Table of Contents Table of Contents
Previous Page  640 / 714 Next Page
Information
Show Menu
Previous Page 640 / 714 Next Page
Page Background

r.:

!' B E R .. X X X

"j

I''

J'"I.-

de

&

uol11ntatc1n. é um cn11n- fin(!.ula manifoíle ad

proprio~

dir.i<>at fines,certum

eft

pra:uidiífo 6nem at<l:'-uoluifT'e:imh10

uerg

pr~uidere

femper & uelle:quemadmodum ordo in fifl-–

golfs femper conícrnarnr inteoer:uel uOi

interrú~i

uidernr,

citius quam d1ci pofsit,

inílaur~tur

.-Hanc uero

elle

diuinam

prouidentiam,minimednbitamns.Pro111denri5 inquam ne<¡;

minima negligenté:nó enim h:ec minus funt ordinara quám .

ma,.irr¡a:neq; Ín maximis laborátcm. N on en1m ordinario11·;;.

refüh1nt-ordinatori qn1m proxim•:qu:e eodem num

uofon~

utis afsidue ordinárur,qno

&

6unr,& procul ab

om-nipr~a~

ncationefernanmr .Hine illud,In altis babitat: & humilía rt!–

lpicit in crelo & in tcrra. ficut & ca:lum ipíum dum fuií

In

(e

:i,~;::~~:~~:J~~¡';~~~I~ ~~~~r;~:~~:C;;~fc~~~-t:~~t:.:i~~

uero qu<ld air legcm &ané natura uel non minus q11!im

na~

tura conftare,qui2 proles Ítnt mcnris: intcllige nó minus ue-·

ras quam naturt>f'?rma§exíílere:gigniq; ab inrelleélu diuino·

unquam parre,& a<meñte humana nelut matro. Eraduene

(o

líram Platonis noftri pietaté inuocantis <lcumad coalirman–

dós deos. Deum inquam unum: ut doccat deos omnes-refe–

r-cndos ad unum.o·illltantem

t'e

dci fommi auxilio fretum .tu

rlfsime de d1'uinis diíputarnrnm. Principio quidem co.-phy–

fteos irpprobat,qui fomma rernm principia corporea

palitc~

r-um,cx quibus

<l~rnde

uira·intell1gcntiaq: procederent: cum'

dicere-póti<16 dcb11rfilnt,corporea

a

uira intelleéh1ali pende–

re,(d amem ita e/fé,1'rofiretur á0ua nó dico (ententia,fcd ra

tiGnc

le

probaturnm. Scntétia•enim eiuírnodi prifcorum

cll

ánte Plaro

nem tbeol

ogornm: Argumentatio uero qualis hic

fiet

a

motu,

Piaron.is

e:{):

propria.D1ílinguit autem ipfi1n1 mo:,

tionum genus-in Ípécies Jecé : ícilicet

10

(;;ircuití~.

Localem•

rraníitum,Condenfationem

1

Rarofaéboné, 'Au<>mémm,De-·

crro-menrnm,Gencr::iti

onC_,C

orrupt·ionem\

tur~ttonem,fioe

aitcfarronem in alto al;> al.io fattam,

&

Mutationé e«

fo

,..tií

in·

1e,t11m in ario faélam.A¡lmirarur mornm orbiculayem,fiqHi–

dern in eo íl'atcentrn1n.indiuitib>re:mo11entur réliqua lté in·

fpha?ra Ionge profonda·qu<lm plurimi c1rc11li deít<>nátur, ali}

de>n·ceps ahjsampliores.Atque id quod mirií

eft,~odem

ino·

orent0 angnfü.Mmns

drculu~

&

amplifsimus circuir1í pera'–

g1intrndeo in

&

~u.ius

t<1rditas in ceutinuo.corpore, & illius–

uefoe1tas.fü,

pariicr-admfranda.Medij uero

&

ad dimenlioné

.&

ad

motum fecundó certas proponiones-med10

quoq~

mo

do

fehaben~.Mulr.1

de hís in·expofüionibunheologi:i: traél-1-

ui¡nu

s. Dicitautcm..& de illo:quod mutat locnm,murare cen–

tr.ui;

n,id•clb:entrli )pci,,ad quod corporis mobilis

cjrcumfe-~

rc

niia comparatur. n'.onnuoquá uero prreter id quod cétrum

matat,feruarc etiam quod:imodo·idem ceorrum: quando

Cci

li<rc!t.non füm

m,1ed tr,anslatñ lo

co per :equalem quandá cir-·

cumferentiam

circumag

ituP.Pr:eret'ea ubi de generatione lo

qui1\ir,ait,¡>Fim:ipium,id el): naturan1 motricem arq; íemina-.·

riam,quaado altcratione proficit.per tres procederegradus,•

id-efüin longum, lamm atq; profondií:iremattingereufq; ad

qo¡1ntitatcm,& qualuatem, fornramq: fubftantialem per dfc

élus ti.tos Ít!nfibus manifefüí:ruríu peruenire ad elfe

ÍOtlil<l–

le'e& µitale arq; íenfoale. PnrarntttC: in his.motibusmolé qui–

dom corpore:im·monett,fed non monere: formas uero cor–

poreas

&

mouere moles-& moueri ab anima: Animamé¡; mo

uere-qu1dcm duo

h:ec:fed~pfa1ll'nÓ

alio,immo ex (eipfa mo-.

ueri;: íed it¡1 moue

re, ut un~

cum rcbus,muqtis ipfa interim

íito.quodam paélo

mutem

r.Pr:x:ftan¡iores ergo animabns di–

uina~ngelicasé¡:

•nemes exiftimat, qu:e inferiora moueant,

ipfa:úntenm minime pcrmutata:.Eminentius dcniq11e ipíum

booum.menubus elfe iudii:at

. omne;

eni1n boni gratia appe

taut ueritatcm .

fo

his-rangit

multa.ad

o:imr.¡¡m pcr

(e

mctbi-.

lonrpertiuemfa

,tanq

uam ad proprium motioajs generatio–

ni&é¡; principiu1}

1.fo

quo motio quredam for¡n:¡lis &genera.

tío,f

piritalis (i¡apte oa

tuFa 1uget,motionum gcneratrooumé¡;

e-10

empl:ir.Confirmat

fuper omnia qu:e mouétur ob alío,elfe

ru¡tur;im mobilein-ex (eipfa., uidclicctne procell;¡tur ill' inli–

nitum . Imo u-ero ut qpemadmodum uhra ill¡i.qu:x:per aliud

l~ocnt

auJcalen¡,peruenimr ad aliq11id pcr

ie

lu

cidum,per fe

c:¡l1dum ' ficpr:etcrres ªb ;ilip.mobiles ad rcfi1<per íen10bi–

lc~}

ueniatur.<l.!!_ippc1i.nun

c quief

qqt pmnia'. & paulopoíl

a.l_1q11ocj pr:x: c:eteris1noueri debe.at, q11ídnnm•primo moue–

!>1tur?~on

quiejem diuina íubfr.inria pr_orfüs immabi!Js.Ne–

quc enam corpore;J ull:¡ qu:x: motum ab ;ilio mut1>,anrur. So–

)um

crgo_.c¡uod.c.~

fj

mobile efi,

pnmo m

ourbitur-el.:ercésé¡;

íuum 1

11

le1pfo motu,trad11ccr in alja.Jd cnim•ita

pr~ar.cor-'

por1

b11s lit m

oueamur,lkutimmob1lo rerum prinoip1um r.c-,,

bus

pra:ft.at

Ut 1no\lean1 . Animam uero e«"e naturam perfe.

m~ilem.,par~_ tum.~Tllrln(ecus,quando

íuaptc natur:¡,libero

~uoarn;mdo di~curnt

atctue con!i.ilrar:turn exttin(ecus,quií-.

d~t

fila pra:íenm¡ p_ra:íbr corpor.i -¡it pcr

1-¡:

quodan¡motlo

":'ºu~atur.

Sedide.1¡s om111bns_.

&

pr'.l!terea quodfoper ani,

fi•s

lpb:cra~um reétnG~•:qp!JrtCat

d {i;

nn~lo,ta_tql!.~

cle<t¡t!,

H!

theplog1aabt¡nde tra&amus . Vbi uerp Pbto

~nimam

ap-

'

.

;,;

.~.

pcllat mQtione

.

eneration~mé¡ue'

intellige·

~e·r

modUlll

cauía::_'~

e!l propnnm m<;>t1on15 generarionisé¡: p.rincipium.

Et

~b1 ~lt

a Cej_pfo mouc:n,elfe an1m:e rationem:Nota ibídem

d1c1 et1am

rat1~nem_ anu~:e

elfe gu&dpofsit mouere íei f:un

ne aélum mol1.oms lhtelltgas elfeaoimam,fed

potentra~

1

0

¡i

acctden_ralem mqua?'.Nam_

&

íubftantilm ibidem uacat ;ni:

mam.S!; ergo defimes: Ao1m.i eft fübílantia propriam babC:s

potent1a,qua &:.moueatur

~"(e,&

c:etera moueat.

~em<1d­

mod~m

uero.res ex.

fe

mob1lts rcm ab alia mobilé antecedit:

(te 4n1mam,d1co rauonalcm anrecedere puf.u totii machioam

corporalem,cn~ ~1r~~um-co_rp.uu1aleat

ex feipío

moueri.An,

.

tecedere

~lari;m!o atl~t,_&

'!ign1t2te ítmul & temRore..$.iq_uts

ue~o ~laroncm

a Chn!tiams mrnus d1líeórire uelit, exponat

an1_ma nofüam_u;l

?'ºm~nto

qu

odam tempo

ris,uel fa(r¿di–

gn~tate ~~eator~sq: 1~tenuon-e

pr:

ecedere.Ex

eq•autem q#d

:m1ma:Juoftaaua pnor_eíl íubílantia

c~r

poris,affeaus

quoq;

& n¡otus, & dotes fam1hares anun:i:,codudit paiSionibus.car

poris

e~e

prioreJ. Vbinumerat ani,m:x: prop911m, mement()

q~:x:

aa_1onem

ligmlican~.

elfeanim_:e_noílea: íuperioribusé¡;

comu~1a. ~:e

uero

pa~1one_m,prop,naJl.9ílr:e,uel

cií da:mo

~tbus

rnfim1s

tJ~~um

comun1a.__Natu

ralem tame

n motú qui

JO

corpore

p~(s10"

eft,e_líe lh amma

a~

íonem.Et

quodin cor–

pore_clt

l<;>ng1rnc;lp

1

1ª~tu~o-'-profund!t~~·

q

ualitas, motus, id

elfo

rn anima acumen,1ud1c111,memoria,habitum

&

affeaum.

Cairera eiuímod1 habes in theologia dilbnfüus.

Di~t

&-an;.,..

m:í etiam elfe _malorum caufam:

~ilicet

per acci<lens; &quia

anima noftra hberum haberarlmnum. Caue ubi di>it mundií

gu_bernari ab_anima fcilicet füa, qu?d additgeminam elfc:ani.

ma,unam qmdem beneficam,alter1 uero contrariam,ae

fob~

fianrfam accipiasgcminam,íed potcntia':''-_Siquidé il)

anirn~

mund1 atq; ccrlcff1,potenr1a eft:altera qu1de mattix corpor.íí,_

rntelleéh1a11s altera. Intclleélu:il1s cene ·benefica eíl, ardine

cunéla difponens. motrix uero eatenushenelica, id

e~ordi-.

natrix;qu:nenus íubefi alteri.Cui quidem nill (ubelíet,'luan–

ro

etfi~ctor

efrad momm,tanto magf,s car.ensarte przc1pita,;

ret unrnerfom atq; confunderet.-Aqimam uero.ccrleílé ha?e.

re menré,probar ex•ordine qué

ia

omui motu

gen~ranone~

remper obíeruat.profcAo .amentes uidemus quarenu.s

a

n\<,i;.

re-alieni íunt,eatenus

~b

orQ.inealienos. Ord1né.ioprefcnt(a,

dicimu~

mmuá<inter íe rerií aétionumé¡; conne-xioné cqgrua

fuccefsione-difp..oíttam,&·ad finem cemm1 propriaquada ra,.

tiooe

direa~m,atq;

in cuoélis quoad

fier~potell:,fimile,~qua

le,iJemq; tern11ntem•.Eiuf1J1odi ordioemab his dun.t'l)t'at qui

mentís comp(}tes,fom,íeruari uide!llus, a¡q; in ipfa tmiuef(i

progrefst'

one prorfus impl

crj.lmpleriinquam tá cómoclifsi–

me qu:lm

pukherrime.e

x quibus appanetab anima qui.' men,..

rem habeat&artilicioítfsimam

&

optir.nam guberoari. N'e·_

que

ab

re circuitum dixit propriu¡n

elfe

mentis ,_.Ja circuitti .

enim ia.diuifibile oemnmunanet, d11m c(rcumfer..entia redit–

,in idem,.&

in.

figura motué¡;

feruatur~qualitas.

In

men~e,ú­

militcrdimplex

iixus~ue

ad ip(um uerum direélus rnanet

in7

ruims,du.caufa:in effeélus per media explic;u1tur, uicifsimé¡;

effeélus .limiliter replicantur in.¡-aufas.

Redi_t~; in.te_r~

ani._

ma.duerlio mentís in íeipfam

coo!id.cral)darn,&.lirn1li,~quaT:

li,e:¡deru,intellio:eodo,uolendo,ageodo,fntentiooe;reg4~.progreCsion.e

pr~cedi

t, Pofi;qu

am uero

.&

,a;li:ftes

fpnrer.:i~.

;rnim:ibus, & animas meotib.us optimis pra:ditas

e/fe,proba~

uii,!ignificauiré¡_ue

&

u

niuerfom :tnima una,

&

muh~.fph~..,

ras multis agi ,

~am

dül:inguit pílucis

modos.trcs,qu~bµs

a01.–

m:n c1rleftibus coniun.oantur :dicens ahin¡a1u ue1 tt.'lglobo

ineffi: Gcut anima

noll~

corpori, ut.>ind¡:animal unum

effi'~

ciatur: uel tic aclelTh- ur non uiuilicet quidell) glohum, fed

moueat tantum

~tque.rcgat,

fiue.ntirabili q11adamfolu1J1'1.no.

uendi ¡>Otemia, liuequodam iníuper medio. Etíi e:r:

1:

nb

~1~

propo.!itis nullum prre c:ereris

rnanifefie.hicdigat,P.fatol)l~~

ramen omnes_primum abfque

conrrpueríia~hgunt!11~emq;

omnino fenfilre Ariftotdem,T,beophraílumqqc ex1fümanr.

Putam enim Platoncm idei;n probabihus habu1ffe. N:im

:¡r–

gumcotatio ipfa per 'l..uam bicccrlum

elfi~it

arumamm, an!–

¡na¡u

ipf~m

innuit 1macum moto cq:lo moueri,.

~od

míi

ex ea & glpbo u_nuJn fieret animal,ccrte nortmob1hs mptor

elfet.,(ed mo.tor.immobilisJdem.confirmat in Phred.ro.ldem

&

in Tim:eo, dii;ei¡s ,-cum uellet mu11di architetlus, mun.,–

dum inielleéluale-animal facere:oec¡

1

poffet i.ntelle.llusabf<J;

medie> adelfe

cor,¡>or~; coniu{lxillhmellet:}4m.c¡u1~c!ll

a01_--.

ma:, animarrHtcro Gprpori

, arque adeo11~ .!':'c

d1~ ~nftj

der-t

rnundo,&-iode-per c_unéla.'<iiff4derit.Ca?.ter_um

c1\rnam~

la.t

o, hic.€Q:lelt"& <anrum deos-manifeltct

Go

ahr.rnJ1t1-~on_1a

1 1\

.fu~rioi;nm

comemp.Jatio

~ít

:ticgµm

materi;¡

asJ~odum ~"

liena,{k per

c~l11.Cles deo~

qui rn.q!J<in111r-,

&

pro~11s manp~

i::ipaeuir otficijs, fatis admonet íupéfjori:m

efíe

qu~rc:n

-r

di>m,!ltli·,&imfTIQll¡s ipfemone;¡r

omn~~,&communts

<;lnx,

p<"Ppl'i:i (ing1!lis qfsign<'t olf1ci¡¡. Q!!i¡l_plura?'Manlf¡!/lefu.,.

p&:i:~l~4"~- &'!~

_dilJi.t.tam

elI'o-1¡¡_~1>telJ!.menu:s_q11ci..an~elici1~

i;!emonfir;111it

1

ubi

~it,cp:leficm;wimam, utpot~

qu:t

. _....•

_.

c.xfc