DE LE G.
VEL, DE L
:E
G
'V
.M
LA T. D I A L.
IX.
18$
qui caedís c1fcnr,6 uulnerarus ob.ijffi:c. Si pareces
.fi,.
ratJ¡
(ir,
omnibus dominad. Nunc u<ro nufquam
h~c
rcpcrirur: fed mínimum quid ipfius apparn.
Qiare quod fecundo loco elt, cliger< decct: ordí"
nem atq¡ lcgem,
a
quibus piurima quidem perfpís
ciuncur, omnia uero uidcri nequeunc. S<d his ho"'
rum gracia propoGcis, ftaruamus íam quid pati ud
foluerc debcac qui alium uulnerauit, ucl alicer ob"'
fuíc. Cuique enim fadle
~ft
fingula huiufmodi re"'
de
compra:hendere: utcum uidelic<t qu
is uuln<ra'"
ueríc, an non: quem, qua in parce,quo pado.Ha-c
enim íingula innumcrabílía pené func, & ínter
fe
maxímc dilfcrunc.H.rcauccm iudíciocüda,ud ni"'
h1l
horum commicterc, ímpofsibile
dt.
~ippe
ila
lud unum in omnibus comictere necdfe eít: utrum
faétum unumquodq¡ horü
Ge,
an non. Nihil cciam
de muléta iniuríantis commicccre, ft.d magna par"'
uaé¡, omnia lege dm:rminare,impofsibile
c:fl:. e
L 1.
Quomodo ígicur pofth:rc dícendum
cfc
~
ArHEN.
Sic uciquc, quod qua-dam iudicio conccdcrdegiss
lacor deber, qu:rdam non debet: fed ipfe dccermi,.
~ex
kgi nare. Ca-terum udmelligarur, quae arbitrio & pru
b',
qu:r ex
a:
dencíae íudicum relinquenda func,qu;r'ue ab ipfo le
quoc5< bono.
gum condícore dete1·minanda, Geexponemus. Gra
uíus profeéto & cocí cíuicaci communis ibi pelis
ínnafcicur, ubi íudicia ígnaua mutalv func:opinios
ncs iudi
cumínuicemocculca: mancnc, & clam rene
cenríam
ferunt.Adid pr:rcerca durius,quando non
6lencio agitur: fed ceu thcatra damore omnia per=
fonanc: & rhecores quidem tum laudant,rum uicu,.
perant:acq¡ ita uidÍsím dij udkanr. Talibus quidcm
íudicijs,fiquis necefsiraccquadam urgearur,dare les
ges,inforrunacum eífe ducimus.Scdqui dare coge=
cur, mínimas duntaxac muidas iudlcíbus ijs com"
mittac: pluríma uero & maxima quae'l3 in ferendis
legibus ipfe dcclarcc.Vbí uero íudida reéte pro uio:
ribus confücuca func, iudicl!stJ¡ bcne educa
tí,
&:
O=
mni diligencia approbarí, rcéi:ifsime multa iudící"'
bus de punitione codícioneQ¡ condemnacorum
CO:
miccí poffunc.Ncmo igicur nos incufer,G ipíis nunc
maxima mulcaé:¡J pr.iecerca lt>gibus non ordína::
mus: quae ud minuserudíá iudiccs poffcnrconfpi"'
cerc:dignaml}¡ fingulis ddiéi:is mulétam
p~namé¡¡
accommodare. Qioniam
u
ero cos quibus nos le"
ges defcríbímus,non ineptos harum rcrum íudíces
fucuros fpcramus, mu
lea
cis.comia:enda ccnfcmus.
Verum quod f;rpc in fuperíoríbus diximus
fed,..
rnusétJ, purames defcripcionc formalv puniáonum
diéta,cxcmpla íudícíbus, qu:r nunquam rranfgrc"'
dianru r,dari oporccrc: id & cuc rcéte faél:um eft, &
nunc quoq¡ obferuare uolumus ,.ad leges fcrendas
V
1
~
1
iterü redeüces. De uulneribus ígicur ira fancíamus.
ge~.neru
e-
Siquis uolueric cogicaucricé¡; amicum homincm
ex tjs quos prohibec lcx, incerficerc: uulneraucrir
aurcm
>
nec incerficerc pocucríc: hunc omni remo
ca
mifcrícordia,non alicer quam
ll
uira priuaffer, dare
c;&dis fupplidü cogeremus,
ntG
forcunam eius non
omníno prmeruam daemoncmétJ colcremus: qui
cam uulneracum qu:im uulnerancem miícricordia
profecucus, infdic1taá ucríufque obfríric: fedclv ne
uulnus huicleciferum,illí forruna calamitastJ¡ cxeo:
cranda iniligerccur. Huíc ergo d:rmoni habebimus
gracíam,ucq¡ cius beneficio miníme aduerfaci,ab eo
qui uulncrauic,fupplícíum mortis auferemus:& in
uicína ciuicate per
rora
uica exularc fiacuemus, nul.
lo rcru fuarum omniü fruéi:u carencem
>
damno
ca"
men príus refdcuco, Gquid obfuíc uulneraco
>
quod
a
iudiáo rci.huius fucric cofütucií. ludicc.s aucc
íini:,
Jius, auc feruus dominü confulco fimiüccr uulncrae
ueric,arcr ira fedífe condenarus fuerir,
f~lus
morce:
luac. Quíneda
6
fracc:r fracrcm auc
fo
roré firnllircr
uel foror fororcm,aut fracré, uxorQ¡ Guirü intnfi:
cíendi confilio
u~lncr~~,a~t
'!ir
uxorc Gmiürer, pcr
pecuo cxulcc. Hts
6
filf)
fihae ue pueri adhuc func
rE
famfüarcm exulanris cucoresa dminiílrenr,qui
:os
or~os
cucencur.Sin adulá
func,
res quidé ipfas pera
mJtcancur habcrc, alere camen cxulé non coaanrur.
Síquis uero liberís carens in huiufmodí cai'amica•
ces ináderic,cognaá c:ius ufq¡ in fobrinos confobn
n?sé¡; ram
e~
ulrorü,quam ex mulícrü parce conuc
mane,~
una_cur:n lcgum cuíl:odibus facerdoribus(JJ
confü10 habtco
m
hanc exulantis domum unam de
quadraginca & quinq¡ milíbus domibus duíratis
haercdé confüruac.
In
quo fané id co!?irare dcbenc
null~m ~o~ü
de
~~inq; m~llbus
&"'quadragínca:
ha~tcanas_1pG~s
fu1q¡ genens magiseffe,quam ciui
raas & pnuaam &
publlc~.
Oporccc utiq¡ ut duis
ras quam fanéi:iÍiimas & felidísimas pro uiríbus
domos
fu
as pofsideac.
~1ado
igicur aliqua domus
inforc~
nio &
~mp~ecar~.aUqua
inquinarur:quia qui
poffcdíc,fine ltberis obric,uoluncari:r ca-dis auc cu"'
íufuis in deos ucl ducs facinoris codemnacus, cuíus
mors ud fempitcrnü exllíum poma
dt:
primo do•
~u~
ipfa fe_:ñdum Jegé expicrur: ddnde cognaá,ut
daxunus,cu legum cull:odíbus conucnicmcs, aenus
in ciuicace alíquod uírtute pra-ftancífsimü
for~na•
nunlv perquíranr, in quo piures adolcfccnces fine.
quorum unií pacrí defidcmís illíus fuislv fupcríoc
rib1..1s quali filiü adopccm: deü prccad hunc feUcíoc
ribus parrísfarnilías aufplcijs prolís propagacoré>
fuccefforem domus facrorumép & rdiquorum
0 .,
mniü culcorcm fore,candé haercdem lpfum fccundli
lrgé conftíruanc.Eum ucro qui peccauic,Gnc nomís
ne,linl! libcris,íine force ulla íaccre,quandoquidcm
huiufmodi calamiradbus prcmícur,padancur.Non
eft aucé in omnibus rebus, cerminus termino cOíun
étus. Nam
ubi
cofinium aliquod commune
c/t,
ibi
hoc ínter rerü ccrmínos ucrífq; couencum, medium
fic.Acqui ínter ea peccara qu:r fponcc, & ca qu:r no
fponcecommíccuncur,quod per íram fic, cale quid.:
dam effe díximus.V ulnerís ígírur ira faél:i qui conc
demnabicur,íi fanabile fuíffc uulnus eucrus ipfe mo
frrabic, duplü damni rell:icucc:Gn uero infanabíle,
quadruplum.Qiod li fanabile 9.uidem fü,curpiru•
díné aucem uulncraco ingencé alterar, quadruplum
foluet. Ac uero fiquís
n0
folü obfuic uulncraco,
uc
rumecía pacrí:r nocuíc, quod
mílícc
ípfam aduerfus
hoítes priuaueríc,Gmílíccr puniacur:ac pr\'.cerea da•
mnii ciuitací rcfücuac, & ulcra
ea
qua ipfe
d~bec
míd
licia, pro uulncraco ecía milíccr: & quícquíd ílli ge.o:
rmdum erar in bello, ipfc agar. Quod
fi
non fecerit,
rcus
lle
fccundlí legé uoléci cuíq, ipfum canqua nec
gleétoré
milicí~
accufar :& damnü duplU crlpJúm,.
ucauc quadrupli'í prouc iudídbus uifu fucric, reftí..
ruac.
Si
germanus germanü fimilíccr uulneraueric,
conuibules & cognaci ufq¡ ad fobrínos confobrío
nosé¡; ex uiris fimul & mulieribus conueniemes tií
mares
qu~m f~mínre
íudicéc,gcnícoribusQ¡ ípfum
cradanc, uc ípfi fecundü nacuram punianc. Quod
fi
punítio ambigua fucrír, propinquí ex parce uíri
decerminenc. Qui
ll
ipll non pofsínc, candcm ad cu
ftodes Jegum caufam deferanc. Sí narí ncpocésue
cale quid gmicoríbus ínculcrum, folum hi iudíccnc
qui
;umü
fcxageíimu tr.anleguum;quíbus ueri non
adopríuJ