4000003585

49 / 510

LIBE J. SVMMVt. DISSE , T. IV. ·· 3·
aute!11 iden1 dicendurn ftr, d alijs verbi ... figmfi~
cant1bus aélus externos f enfuum > ctiam hteai..,,,
cxagiranr non Jeucm; a fir l e Sot11s: neaa t Yera·
cru~u~: fed eam .cum a~iJ. d hac re plur~bu ,q uz
omnumus, oriofis d1nn1e dam relinquimus;
quomam iílz Summulifi ru fubtilirates defuc–
tudine , f uique in utilicarc ia m pridcm apud 010~
dcrnos Dialcl1icos penitus expirarunt.
(p nd t optime Fon teca , verba iJia non effu
rt aa ad form m propoiicionis, íicque eífe re~
J3 nda ; Et F1lius Dei efl faflru homo.
, , is. Rdpondeo tamen fe undo, has, &
ali s umnn1liílarum Fro diguofcend1s appclla-
1 mbus tradicas no i e omnino e rtas, & in–
f, ,li iles regul , um non raro, ctiana obferua–
rx decipi nt; qua nobr m, multi eas prrerercunt.
ne Foufec11.,,, rn~ tredio afiecerunt. Yetacru~ius,
;¡¡ r, illas non eífe tan ti momc:nci, nec fani eífc
e rebri , qui in i llis im motarur. Orti'~iHs femel,
atq ue JCerum n1onuir, ad appellationes cogno 4
kcndas potius eífe attcndendum ad modos figni·
ficandi, & concipiendi. Hurtadus faute dixir,
de appellatione app llandum dfe a vcteribus
Summuliílis, quippc qui in hilce, non niG nu–
gantur. Caramuel Gra1nmar. Audacis num. 3 5•
illos prorfus irridcc corun1que difcrimina Oa!Cias
vocac. M. Bañes hui u fmodi rcgu!Js dicic,cxcom·
muni modo concipiendi eíf~ corrigendas: Et
erba in appcllatiooibus ex commu'1í modo lo·
qnendi fapienrum cffe pcnfand : Cui fubfcribo;
depender enim plurimum appellatio termino·
rum ex m~teria, in qua fir, ex fubieélo appella..
to, ex idiot1fmo lingue, qua loquimur, ex con–
tcxcu orationis, &c. Reílanc nunc aliz regula:
pro appeUarione terminorum numcraliu1n pri·
n1i iuadp ciei, v t \ nus, duo, tres, & c. 4lire pro
nu 11eralibus deriuatju fpcc1ei, vt vnicus, bi·
nu , crinus &c. quas iubens milfas facio apu4
alias\ idendas : legas rameo BJñeíiu m libro z.
cap.7. qui ha ,aiiaíguc Thcologict n '"gorij appd–
larionis in n1arcria de Triniratc, & locarnauonc
occurrcntes opcime dilucidar •
. 29. pre latio rattonis fit : qut1ndo forma/e
quod applzcatur eft aliquid fecu~d~ intentionis ,
e u d1l..l bomo efi fpuies: non ex1g1rur ad appel-
1 i ne rarioo1 dupkx ille tcrmmus, íicut jn_,
rcJlt, fcd tat ell, q uod íubi ltum accipi curte–
cu1 ducn füum proprium conccptum, vt cogni·
tum ab inrelledu. Vnde !h appellac1oncs tunt
falfx : Petrus efi fpecies, humo e/l genus ; eo q uod
ciuímodi pr~dicac . non appl1cantur fubiedis
cognius foc~ndu m fuuu1 proprium, &. primJ·
rium conc pcu m.
§.30. Dcnique pro ,appcl la rione rationis c_íl
cclebris illa anriquorum n:gula: quod verba h–
~n;ficantia a l um anima: incdle¿bua! interio–
º
rem, vt co.'l_nofco, fignifico, dcfidcro, volo &e· appd~
lant proprmm, & tormaJcm conccptum termrn1
immediare f ub qurntis: ar vero fi talis cermi–
nus pra!ccdat vcrba,appellanr illum materialic r:
\' .g. in hac propoíitione cogno{co Pap•m,eíl appel.
}ario form1li fupra Papaw tub formalirarc, &
proprio con eptu Paparus : fi ero dicas: Papam
co¡nofco; appcllat PJpam m rerialicer, denota·
turqu , r um cognoícere, v t homine1n, vcl
dum Cardinal is er r, a te fuiffc cognirum. Hinc
prx íi ribitur forma argucndi in huiufmodi ap–
~ cl lationibus; ab appcllantc(fdlicet) propriuna
conceptum, ad non appellanrem; elt bona con-
1""q nria, vt cogrio{co Pttpam rgo Papam cognofco:
ar vero e con r a, n ulla ett iltat10; quia 1 e dicunr,
e \'ircualir r ~rgu 1 ntari i non amplo ad am·
plum, 6c b interiori ad fuum fupcnus. Vtrum
D IS S E R T A T I O IV.'
'J:Je moclo {citndi , eiufque fpecieb11s;
§,1; MOdus fciendi communiter dcfinitur:
fi(l or•tio ignoti per fe manifeHatiua, in_,
qua expl1cation ly oratio cíl gcnus, in quo mo–
propoficionc,& alijs orationíbus
diff renria ponicur ly ig11oti &c. per
m ab eifdcm dictinguitur, & ao exemplo.
qnod quid m non per fe igootum manifi ílat,fed
caufa ru iraris audi nrium adducitur in dollri·
n • Diuidirur mod u~ { icndi in definitionem, diui·
fionem, & argumentat1onem, & quidem adrequatl....
partitiooe: Nam omnc exhauriunt ignotum._,:
equidem fi cuiufpiam rei naruram ignores. Defi-.
nitio illam explicar, fi parres illius cognofceru
cu pis, cas nunifdlat diuifio, fi dcnique patliones,
propricratcfque ne(cias, a)-gunientatio C'as tibi iru
lucem deducet. I m d~ fingulis brcuem rnfiimi~
mus Serrnonem.
THEOREMA I,
IJe defiu iti1ne ;
§. r. DEfinitio ell modus fci1ndi expticiu natu•
ram rei, vt animal rat1on.i/e, qua! homi–
nis uaturam exponit: & didcur hzc d~rinirio t¡uid
rei, pote tque tradi, vcl per plrtcs rt"i, quas di·
cunt Mdaphyíicas, fcJli et per fuum genus, &:
fuam d1 ffcr ncilm, v t in excmpJo exhibiro , ani–
m•l r•tion. le. Vndc app llatur d fi 1ic10 M ·t ph) ..
fica: vel pcr parces r i natUr les, & Phyficas; l ¡..
Ii cr p r fu m ma1cri im, & for UJ 01, q u~ die(.
tur Phy Jea: qualis cíl hz ,, bomo efl conflanj carpo·
re, & 4.t11ma 1·ationalis ; f ol tq ue et1a m nuncu p rí
caufalls intrirtf "ª , eo q uo p r caula r i in t rin–
fe as tradirur ..
Prxrcr cffentiJlcm definítioncm ( qu:e foI
proprie,& r.igorose d tinaio el ) tr "S euam ;;¡}jz,
vt minus propria definirionis membr huc ad·
uocarifoknr. Prima eft quam d1 unt, ~id no·
minis, iciefi nominis rei expofit10; vt íunr ttcllo·
rum re ti mologicre ex pli anones, Co11ful t/l qui pa•
tri.e co,;fulit; lupittr e[J iuuans paur &c. Alt ra eíl
defcriptiu• , qud! rci effe1Jt1am txplicat per fua~
proprietates, & p~ffiones , ve bomo cfi animttl rifi–
bile, fe u 4nimal Deum vidtndi ca¡u1.x • T crtia cíl:
acciffntalis , 'i""- per accidentia rei it.i tircuv,/o–
'l"io qnodam 'Vtitur , 'út ta11dem naturam illiul
explitet, vt borne e/I animal pulchrunt , biprs 1mplu·
me, cui c.iput ereElunt , q uam d ci tu r Plato trad i–
diífe, cuius in~ holam D1ogen"s 1Ue Cynjcus:
GaHun1 gallinaceum pror u plum rum in–
ucxic di,cnsi ¡;, hgmo PJatonis eft, q uar adi auu1 --· - . - 'ªt