Promptuarii ·Sacri Pars Prima.
Cap. ...
Cap:
!•
decliaft'Vit; quia cor& mentem fuamin crelo femperdc·
6xam habuit . J\.b ipfis namque primis annis vitz fuz,
c111/effis
tiil~
geiiusinterris colere in/11tuit.
7.
Tu1tlflum per omnia.
De mulcis quidem aliis in·
clytis Dei militibus legicur, quod ardua illis ab lnfcrno
inteotata certamina fullinuerint; nullus tamen tam fre·
qucncia, tamquc acrocia pa'ífuseft
ac
s.
Antorlius in
toco ccncenariz vitz fut' decuríu íuftinuilfc legirnr. Ne·
queenim S.AncooiusDiabolum fine
myflcrioinfatig¡ibJ–
lem
denominavic, ucpotc qui eum majori femper cum
'l'iolentia aggredicndo, nunquam defatigatus fuit:
Nec
Diabolofeme/
f
raélo defecere viru; fed ntt¡ue Antoniofecu–
ritatem dedit hic unus triumphtts.
Optime enim libi per–
fuafam habcbat illam
S.
Gregorii fententiam:
.Quo va-
lentius vJ11citur, eo adhucadin/idiasdrdeniius i11ftiga1ur
,
.
. quod omnino cum eo confentit, quod pariter Terrnllia-
1.•b.~c
Mn11,
nus fcribit:
Tune maximef
~·oit,
cum hominem planefen–
c.
7
'
tit liberatum, tump/urimumaccenditur, cum extmguitur.
UndeS. Athanalius in c.
8.
vitz fua: cum pofl multos
alios libi intentaros infultus , ferociffimurn quoddam
prrelium a Dremone fuflinuilfe refert: lpfe aurem re–
cenci memoria in omnibus hifce ccrtaminibus idipíum
tenebat,,quod
S.
J
acobus
o~im
docuit :
Reftflm
Diab~I~
&
fugltt a vobi1.
Verum dices forcalfe , unde homm1
tancum potefl robur
&
fortitudo advenirc adeo debili ,
ut tam horrendo
&
foroci leoni obfiflere przfumat, illi
nimirum de quo S. Petrus ait, quod
tllnquam L eo ru–
glens cirrui( ,
qu~rens
quem devortt
.
Ref'pondeo quod
nili feliccmde hoc truculento Leone viltoriam fperare
po!fem,
S.
Petrus utique non dicerer, quod fequitur:
Cui
re/iflitefortes .
Porro
~eneca
JeCrocodilo fcribit, quod
fit
fugax animal, auáaciffimum timido;
id quod de Dce·
¡:._..•.
n...
mone pariter vere
dicer~
po!fumus qui advcrfus illos
duntaxat praevalct, qui eum formidam, non vero ad–
vecfus illos qui allverfus illum Leones fe e!fe probant ,
ab bis etenim meticulofi lepufculi inllar fogit . Enim–
vero Da:monesdie quddam Sanllum hunc tanta cum
truculencia
&
barbarie diris verberibus pcrculfcrunt , ut
eum mortuum etfe
credente~ad
locum qucndam vici–
num fepeliendumdcportarint . Nolte vero fequenti,dum
circumflantes, qui ad ejuscorpus vigilias agebant, gra–
vaci obdormi!fenc,ipfe Saníl:us, recuperatis nonnihil
vi–
ribus, unum jpfÓrum rogavit, utfe denuo ad priorem
certaminis
colcra~i
locum deportaren
e,
quo cum perve–
nilfet, licc!t fem1vivus, univrrfum
provo~arccrepit
in–
fernum., dicens :
Ecce hic fum ego Amoniur, non fu¡,io
veflra certamlna, etiamfim11j111afac1atir;
&
quiMm qus
vitaeHilloria dicit:
lftaomniaadconfufionem Dinbo/1.fie·
bant, qui enim jiml/em f eDeo fterJpoffe o:iflimabat, nunc
11b adolefunte, ut miferrimus dduáebawr.
Ethzc qui–
dem fuit ex primis adveríus Dcemonem obrcntis villo–
riis una. Ac proinde cogicate, quantum S.Antonius per
centum annos continuos rentatus habucrit cempus , ut
per expericntiarn
&
fciemiam, in magna hac tcncationis
fchola erudiretur? dicit Ecclefiafl icus:
bomo Sanélur in
Eccl.ir.u
japientia manetfi,ul Sol.
9.!!amnam obfecro fapientiam
Sol in fe cominet, quod fervo Dei in difciplina fapien–
tiae acquircnda defervire dicatur? P ulchram quandam
&
huic propolito valde accommodam, in auchore quo–
dam ob(ervacioncm lcgilfe me memini, fcilicct, quod
dum Solzodiaci ligna cranlit,occnrrit illi confcfüm nunc
Arics,nnnc Taurus, nuncCapricornus, mox Leo , qui
.omnes comminabundiSoli feopponere velle videnrur,uc
iter ejus, quoad fieri potell, rccardent. Sol aucem libe–
re progreditur, nec haec belliarum monftra quidquam
moratur , imo ne latum quidem unguem
a
(olita orbira
fua recedit . Arque hzceandem ell illa cam admirabilis
&
oblluperccnda S.Antonii vircus; fiquidem nulla ei ob–
viare potuit contradifüo, quz ilhtm ab inchoaca perfi:–
llionis femira
vel
latum unguem retrahere, aut retarda–
.re pocuilfet; nequeenim id efficereporuit aries auflerita–
tis deferti, fpeluncz, ferarum , folitudinis , jejunio–
rum, ciliciorum,lilentii,vigiliarum, ncc fenfualis con–
cupifcentiz Leo, Auantumvis hic illi fzpe numero ad–
modum fuerit moleflus . Vel
etiam ad literam dicere
polfumus, quod Da:monesex iníer.ni aby1o foluti, va–
rias libi alfumpferinr taurorum, urlorum, leonum, afpi·
dum effigies, eum
a
crepta tlrilb perfellionis remira di-
f'..P.(u.;·
movereaut divercere prztendcntes; at veroS.Amonius
infapicnlia man./it /icutSol .
Audiatis velim, quid venera·
bilis Thomas de Kempis de inflabili corde fcripferit :
Cor i11fl11bi/e(;/
a
bo1t1HP$ilRtio11ibus vacuum
,
nldur efl
Diaboli. Acontrariof'1'fu lfuttm,
quantocor aliqucd in
divinofcrvjcio folidius, Sanllifque cogitationibus
nv.·
gisfuerit intcntum, tanto magis
a
fe Drem0nem reji–
ciet, adeo ut illi aliquem inillud aditum inveoire impof–
fibile
lit.
Quis autem majorem eo fiabilitatem
e~hibuit?
Immobilem
&
tranquillamretinens animi /irmitatem D.c-
mones fugabat.
N
ullum quoque habuit omnium illaru111
Cop.,¡.
befiiarum lnfernalium, multo minus dcfcrcorum illo.-
rum, in quibus dcgebat, merum aut faflidium.
Admi-
C•p.
'
6 •
ratione plane Jignum eft i11 tam immanl folttudine unum
homi11em llt',Dolmonum quotidianns txpaviffe congrtflro-
nes, nectantarum befliarum quadrupedum, velrepri/ium
diverf
~cef[iffeferltatl.
Atqueideo hzc ejus !labilítas at-
que perfeverantia, limatiffima fuit ejusad"crfus inimi·
cumarmatura.
Nec pouj/ ftrmum Dto peélu1, cogitatio-
num
&
c~terarumfraudium
ttrtt pervtrtere.
8.
Tentatumperom11i,1. Bonur nunquam
(
inquit S.
Bernardus)
ni]i boni fimulatione deceptus ej/.
Et ratio
efi, quia difficileefl , uc quis eos, q,ui in vircure habi–
ruati funr, in peccata gravia labi faciat; arque ideo
fr-!–
ricus rnalignus
tranfigurat f ein dngdum /11ci1;
prouri fe,;,
circa S .Antonium, quem fzpenumero lilb tali cffigie
aggrelfus, ut cuma bonisfuis propolitis averteret ,
frd
fruíl ra
&
incalfom, unde&: in pofleris incautclam hoc
poíl fe monitum fcriprnm reliquit :
Familiarcs 11obiJ[pe-
€
''·
cies aflumunt,
Nf
11/finilate virtutumnountts ,factlius vi·
•P·
ru1inmferant,6' mnocentes quofque perfpeciem homfla•
tis eliáant.
9·
Tentatu1 fclvlt,
quod ad vinceodum
D~inonem
,
permagni referaq loci vel
li~us,
e
quo dimicandum efl,
opporrnnitas. U nde S.A mbrofius ait:
Dinbo/111in defer.
.
to tentntioni1{olida arma non invenit.
ln Parµdifo qui-
r:.~:i)~~~.'.7,:.
dem prothoparcnccsno!lros haud difficulter dev icit, quia
ibídem medias inter delitias hzrebant,
&
Ada m in mu-
lieri contlicurnHrat contubernio: lndeferto autcm mi–
fercfuperatus
&
Jevifü1s e!l, eo quod przterdumeta,
llirpes, fpinas ,.&c. ni hil ibi aderat, nec alía ibi pra:-
terquam Scorpionum
&
ferarum fociecashaberi pocerat,
acque ideo nullum fuggelliones ejus habere adicum po-
tuerunt . Unde mirum non ell, quod Antonius faven·
tem cercamini fuo f'pirituali przelegerit locum :
frdit
folitarius .
Curiofaequidem ell quaeflio lila, qua qua:ri
Colee,, cur
D~mon
i.vam cene.are yolens, Serpeneis fpe-
ciem alfumplerit,
&
non pou11s interna ufus fuerit fug·
geflione , pc.outi ut plurimum'ab ipfo lieri folet, cuí
communirer rtfpondetur, internllm hanc rnali fugge-
fiionem nullum in illo llatu habere porniíle locum, eo
quod cune fenfus rationi toraliter fubjcíl:us fuerir, unde
nullus in appetitu excitari poterat morus inordinatus ·
arque ideo Albenu¡Magnusait:
fuggr/lio Do:moniJ
i111!-
rior compet1tfenfualitati corrupta! .
Ex quo fundamento
innocentiam
&
puritatem quadantenus originalem
S.
Antonii deducere polfull)US, cum in eoomnes paf!iones
rationi adco plcnc
fubj~tlz.fui:rint,
ut
vix~apa:x
exrite-
ric alicujus in fe inordinar1oms
&
fenfualis rebellionis
experitmdre, arque ideo
D~mon
illum ut plurimum
ag-
grelfus ell per
infultuse~renores,quali
impoffibile ,
vcl
falrem arduum cenfuem elfe ,
&
valdc difficile , eum
per internam
f~gge!lion~m. effica~i~er ten~are .
H anc
autem innocenuam
a
pnm1s puem1z anms polfedilfe
nofcit11r :
Cumjnmpuereflet, in.noetnterhabitnbat domi.
C•?·
.
Porrode Sanltopraecurfore
fcri~1tur:
A.ntraáeferti,
te-
{
nerirfub anniscivium turma1f11gienr, petifti, ne levi faf-
ummaculare
vita~
f
aminepojfu.
Id quod ctia m magna
ex partede S. vmficatur Antonio, tamcdi hic circa
re–
tatisannumdecimumoéhvum cremo fe inctuderc cre-
perit. Verumtarnen fciendum ell, quod ne
S.
Antonio
cum
~uopiam
hominum traél:areautconverfari opus eí-
fet '. 1s
~ntam
cerra: parcem propria manu cultivarit
&
femmarit , quanta ad fubminillrandam íullentationis
neceffiratem, eidem
fofficere poterat .
Exinde an-
e, .
1
'!uum fibi
P··~~m
laboran¡ gaudebat, quod fine cu·
.,. - •
;ufquam mlleflza, expropriis manibus viv:ret In defrrto.
~o c~dcm tem~ore
illud H.ieronymi ad
R
ufiicum
tranfcnptum momtum , ad obferandas tencationibus
vias utilc adeo
&
proficuum execurioni mandabat
ni-
mir_um:
~amo
f emper aliquid operi¡
,
ut tefemper DÍabo-
lus 111ven1at occupatum.
.1
o.
Te11ta1111fcnJit,
nofque omnes ad vinccndum ini–
~1cull'!
noílrum faluca ria monita, quz varii$
jn
locis
viere riusrecen(encur, edocuit:
Cura Chriflian.órum
/it ,
nep:t co111m lncrtiam, virts Dcemonib111
pr~v(/11111r
/\•·
que