics
e{l
ípiritualis,
&
plunra(ina
c_fl:
corpor~um.
.
co
~uod
Úl\t
~mus
.Dei fufficerem ad producendam
Atquí calor,
&
quodcumque acc1dens non ell: re-
¡;
3
grat~am
• przc1puc u1 Ícntentia Thomill:arum affe-
Ípeéht Gibl\antia:, quam proJucic a:'.iualis, aut pcrfe–
renciu~' Sacr~n\enra
non concurrcre
m~raliter,
[ed
él:ioris ordinis en modo , quo gulllras reípcél:u mo–
phyftcc ad grattám praduccndam: ergo c!fe vinucem,
rus localis , fcd porius inferioris ordin1s. S•Eut phan-
&
lníl:mme11mm in ali'.iuo reípcél:u cal!fa: principalis,
u(ma corporeumreípeéht
fp~cki Ípi'rituafü:crg~
nul–
ncc
e.íl: vera, nec foffic1ens cleuauo.
lo modo poterit calor, aut ahudql\odcumqueacc1dens
Di.e~~
•
~rauitarem
c!fc in!l.rnmentum gencramis,
folum produ.:crc Cinc eleuatione all:uali , & Ítne con–
&
mhuom1nus non indigec cleuatione illa ad mo-
curíu imn\ediarc orto
a
cau(a principali, qureell:fub–
tum local_em ad centtum : ergo non omne iníl:ru-
ihntiackuamc ipíum accidens produccrc fubílantiam;
-
me~tum tndtge~ cle~tationc_,
vt
a
n~bis
ponicur.
nequc 3 narnra qua:
r<1tionab1l~tcr
&.
ordinara: procc-
l9 _
~ontra .
n:iamfeíl:c ; qma gramt"'6 non cll: infc-
dic,potell íubíl:itui loco
fob~anrnr,vt
tp[um folum
fi~e
{.'ºns
~'.dtnts
ceípcélu mocus localis ad ccntrum,
couC11rÍll
a
íubíl:antia eleuanrc ipfüm operetur fuo–
ed po.uus
e~ petf.:~~or
ipfo motu locali, quía cíl:
ll:anciam, co modo, quo [ubl\ituímr ,
&
fubrogatw:
J'.Otenti~
rcalts limpltctter,
&
abfolocC.cminenrer con-
grauitas Joco generaneis,ve fola producar morum
loe~
.ltoct~s
1llum; vnde haber íufficiemem virturcm opc-
lem,íed potius fine dul:iicationc dicédum eíl:
quotieí~ú·
tandi talero momm_; cíl:
e~im
perfeélior vt dixi, quia
quc operamr accidcns , opcrari adiocum
a
caufa
~>rtn•
&Jeph. de '?_mafiel, Phi/o[. Torn, 11.
l;,
~
J
e1pafi