Liber
potius clavim hanc non poffe ingredi ferarum fo.
ramen, nec habere liffuras accommodatas circulis
fo
califera lacemibus.Q.:1od enim de figura dicirur
phyficum eíl:, & palpabtle , & ab ommbus imcl–
ligimr ; quod de qualicatibus prxcipuc ignocis
aflcrirur, meraphyficum eft; in quo exi!limo gra·
virer hallucinaros eíl"e plerofque philofophos,
dnm mcraphyfice, loqucncem Aníl:mckm, phyfi–
<:e
incellexerunc. Dum enim qualicaces admittic
Ariíl:oceles in fenfu mecaphyfico , id eíl: id pcr
quod reípondernr , ad qu:z:íl:ioncm faél:am per
(
qualis (ic res) non continuo v0luic illud haberc
quahtatem phyficam, hoc eíl: accidens phyficum
1
& hoc fufficientcr oíl:endir in traél:acibus phyli–
cis, uc 1n meceons, problcmacibus,& aliis, in qui–
bus phyÍtcum agit, & non meraphylicmn.
~1re
diél:a vcltm non
m
qualicares omnes phyficas rcf.
puam, íed
ur
prumum philoíophorum eas ubique
admincuuum nonnthil comprimam.
Cnr
cmm,
qualitatem admitcam in Reubarbaro ad purgan–
dam b1lem,
(i
poíl"um afferere impr:z:gnari poffe
Reubarbanun bile,& eam fecum educere?
-
~are
ut
ad iníl:itutum redcamus;volum aliqui
phi_lofophi,ea corpora perípicua effc,& diaphana,
qure poris cenuibus,& ira crebris funr perforata,ur
in omnem panem tranlinitrendo lumini paceanr.
~t:z:
quidem opinio difficulcate non carec:quomo–
do enim fieri poteíl:,foramina ita cffe appolicc
fa.
bricaca,
lit
quam feme! inivic viam radtus luminis
coníl:anrcr ceneat, nec incurrat in panero aliquam
folidam,
a
qua rdleél:atur tancifpcr' allt
a
co::pw
icinere avenatur?fi enim dentur pori reél:i,& obli•
qui , quornodo lmnen obliquc incidens obliquos
r<
1111i.unporos eligir. Poffunc carneo reípondere
eam partem luminis , qu:z: non incurrir in poros
obliq os correfpondences inclinarioni qua impin–
gir,reflcé);i,
&
non rranfmeare;cam vero qua: po–
ros nanc1fcitur in lineam reél:am protcnfos ulce–
rius
craníinirti.~a:
refponfio
vim
argumenci non·
11il1il infringir,non folv1r ramen omnino,prreciput
li
ln1julii1odt poris adfcribanr vitn illam infrin–
gendi lumen. Sed mclius eciam in hac opinione
alceri rarioni tribuernr refraél:10 , atque ha:c fu(.
ficcre poíl"cnc ad intelligcndam naturam diaphani;
am11inms enim altquid aliud pr:z:ter ipfom vocis
explicacionem.
Duplex igimr diaphaneicatis notio excogicari
porefl, appólirc ad opinionem, qu:z: cenfetlumen
cffe fobíl:antianr.
:
~rima.
ín. lfoidicace perfeél:a fica
e~ic,
vi cujus
na
m
mrnunillmas parces corpus ahquod dividí
pm< íl: , ur aliorum corpormn motum non f,fl:ac:
ira fluiditas aqu:z: calis eíl:,
lit
mocum alterius li–
quoris, verbigracia, vini non impediac, immo
fa.
cilc a
vino penecremr , non quidem penetrarionc
proprie diél:a, & íl:riéH ; fed penecrarione ad fen–
fum perfelh; ita uc nulla nmari poffic pars aqu:z:,
qu:z: vini parciculam non admittat , ha:c diapha–
neicas aéri convenire videcur.
Secunda nocio diaphaneitacis in multiplicirate,
{,(.
ta!i coord_inacionc pororum lita eíl:, qu:z: ex
º".1"'
parce,viam ad fenfum reé\am pra:beat:Talis
ene fi
p~rtes
folid:z: in quincuncem difpofita: finr,
dum entm arbores hoc modo digeruncur,animad–
verritnu_s in ornncm fere angulum, viam apercam
effe , h1 aucem pori mareria maximc fluid:i
hoc
cíl:
.diapha~ii
fccundum primam diaphaneÍcaris
notlonem 1mplecur,
&
cryíl:allo,
&
virro ha:c
fe–
.cunda fpecies conveniet.
Raciones auccm pr:z:cipu:z:, qure tales notiones
Tom.u1.
lll.
465
~~~i~;;~r,; pet~ncur ~x·
¡ienectacione lumí'nis
1
cu'.11
ecr!non s
o~~:;rhatusl
>
qua: pcneccauo
p~oprta
.
. P
'
ve non dabttur ulla rauo re-
flex10111!
'~r:z:cipuc
dum radius
a
minus
diapha~
~o ~?
mag1s
d1aph~nu
mprocedit,
llt
a
cryftallo
m aerem. Nequc
eua~1
cur.qu."' fum diaphana in
parv~
quanmate, li
m
maiori quantiu1e fuman–
rur dtaphana non finr; mulro minus cur aliqu:>.
luminis parcicula corpus diaphanum fubcat .
alia relkél'atur: nam diaphanmn capax
e(\
ex:
cipiend:z: illius parcicula: qu:z:
reflcll;imr , cum
poJiic incenfius femper ,
&
inccnfius illuminari.
Addo falfum effe quod opaca lumen omnino non
admicranc, admitcunr enim ad aliquam profundi–
cacem ,
lit
jam oíl:cndi in tenuibus laminis. Se–
cundo oíl:endimr co quod calor, & f:z:pc_ignis
in ipfis
a
lurnine producarur : deinde
(i
acr ha–
bcar diaphaneimcm, peculiarcm qualirarem ubi.,
que fuíam, nulla cric ratio cur fuperfic1cs aeris
qure cryíl:allo contigua efl:
ea
carear, aur mino–
rem quam reliqua: aeris fupcrlicies , cum camen
h:z:c lumen refleél:at alia: vero minime. Addo
nili h:z:c diaphaneicatis affcratur notio, nulla ex–
cogicaci pocecit ratio cur rel:z: ,
&
charc:z:·oleo in•
unél:a: /ianr magis diaphan:z: , aut mulca corpo–
ra per íolam textur:z: mutatiouem diaphana eva•
danc.
Haac pororum multiplicicacem fuadem mul·
ta,Primo quod vix ullius corporis Íupcrficics per–
feél:c complanari poffic; qnod oíl:endirnr,eo quOd
quantumvis complanata fine corpora , glutino
tamen fibi invicem adh:z:rere poffunt : lic metalla
conferruminancur,plam:z: lubenr poro$ etiam fen•
fu perceptibiles, qui in eorum cadaveribus edull:o
humore manifeíl:i fiunc,
In
titione una pnrre ac–
cenfo, fumus & humor ex alía parre exfudat
1
vas
hederaceum vinum, non aquam cominee.
In
ani•,
malibus fudor poros indicat, ea omnia qua: fpi–
rituum clHnvimn habenc, allt ex qu1bus
fpiri~
tus cxrrahimr , frequemcs poros habenc: flui–
da ircm
uc
aqua, qu:z: uno fale íacmaca quod pro–
pterca refpuit, altcrius fpeciei fa! admtctir ;
hy–
dargymm in poris maceriam fubtilem conrincr,
qnam iterum rcforbec , & lic in aliis innumeris
experimenris. ·
H:z:c pororum mulciplicitas plerifque "l'idecur •
incrcdibilis , pr:z:cipue cum· quzl1bec pars cry–
/l:alli illuíl:ris, feu lumine perfofa vidcamr; ni–
hilqminus reípondenc non po!Te oculis diíl:ingni
eas cryíl:alli paniculas , qu:z: non illuíl:remur ,
non fequicur ramen eas non clari. Uc etiamfi ra–
ro admodum,
&
renuibus con!lame filis velo,
expanío " quamvis peculiares umbr:e diíl:ingui
non poffinc , non fequirur ramen non imerrup·
cam effe luminis propagationem; ficuc dum ni•
gris albi calculi mifcenrur , in magna diíl:anria;
nulla difünél:io apparet , in aqua colore till('la,
nulla difünll:io eíl: manifefla, eíl: ramcn diíl:inél:io
parcicularum aqu:z:, & corporis coloraci, neque
eciam
ex
incerruptione radiorum ,
fequ~wr
ulla
in objcél:is vifis inrerrupcio, modo in rerma nul–
la
fir
incerrupcio fcnfibilis radiorum,
:?
corale
aliquod objell:um pcninencium, lic l1cer c_ra_ns
velum lumen incerrupcum admiirens,
r~fpicia
mus ' non ramen proprerea inrerrupta v1demus
objeél:a.
.
Qi:z:rcs qurenam fub(lancia poros
h~¡ufinodi
anee advenrnm luminis occupcc ' & quo per ad–
ventnm luminis fe recipiac ?Rcfpondenc candem
fubftandam, quz poros corpornm perpetuos odo·
NNn
res