4000003585

43 / 510

LI BER l. V M V L. DIS E T. II. 7
lJi tri • rgo cft rerminis formalis , non min u ,
1 ha!C vox homo.
, 3 • R tfpondeo : dato anteceden te ; nego
contcquentiam;ad cuius probarionem dico,vo–
cem reprzfrntare obiec1:um marerialc medio
con ptu , q uandocumq ue obicll:u m reprre–
íentabile pcr voccn , vt ex terminís paree ; non
ve o qua do ipfom obieetu1n Rlateriale feipfo
im edaare rng cditur propofitioncm \ ocalcm ,
nec aliter ingredi porcíl:.Porró cum Bilcr1s quan–
do ore profertur, fic iptiffimun1 obkdum ma·
tariale, quod conccpcus mentis reprrefenrahac,
non pot it effc rcrminus formalis; ametíi con–
ccptus reprzfenrans ralcm vocem,eo ipfo fit ter·
minus formalis. ec refert quod illa ~yox aliquo
odo ducat jn cognitionein conccptus; id enim
nullarenus eíl: fignificare conceptum, . nequu
f ipfa cu • Si cutí non cognita i magíne Herculis,
ve uuagine Hlius ~ fi po(1. a ip~ Hcrculcs vifus,
in cognit1on m 1ure imabinis re duceret a huc
tamen id non cífet fignjficare , nec Herculcs ílet
fignum fuz imaginis, í d obicllu n íignifica–
tum: Ad formam ergo: conc m maiori; nego
n1inorem : id enim non cll fubflitui pro conce–
ptu, fed immediare foipfüm repradentare, quia
illa vox erar obicl1um repr~fentatum per concc·
ptum.
§. J6. Obijtie1 tandem : Arifloteles pro ter•
minis \'titur litteris Alphabeti, qua: funt voces .
nihil íignificanfes : ergo iuxtl menree1 Ariílo–
telis vox non fignificatiua gaudec racione termi–
ni formalis .
§. 11· Refpondco; ArHlorclem ciufmodi lit·
tcris íignific r cerminos incomplexos, rt tra·
dac art n1 1 11 g1zandi • Ira in hoc íyllogifmo :
Omne B Jl A; fed C efl B : ergo C ell A, ponitur
exem hu f yl10 0 tín11 Jn prima figura, & B. íi–
gn1 ar iedrnm ct:rminum, . maiorem extrc–
rnítat n , c. 1ninorem • Vnde poti us ill~ li–
ter;c l nt tero ini,prout iíla figniricant, alioquin
omn s ~llx propofüion s cífent falfa~, & i mpof.
fibil s,quibus ta en v1i1ur Philofophus, vt om~
nmó v ris.
DISSERTATIO SECVND.A;
T HE O REMA l.
.ZJe d iuifiouibus termini,,
§.1. E T quoniam Ggni 1carjo ell: ratio gene-
rica, & elfcncialis t rminorum , nunc
ex parte ipíius primo diuid ndus vcnit termi–
nus > in Cateaorematicum, idcíl: latine fignifica·
tiuu m , & in Syncatego.-ematicum , ideft coníigni·
ficati uu1n • Ca regoremacicus terminus , cfi ,
qui per feal1udfigmficat, i a \'t folus poffit e{fu
ntegrum pra:d1 at 1 , ycl fubie8:um in pro·
pofirione, ve horno leo &c. Syncat gorematicus
eíl: , qui per fe, & {eorjim t10n {igrzificat , fed con·
iunEfos Categorematico: vt ha: diG JOaes, omnis ,
ullNs, velocrter&c. quce qua muis n gari non pof·
fit, quod íint voce latina! ad placitum fignifi·
catiucr,tamen dicuntur non fignjficare
cd allq1,a/iter co. quod Categorcmarko ,
.illum focit alicer gn1, car , quamobrcm dici ...·
rur confignificatitms , id quod cradid1ffe vid t r
Ari/loteles priino Per1berm, ca J. 1. vbi in uic:
Omnis, & {imilia non /isnt vni11erfal1a , fed vnillerfa·
liter figr1ific.1nt. H urt dtt5 has , & ali d fi11i io-
es a 01ale icis communi plaufi rec1;pr~ :non–
null1s impugnat argutatiungulis, quas oprim ·
diluir lo. Lalemandetius: iplum vide in appara..
tri Ifagogico; nos enm1 breuitaci lludenrcs, alío
f fiinamus •
l. 2. Secrmrlo : term inus C ategorematicus ,
qui propri , & o nninó rerminus eít, d1uid1rur
in incomple:rum , & complerum : incompl exus
dt, cuius nulla pars feparae.i figtzifica& vt leo , homo
&c. Complexus au t: e , cuim parte1 {eparat~ id
fignificant , quod in to to , v r bomo i uflus , paries albi«s ,
vnde complexus non ea 1lle ., caius parres al1ter
fignificanr, ve ])()rJJinm corpus, &c. cxduduncur
etiam Synonima, vt M Jrcus utlius •
• J. 'Tertil ; rermi nus incomplexl4 , qui pro·
pri · , & omnino rerminus eft ( complexus cnim
qua;d m potius eíl imperfeél:a orario) diuidirur
in commutJem , & (ingularem • Primus eft , q11i
fignificat plura dmifim , ideíl rem pl u ibus co m.·
n1unicabilem modo diuiíibili, ve aniraal, 'VI·
utns, per ly diuifim cxcludo terminum calle~
ltiuum, qui plura, fed non tliuifim figmficat, vt
Ciuitas , Popultu &c. Secundus elt , qui /i·
gnificat rem tantllm vni conuenientem , vt So·
crates Rurfus terminus (ing11larit, diuidicur iflJ
tleterminatum , vagum , & coUefli111m1 • Pr1 mu fj.–
gnificat vnarn rem determi 1 tt(, vt SoCJ'ates, te·
cuodus fignificat vnam quidem rem , {cd r¡ndetermf–
mate , ve alrquis bomo • Tcrtius dcniqu /1gni/icat
plura coniunflim , & per mod14m vnius Vt CCJllegillm ,
Populus.
§. 4. In vero terminas communis , diu idi·
tur in Tranfcendemem, & Non tranfcendentem. 1ri·
n1us cít , qui de omni re dícitur , omru{q1,c rc–
rum differenttas permcat: vt {un t Res, E11s , //'e ..
rum , Bonmn , Alíquid, Jl'num • Secuod us c1 qui
licel rem comm1.mtm pllmbu1 {ignificet, non
rebus omnibur • Vt Animal , Homo • T rrllJAUS
communis , diuiditur vlcerius in vniuo"4m ,
aquiuocum , & a'lalogu'" • Pnmus eft, qui plt4·
ra figni{lcat omnfoo fimilia in nomine, & in ratio–
ne effentitt 1 vt Homo, Leo. Secundas plu.,.a fi
gnzficat fo/o nomfoe, fed n~ll ratione {unilia , fed p~·
tiuJ diuerµi, ve h e d1G hl Tempu1, qua: fign1fi •
cat p rccm caoitis, & íimul dies, mentes &c.
Canis itcm, vna vocc complcllitur domcíli·
cum, pifcem, & fydus C2!le1le. Tertiu deni·
que inter vtrumq ue 1nedms • (ignificaf ,1ura ,
r;u¡11e omnino fimilia , neque prorfus d1ue·fa , fed
qt1odamodo inter fe connenuntia , vt Sanum ,
q uod íignificat A.1Jitnal prredi ru m fanir aru ,
& vrinam fJnitacis indicatíua1n, & med1came1i·
11wm faoicacis caufatiuum . OmRi f unt dmer a;
quodammodo ramen Sana dicunrur. on hic
prl!teream quod vulgo dnotari folet, ídl1cct,
q uo ten llO us analog s, & cti n req uiuocus.,
reddantur vniuoci, 1 i t vnu l ex füis igniticar1s
reílring nr u r pera í iam vocula1n : ve {i Cani
requmoco addatur Domefl1cus, erit quidcnl do
mc:a·cis omnibus, niuocus.