4000003575

renda l!nt quz qui(qne

poísid.et.

neque redarguendum ali–

quid

Gt:

quandoquidem cogitariones quzlioet ner.r fiint.

J>rzterea

1dem di: íentire ac (cire, ut nidere arque audire,

eum primnm literas ín(piciunt pueri nondum eruditi, ui–

dent

eas,

fciuot igirur:aut ú oe(ciredicanrnr, dicantur eriam

non uidere. Et cum primumb2rbaros (u3 pronunciantes au–

dimus, nondum illins linguz periti, Úcutaudire,

lle

& ícire

quz proferunt affirmabimus. quod tiquis inteltigere neger,

Prot.tgor~

neget úmoliter & audire. Reípondebit3d ulrimum hoc Pro–

tera rcfpon- tagoras, quod uidemus audimítsue, (cire: quod ignoramus,

fio.

nec (entire

qu1dem.Vt

in literis 6guram,íitus pamum, & co–

lorem pueri

uid~nt,

& uidentes fciunt. Voces barbaras au–

dientes, mo:racutum, &gr3ue utaudiunt ita fciunt: litera–

rum uero uocumé¡ue úgni.ñcau cum non fentiant, pror(us i–

gnorant. Contra illum úc infertur. c:r hoc, o Protagora,(e-

Contral'ro- quimr, ut cum úgnificata íciunt, alío quodam qu1m fentit

ugoram.

fciant. Scientia it.tquealiud quiddam eíl: quam fenfits. lrem

uidere fcire eíl: , non uidere nefcire etit. Q\H;>d autem quis

uidit d1dicité¡ue

meminit,

(cit.

S:rpe uero i<fnon uidet, er–

go &nefcit", c¡uapropter idcm íimul & fcit & nefcit. Pra:tcr–

ea ú uno oculo aliquid

ideas, alio claufo nihil cernas, illud

ttidespariter& non uides.

~re

litigiofus quifpiam dixe–

r1t:Si uidere fcire dl, &non uidcre uefcire, idem fcis úmul

nefcis. Adde qu&d cum quid eminus & confufe profpi-

li cis,uides quidem,nefcis tamen, cum dubitcs. Non igirnrfci-

R.e pon

ti.a

fenfus eft. R.eíponderet

fort.;

Protagoras, primo qui–

Prot.lgora:. dem de memoria

(cientia diftinguendo. Nam cum pri–

mum (entiendo quis p:ttitur, memoriter tenere incipit, de–

inde etiam non pariendo meminit, cum iterum idem' fentit

patituré¡ue, rcminifcitur, in primo quidem fcit atlu,non ha–

bitu : in fecundo, habitu: non atlu : in tertio,

atlu limul

babiru, quare interdum

Ccitl'.:

ncfcit. Neque tamen hzc

contraria. Nam non ecrdem n\odo quo fcit ignorat. Ergo

cum non uidet, mem1nitumen, fcithabitu, aél:u neícir. Haec

ero contraria non Cunt. Et cuma Socrate dicitur alius alio

Capientior, refpondetProtagoras non ex eo fapicntes ·quof–

dain ,inlipicntcs alios eífe uocandos, quod alij ucr3, alij

fai–

opioeotur. Nam opinari unumquenquc illa quae quífque

patitur, pati ca:\ quibus mouetur, moueri ab his ql!zagunt,

agere illa quz limt,quzCunt, uera elíe. E:rquo omnes opi–

nari uera concludit, non tamen omnes bona atque decora.

Sapientesaíl'eriteos, qui beneaffelli quzcun'1ue offeruntur

ut bona fuícipiunt,bonaque libi pntant,& ut putant,funt.lnli•

picotes illos,qui male aff'efü;mala iuclicaot, & mala libi fitnt

quz iudicant. Contra id quod clicitur, omnes uera opinari,

íic Socrater. Accidit in omni uita

lingulis facultatibu•, ut

erifümemus in quibufdá nofmetipfos uere iudicare,in non–

nullis alios .quiíque enim facultatcm aliquam profitetur,

alteri in alienaarteeoncedir.Aut exifiimatio hzc uera,aut

fa!

cfr. Vttinque íequitur, non omnes homines uere putare.

Nam

ucra e:rifuma.tio illa,uerum eritquod quidam

mu!

tis uerc iudicat, in quibu1 nos falfo opinamur. Non omues

igitur ucra opinantut. Sin faifa, ergo in hoc faltem fa:pe de–

c:1pimur,quare non omnis opinio uera. <l.!!fnetiam fzpe có–

tingit,ut qua: unus,ut uera cogitat,ab omnium aliorum opi–

nione abhorreznt. illa igitur illi uera,

faifa

alijs uidebuntur.

Erunt igimr

faifa,

tarnen plus quam uera, quo piures fudt

quibus

faifa

quamquibus uera put.tntur. Non

cr~o

menfu–

ra rerum ille, fed

ali~. '~re

non on1nes mentura rerum

omnium fuot. Item Protagorz feo tentia, quod omnis opi–

nio uera lit, Parado:ron eff, & przter omnium ferme fen–

tentiam,ex quo omne penegenus hominum faliam eius opi–

oionem cenfet: quod

uem eft·omnis opinio, uerum

hoc

uniuerfalc iudicium.ergo utfalfa puratur, ita

eft Protago–

rz iplius politio,qua dicitur omnem opinionem elfe ueram.

Nam feipfam, itadicendo, falíam

clfc

conccdit. Et li di:rerit

ful

putare illos, qui ah eius ditlis abborrcnt, hinc quoqne

idem fequitur,non omnem ícilicet opinioné

eífc

ueram.Prae

terca qm ignorat,méfura cius quod ignorar elfe nequit.

Q!!!

dubitat,ignorat:omnes homines dubitant, multa ergo igno–

rant. Non omnes itaquc .:imnium meníura funt. Cumé¡ue di

cit, qualiacuique lingula uidentur, talia funt, aberrar.

naoque medicina:arti• ignaris Calubria corpori noxiáue

m–

dentur, non fempertalia lunt,fzpe illos opmio fallir: & qua:

ntilia uel no:ria in reipublic:c adminiftratione ciues delibe–

rando decernunt, non fcmper reipublica: taüa funt. Obfünt

enim multa, quz profutura fperabant:

qua: nocitura,pro–

funt.

íi

ipfum falubrl!,

utile non fola opioione bo–

minumque couíuetudinecon!l:ant,.íedaliquam

~\'apte

natu–

ra Cub!l:.intiam habeMt, multo magi' boneltum ipfüm ate¡ue

bonum, quippe utilium principium

4íl:,

6nis.

~apro

pter nec in bis qu:ir:a<I corporis curam,nec

illi' qua: adani–

mans

reipublicz gubcrnationemfpeéUnt,c¡ualia cuiq;

fin-

gula

uident~r,

talia funt. Etenim ú quzcunque nidentur, ta–

Iia dfent,quoties quis futlira pra:diceret,nere nimirum prz–

íagiret. quod quidem falforn en : Raro enim futura taifa ue–

niunr,qualiacogitantur. Et li quisde fmuris iudicat. nó qui–

uis id.:igit, fed arrifex de h1s quie ad eius artem (petlant . Vt

futurarn febrem medicus potius

qu~m

mulicus, futuram có–

fonantiam mulicus melius qu:\m medicus pra:uid¡,t. His de–

nique confuratis occalionem fitmens Socrares :\ libertate ucl

feruiture locjuendi,de liberrate ph1lofophantium,& feruiture.

ciuilium ac rheton11n difputat,qúalis

lit

mrorumq: uita:quod

philofopbi finis eft, ab humanis malis ad füperna bona con–

fcendere: de pra:mijs eorum qui C<l!!efüapemnt, p<Xnis eo–

rum qui terreo is inhiant.

~dioreísione

peratla adpropo–

Útam qua:füone01 reuertitur.

Eil~s

fundamenmm erat Hera–

cliti íententia,quod omniamoueantur.Cuius coatrariú Par–

menides,

Mcüffi.1s,

Eleues Zeno fenferunt. Omne

nim unum

immobile poíuer.e.

~orum

dogm3 P.lato

li Plato

appr~

bro

uno rerum omn1um pnnc1p10,quem traduxomus,ex- bat Parmeni

pon1t

approbat..contra

~er_o

!"leraclimm

Prougoram :\' dem .dicété.

motus clllufione d1tferere incip1t.Morus duo funt genera.V- omn1a

etfe

nus Íccundum locum motus,fecundum rei naturam alter. Lz unum &im–

ti.o

illa,~lterati~

ha:c dioitur.Lationis fpecies

d~:c,tranlitus

mohile.

c1rculatt o.

uel de loco ad locum lit tranhtus, uel circa' DitlinfüQ

locum unum eundemq; circuims. Motus ueroin ipfa reí mo moúgnum.

ta:

natur~,

aut fecun.dum ru.bftantiam, aut circa quanritatem,

uel qua.htatem efficm1r. S1 '.ccundum fubftantiam ad ipfum

elfe qu1dmouetur, generat10: fiad non eífe, corruptio. Se-

cundum quantitatem ad mait)s,incrementum:

ac;I

minus, de-

cre~entum. di

~itur.Mot.us

qui .de qualit_ate in

qu~litarem,af-

feébo nommatur. Somtur demde uana e:r uar1¡s qualitati-

bus no.mina. Nam qui ad calorem, calefatlio : ad&igus, fri-

g:fa~10:

ad colorem,coloratio, limiliterque de czteris. Di-

fünéhone pra:milfa qua:rit Socratcs,

mouentur omnia, u-

trum duobus illis motus gencribus

fin

gula, autuno qnodam

m~lta,

duobus alia moueanmr.

uno quodam multa, fe-

t•tur no• magis illa moueri qu:\m'fiare.Nam li modo quo-

lo::::~~~~:¡°~~f~~e~ª;;n~n~~~!n1~:~~1;~1~~::~~"::e~~

quo litut omnib-us motibus agitentlir. Ergo dumres clo–

·~o

a.d locum feruntur, e:raffeétione Íhterim in affc;éhooein

rng1t~r

tranfeunt, ut,e:r calore in frigus , albedine in oi–

gredinem, uel

~ontra . ~a:ritur, utru~

fub una quadam

liarum forma ahquantulum maneant, necne . Si manent,

fequitur

lit

no~ om~is

fratus lit e:rpulfus . Si non perma–

oent, dum qmd caüdum aut album pronunciatur , delia*

calidum etfe uel album. Imo prius qulm pronunciatio

io–

cepta

delin~t, dctfoitetf~ ~orma,

Vnde '.'ihil unquam ue–

rc rronunc1atur aut percipmu: : nec mag1s calidum illud.

quam non c.ahdum, album quam non all:ium

ell

pra:dic::in–

dum , cum m oullo conlifiat ,

út

non

lit

pariter dum

profertur.Oii_am .oh caufam rerum

form.~

no.bis

ígnot~

fünt.

Idem de fenfu d1cendum, Namnec u1fus m uilione, nec

audiendo auditus momentum permaner.

~circa

non

magis uidere aut audire, quam non nidere,

non audire

contingit, etiam dum uidere &audire nos profitemur. E:r

quo fequitur , ut fublatis fenúbus fublata lit

íenlimm ue–

ritas : qua fublata, nullo modo dicendum fenfüum

fcienti.im

elre. Addit

aliam rationem, a<l cuius intelligentiam ad-

11crtendum

el!: ,

quod Plato nullam corpori coonitionem

uibuit, quemadmodum nullam uitam.

~od

ui;:it, id (en–

t1t: uiuiranima, &anima fentit. Incorpore autem nec uíra

nec fenfus, fed uirz fenfusque opera declarantur.ldeo quos

fenfus quinque alij uoeant, ipfe organa quinque feofus ap–

pellari uult, f'lihilé¡ue bis inftrumentis (entire, fed per hos,

quaíi mNms ab una quadam animz ui feotiri lingula putat,

quem íenfiim commnoem uocat, In quem undique

úngu–

liscorporis organis, ut ad centrum circuli

«!

.circumferentia

linez, uariz pafsiones inRnunt. Colores quidem per ocu.

los, per aures foni, per nares odores, faporesé¡ue per lin–

guam ;deniqueper rotum corpus calor, frigus, humidum,

liccum, graue,leue, molle, durum, leoe, aTperum , r.arum,

denfum, acutum úmiliter,

obtuílim.

~od

anima ifta non

multis, fed una ui fentiat, patet: quia fentiendo colorem,

dicimus non etfe uocem:& faporem (entiendo, non elfe odo

rem pronunciamus.Noa poteftaliud ab alío diíl:inguere,qui

non utrunquecognofcit. Nullum orgaoum eadem qua: &a–

liud organum porrigit:

íieadem,non eodem modo.Idcír–

co eorunl quz fentiuntur diftintlio, nó in organisoeft, fed in

una quadam ui animai percipiente fingula,

lingula ílmul

ílngulis difringuente.

~:t:

cum ipfan"" omniaCola poGir,

quod oec i;riam Pcrij>atetic:i negaot , quid multis fenfibu.s

opus eft? H1c fenfur c¡uemcommunem uocant,omnibus am–

malihus

ll:atim

natis incft.

l'u11t~

'\Uem efr

alía uis, c¡uam

h ,.

poaot4