4000003575

· L l.B E

X X X I

~ndo

igirar '!'lato

íoq~.J?cum.I~.ca~ facer~

in _natura,i.n–

telligc in n:uuramundoquc tnrelhg101hangehcarum cap1re

menoum.~od

autcm leélum dix1r & mcni'ám,exempligra–

tia diélum út,ut per hzc artilicia intelligas n:uuralia,id

efl:

per

Jeélum

menfam,eum qui bis utitur

liominem.Pr~

tcrea

exé

plum

arre przpofita:qua:fiioni acc

ommod:itius

uide?arur.

Forre uero

formas regulis

arr~um necelfa~ias

id~1s

abef

fe non putat. Neq; mirum uiden debethomtnem aruum for

mas habere diuinirus,quum

imaginatt0.n~s ~rti~ be~js

qu?–

qúe non deúnt. Ac

eiu(modt

fOr~~

dm1mru.s in

.an1ma6ar,

~dcirco

dicentur fieri in natura, quia

naruralit.er

1nferanrur,

Q1od ú quis ad artificia

qua:~am uid

eat~r inepr io

r, 'dicel)t

eum Platonici uel p_er uaria d1fi:raélum

fmíl'~,

uel.fe

totuma~

oppoíitaconuertiííe.Nota PlaroOJ.s

uerb~ ~c

enos,D

".um

intelligere folum,íed & uelle,Ggn¡fican.usque Deum rntra Ce

intclligendo concipere,

extra

fabncare uolendo. Nota

ruríus Deum natural

unius ípecicii unam rantum fpecie ex

preísüfe ideam in ipfo inrelliglb1li miido,puta fpeciei huma–

na: idealem humanitatcm unam:Í¡ enim in mat<'.'.ria ubi innu–

merabilis mobilisé¡; uari.ctaS cíl:, io fingulis hominibus unio

qua:dam communis natura: feru.atJJr, multo magis in limplici

íl:abilié¡ue natura, pro una fpee(e n¡tturali idea unica fufficit.

lmo uero diuerfu ha:c

infiab1lia unam in fe natura:: commu

niouem non aliunde habere polfunt, quam ab ipfa fublimis

unitate naturz.Ruríus íi pon:Ítur humanitares dua;,certe c¡ua

ratione urraq; bumanitas eíl:,inrer

non differunt, imo funt

unum. Ergo 11 dilferant, profeélo per additamenta qua:dam

urriíque íubiunéta, inuicem diícrepabunt. !taque neutra erit'

abfoluraJ111manitas ipfu, fedhumanitas qua:dam atqueralis,

humanum qlliddarn porius quam humanitas.

utrunque

ranquam eiufdem h

umanit

atis particeps, humanum limiliter

appeUabirur : atqut:

pra:te.r

ha:centhumaniras in feipfa prius

una,quam

fubieéli

s pluríb

capiaru~.

Merito Deus cum

fit

.fimplicitcr caufa, nó eíl: diceudus autor quidam hominis, uel

cqui cuiuídarn,íed autor hominis.atque equi. !de.o unam ab–

folutamé¡ue pro qualibet rerum fpecie procreauit ideain. At

quando apud nos hichQmo genei:at il

lum

, haudquaquam ho

mo hic hominis íimp..liciter dicendus

e.íl

~1,Jtor,

fed quidam.

hominis cuiuídam.autor. Neque eoi

m fo

lus h

ome

caufa eft,

fcd eíl: in cau(;¡,in numero uidelicet c::t!JÍarum.

n.eq

; totum

cir: non e11-immateriam primam,aut

animam.nec¡u~_ipfi

ho–

mini dar pdncipium:ante bunc .enim paCsim eratl:iomo, &

ÍJ•

nehuius opera

lit

ubiqu..eJie1é¡ue bomo. Vbi uero Plato dicit

Deum ideam unam progenuiífe, quia uidelicet, uel nolebat

piures fore,uel aliqua necefsitas inerat non fore piures, intel

lige in Deo iranecefsitatem,cum u9lunrate conuetti,idco ut

necelfarium fit ita e(fe, c¡uia Deus ita uult elTe. SiqtJidem in

fumma diuinitatis firuphcitate no_n aliud eft necefsitas quam

uoluntas. Ergo li dixeris, necelfeell Deum ita

uelle,u~face

re,conuertam fimiliter, uulr Deus ita nece!farium

el[e.

l'vle–

rito ubi fumma bonitas cum Cumma poteíl:ate

con~urrit,

ibi–

cjem Cum

ma libertas

cum fumma neceCirate conípirát. Con–

fideranda

funtint.er

ha: ¡Üuulfa qua:dam,

uald

e tam_en :milis,

~ale

ill

ud, Leélio

uel doétrina , nifi ad

op.ti

!l'lam ra.:tionem

uit~

con¡lucat,eft inuplis.

q,ui

de1n 1'n)'ea dnii

rai;i_da fuit

uita & diíaplinaPythagor:e,ac iure

maxim:IY.lpull

_omnes au•

toritatis

.~latonis

etiam tempore.lt

poíimara,fÑia~1,IJ,oni,ca uerborum compoíitio adimatur,momenti mulil1s

~µ~díít;

P{a:tereauirtus, am hominis, aut reí ,,in fac

ult;1te

.qlfadam ·

con

fi{4t;i.d 6oem illum pr:ecipue conferente,

cui.us

gratia

r.es

ipía fafu eíl:,

bo1ho narus. Apparet io

terea

<W.a:<lam.

inr

er Cenfum rationcmé¡ue difünfüo, quód

(enín~~""1·Pc:¡u~

cir(a magnitudint:m

6guram numer,omé¡ue falf\jniur

pondus: inrerim tamen ratio per ipfam metie.ndi

oume–

rand1 hbrandié¡ue facukatem iudipum feníus

c~udat.

Gon,

flat amem anim:un non poífe eodem

remp.ore per ciídellJ

fui poten

tiam e

adem de re modo conq;¡¡fo ¡upicare. Appa–

ret etiam

uir.es

apperendi nobis incite

di\le_rfi\s...~ppe

cum

rem eand

em ftl

Jlul

appetamt¡s '\,tquc reíp11a!DUS:

~duerte

hÓ

clfe

exigendum

probo cine, ur omnino nih1l.dolca;,

fed-0~

nafcentem dolorem eiuímodi rationibus.ron/P.letu!.Vbi ap–

parerali~

olfe

animi partem

qu~ueluLa:grl!¡

in.,ligtc,IJledi–

cina,aliam qu:¡;µ.qquam fanamederur.Jiz,ueroxatione& :rd...:

uerfus dolorem funr prreopue,quatuor. Pr)DM qiria

in.GPftllfJl

eíl:,

bonúmne id

!it

.quod accidtt, aut

maluq1~

se,unda,quod

qualecunque

Út,

cene p:i,r;lli pendenduro efr..

l:'fihjJ

enim ín–

ter

f~n)nia

huma,na magni e,.endendu1'\

~ 1;erlia.,¡¡w~d

uibil

omnrnp dolendo prolic1amua..

~rta,

quia dolor id fom–

~er

quod Cubito Qobis pr:Bf1,dio

el{C.poteft~.ilJlp&diat.Con

hrmat

h~c ~x

eo,quod & fup'h;µi tutpiCsimumjl{l,8'.Jupera–

r~ pnlchorr~mun~. ~i

uero dolore uel

¡¡lia

quauj; penurba,,.

t¡ooe prcm1tµr, 13m

eíl:

turpiCsime fuperqtps . lcj¡:!o· pl'Zci¡iii

lit

aduerús atque penurbantibus

ma.~ime me¡l~ci-dunraxat

).lramur officio, qui dolentibus nvn condoler, íed

m~detur.

Comparat r,tlorum iallib11s qpvodianas uirzfones , quas na

uµlt ratioJ>ibus emendui, quemadmodum iaaus talorum

21'

tilicio q

uod:un

ludi t:mcndari uidentur. Sed fuperiora pr::e–

c~pra

ea.qu:

íequ~ntur?

quau qu:ed.1m pr:cludia Ílllt.

Ma–

x1mum

qutdem

omnrnm 1.d_nobis

uira propofimm fitcer–

tamcn , quo fuperemus woum, mrrutemé¡ue confequamur

C!tn~gue omnioo.c¡u~ i~ter homines.h~eumr

bona, ut ipff

b~~1

fimus, pro

01~1Lo

liabe:i;nus. S1c¡m

dem

proprium iu–

.1hr1a:pra:mmm maius eíl:, quam cunéla

<J.mi:

inter homines

poffimr pr::emia reportan: c¡uippe curo&.

•pfe

iuftitiz íplen-.

dor íupra modum ha:c omn1a fuperer, &

rebus mobtlibus

brcuibus, umbraolibus reperin nequeat pr:i:mium

iull:iti~

immobili, fempiternz,uerifsima:é¡; conueniens. Ex bis con.

cl~ditur

immo.bilem iuftitiz

hal:s~tum

propter imruobilepr.e

m1um exoptan debere.

qmdem poíl: przíenrisuirc cur

ricu.lalaboribus iuíl:itia:manet._Alioquin

iuilitiaipfa,qu~

ex–

cellentiísimum iudicarur bonum,iufüs hominibus forerma–

la oh amores iuíl:itia: continue laborantibus,f::epeé¡ue affedU

iniuria, neque iniuriai:i ulciícentibns'.adde & bona przíen–

tia

retcrnorum deíideno contemncnttbus, nequepr:eminm

apud homines iuilitüe, imo uero pro iufüria iniuíl:um í:epc

íupplicium reporr:rntibus.

~amobrem

Qe bonum necear,

iuíl:itiacareatpr~mio,&Deus

uel minusprouideat,uelpro

meritis non rependat, iudicaudum eíl: fore animas immorta

les. Pr:eíertim,

lit

tam iniuíl:i, qui uinentes

perna~

iniuíl:itia:

non dederunt,falré defunéli perfoluant,quam iu!ti intermor

tales omnino íprcti,apud fup·cros coroneñrnr. Hinc nobile

traditpra:ceptum: Animus immortalis non debétpro breui

hoc,íed pro uniuerfo tempore elTh follicitus. Immortalitaté

anima:Plato in Pha:dro & Pha:done, alibíque oíl:endit. Eiu(–

modié¡ue ratione

e!fe

cerras demoníl:ratioues oíl:endit in li–

bro de Scientia, dicens uerba eorum qui contraria íentiunr,

ell:aminanti ridicula tandem euadere. ltem in Gorgia, affo–

mans myíl:eria ba:c ad.1mantinis rationibus

eífe

probata.Pr

~terea in hoc decimo,

ub~

poíl:argumcntatione

m fubdit, tu

per talem argumentationem, tum per alias multas cogi nos

ad id confitendum. Arbitrorequidcm in Platonis uerb1s uim

quandam lacere mirabilem

paucifsimis intellefum.

lit

non.

mirum fit,

per

ar~umentationcs

Platonicasalij quidem de–

moníl:ratum id ex1lliment, alij uero noudum demóíl:racum.

Demofiheni certe audicori Platonis tanta efficaciaper uiuam

uocéperíuaíum fuit,ut dixerit: malle fe honeíl:e mori, quam·

t'tírpiter uiuere, poíl:quam Platoncm arque Xcnocratem de

animorum immort:tlitate dilferentes audiuerac. Eandé quo–

que in fcriptis Platonicis uim percepit Clcpml>rotus,

apud

Cryenen ruultj Egeúa:auditores, qui

CeCe

corporis

car~erc

delideriu

maltcrius uira: liberauerunt. Eandem Plaioni–

éus

percer.it

Boétbius pbilofophia reíl:e cócedés hoc!ibi cer–

tis r

atiombus

<lemoníl:ramm. Eaq_dem Aureli

us Augufünus

perfenúlTe uidetur, ubi aitbac de re fe nunqua

dubitilTe.Có

–

liimantur ha:c ab Auicenna, rationes qualaa

m ad ha:c de–

moníl:rationeselfe dicente. Neque folum demoníl:raripoí–

Plato

Hic

inquit, fed etiam fucile demoníl:rari, apud illos,

Utarbitror,

q~1i

cum ipÚ.purgatam fc:gregatamé¡ue

COrpOrC

mente"l ha!>epnt, merito non diff1duntpoífe quandoque a–

n_in am

~<>reg~tam

corpo_re

uiuer~. ~ndoq.uidem e~e

nuntur

1p'fi

merem Cuam fetunébun a fenhbus uniere mcfii,1s·

quam coniunébm. Comperrnm etiam habent aliorum ani–

mas immerGs' cdr-podbus át<;¡ue1'aeo uitiofus, uitio tamen

morboé¡ue proprio non intenmi, & idcirco multo minus a–

lieno, id eíl:corporéo morbopoífecorrumpi. Sic¡uidcm

corpus ipfum externo malo nó prius perim

itur,quam mtr

io–

fecum inde inferatur malum,quo proxime

perimarur.Ca

:re–

rum ne quis anima! fua: diumitlre diffidar,

rnbet illam a c

on–

tratlis examorf !=Prpore?-

fo~cJ¡bus,~en,itus

expurgare,

P.u~gatamé¡ue

.pcrfpicere~qu~

pur3!·'lllªm limpfcx,

q~am di~1-

norum amda,ranquam diurnuao cognata, quam oro, quam

bene luminis diuini fiécapax.

~oa

autem dicit animas in

dles n.<Yn·

ficri

numeco-plüres,imelligenpn ita 6eri, ur ercor

por.ibus orianrnr &componátur. Qill>d quidem íequcnsra:

uo n¡anifull:ar,.dicens:údiuina de corpOJ"tbus componanwr,

tandem•cumdiuinanunqaamrefoluiítur incorpora,

for~

nih.iLrctli<Juuiurútcor¡>oruo1

natura._Rurfus aduerre q\tOd .

fubdfoantm'l!!l.non

c1fe

cópofiram.: alioquin

ind1lf~Jub1lem

farelnon eof¡e.Atq1.mtclli¡¡c!

e~nt1:í

ad hoc, ut diíloltli non

pofsir,0pooufrCJ.tel nullis compofüam.eífo, ue.l fi fit c_ompoli

_noO:~;imbn ~

materijs ullis componi, atq;·1tarurJus .c_o1!.–

flari,ut1n eius compoútione multirudo non fuperer

unn~re,

i.i·n:o

trero'1init:1S ¡rerharmo.riic-am unionem fupen!t n111!J•tu–

dinem,

ll:a~úemotum.

Concludemyfterrnm.•Pa;t'.mad

pronidenriam_, ¡>artíma.d-immortalitarem

p~m~u!"q;

míb–

pertineós. ltilh1s quidem Deo enadit

finub~,

rn1uih1.s

diíSiD:)ilis.Cum~;..nó

lateat Oeµm, bunclib1

i:~c

llJmlem,

illum.uero diCsqnilem,rationi confenran

eum e:fi

,1uíl:um

?.eo

charú dfe atq; amíctim,iniuíl:am contra.

Prop.ri

:rea Deu 1u–

fio.s

tanfitliÍ

aniícos

01.1!10

paao negligere

,Ced ilh

.s (emper

·~

proíp1