DeS. Martino Epifcopo
&
Confdfore Difcurfos
l
I.
~lh
fi
tJole11tenrt1p11la
(:!
ebrietare eolere S1111élí1m
,
q11i af!i·
tluis jejuniis
ér
omn; abjlinentla placuit Deo
.
Alcui–
nus inquodam íermone , quem fuper tranGtu iplius
habuit
)
refert
:
Cum
ii
dlfeipulis rogaretur
,
ut flra–
me11tu
jUb
fe faceret ponl
,
vi febrium per aliquot
dles lAboran1
:
Non decet
,
inquit
,
filii
,
non decet
Chrijllanam
,
r1i/i
in clnere
(:f
cilicio morí
•
Scmcl
tantum in die manducare folcbat ,
idque circa ve–
f
peram ; vefiítus ejus ex panno valde hifpido confe·
llus crac , fupraque nudam tcrram íemper fere íom–
num capiebat :
lmplevit /in1 cruore martyrium
,
nam
qu11s ille pro {pe tl?ternitari
r
humanorum do!orttm non
"""'
~lp.-
putulrt paflionu
?
fame, vtgiliís
,
nuditate
,
j ejuniis
,
opprobriis invidomm
,
lnfeéiationibus iW<proborum
,
cu–
ra
pro infirmitatib111 folicitudine
pro
perlclitant1bu1
?
quo
t~im
ille dofente non doluit
?
quo fcandalizante
non 11flu1 e{l
,
quo p1reuntt non gemuit
?
allligebatur
interius non folum per allus mortificationis volun·
taria: ,
&:.
exterius per maceraciones , & alias ri–
gorofas aufieritates ; verum etiam pro alienjs mife–
riis atquc peccatis impense dolebat :
Libidlnem (u·
pera!fe pars magna]mart1rli1 eft
.
Et quidem quoad hoc
martyrii genus attinet ,
B.
Laurentius
J
ufiinianus
hoc eum pra:claro epitheto honorat , quo iplbm vo–
cat
Deuin continentite
.
Pofi mortem quoque ejos cor–
pus luminofum & clarum tanquam vitrum ómnibus
viíum cfi elfe :
Canre quoqu1monjlrat111 ejl gemmafa–
cerdotum ; caro
,
qu11m fem per cinil conte,xerat
,
re·
Jplenduit
;
id quod manifefium virginalis puritatis
fuz indicium fuerat
:
O
t¡uam pukhra efl cafla gene·
ratio cum c/aritatc
;
Similiter ad irhicationem Apo(lo–
Ji
cafligabat corp1K.,f11um
,
&
tanquam miles validif·
timus
pugnabat
,
mt¿
aerem verberans
;
&
meritó ,
quia, prout ídem fanétus A11gufünus advertit :
lnrcr
~~:.·~·
de
pr.elia Chrif/ianorum folli:1.11ra fu11t pr.eli11 cdjlit4tiJ
,
tibi continua e{I p11g11a
,
'i'
'fara vil/orla
,
Et quidem
in fignum bujus ab eo reportatz vill:oriz virginalis
ipfins anima
a
fanélarum Virginum choris certarim
delata
c:lt
in ca:lc!lem Pllradifum :
Turba Virgimirn
lnvlt4t
:
Mane nobif
cum
fo
.ererr1um
• ·
.A.'lJarltl.e re–
/iltiffe p11r1 magn11 martyrll eft
.
Beatus Lauren–
tius Jullinianus de
ipío ceílatur , quod
Temporali–
um ege/fatem non tlmebat
;
cum dlvitias fecum babe–
ret
,
perpet11a inopia abundabat
.
Dum militiz
cin·
gulo etiamnum accinll:us elfet , non folum dona om–
nibus aliis fieri folita accipere renuit , verum etiam
chlamydem fuam militarem per medium divifit , ut
ca pra: frigore cremulum nudumque pauperem conte·
geret ; alia quoque vice fubteriorem fuam tunicam
dexteré exuit , ut alteri quoque pauperi fubveniret ,
fo
lis veílibus facerdotal ibus rcmanens amiétus , qui–
bus ve!liri folebat , quando in procinélu elfec ad ce–
lebrandum ,
&
per hanc rerum fuarum adco fpon·
taneam abdicationem, nomen hoc fibi comparavic ,
quo vocabatur
Martinru pauper
&
modicu1
;
cuí ti–
tulo proinde fanll:a mater Ecclefia fubjunxit íequen–
tia ,
nimirum
Crzlum dives lngreditur
.
Dt
mundo
trlumphn!fe magna pars marr,rii
eft
.
ldem
J
uílianus
de
eo~em
hoc no!lro Ponttfice ait :
In
ipfo tet4ti1 fu.e
primordio contemptor faélsu efl munái
.
Cunllos pe–
dibus fuis (i1bllra
v
ir re!"peélus humanos, mundum cal–
cavit
, quando chlamydis
fuz medierarem
fub·
traxit ,
illam cum uninfcujufque derifu dividen·
do ,
prour fuo loco dicetur
:
Se
d<jlctebnt
in
profperi.t
,
feque In honoribu1 deprimebat
,
non in
Potltificali gloriatus eft ínfula
,
idem perfeveravit in
ge{lis
,
In vilitatif habitu
,
in
fui
con11mptu
,
cum in
ocu/11 omnium bonorabilu e/fa fibimet habebatur vtlis
.
Hom. u . in
J
Palmam mart1rii non 11mi(it
.
Sanll:us Gregorius
Luc.
ait :
E!fe Mart,res po!fumus
,
ttiamfi nullo ferro per·
cutlenlium
t rucidemur
.
Dcmum vero modum quo
id
fieri po<lit , declarans , fubjungic
:
Morí q11ippJ
¡,
p :rfequmte marr1rium in aptrto opere efl
,
ferre ve–
yo co;ri11md1a1
,
odientem difigere martJrium eft
rn
oc–
c11/1a cogit11tione
.
Dionyfius Canhufianu$ in ferm.
1.
de hoc fe(lo , de pat1entia hujus faníl:i Pra:fulis
crallans , dicit :
In boc q11oq11e maxima ejus pa–
tlentia r11tilavit
,
q110d
cum
/ibi pr.e omnibus C/eri–
ci1 molefliorem
ér
inimicitiorem
,
'lJidelicet Briflium
obtlnuir
it
Deo [11um e!fe in Ep1fcopafi munere fue·
cejJorem
.
Affa<lino (Uidam , qui in prociuélu erat ,
ut nccem
ei
infrrrcc , lumen
&
agnitionem fuiipfius
·
Ma11/ipr1;mpt.
talem
a
Deo impetravit ' Ut reliaa vita priori re–
ligiofum fiatum fibi deligeret . Porro hifioria
v
itz cjus
hancmanfuetudinis virtute111 hifce pauculis vcrbis ex–
ponit
:
Nulli mafum pro mafo redden.r
,
tantam q11ippi
aá'lJerfu.r omne1 in}uria.r potentiam a/lumpferat
,
ut
cum elfet f ummus facertlo1
,
impun¿ etlam ab infimis
C!ericis l.ederetur
,
nemo unquam 11/um 'lJiditiratmn
,
nemocommo111m.
4
Pnlmam marljrii non amifit
.
S~néh1s. Petr~s
Damianus in ferm.
1.
de Sanao Apollmari alt :
Vu
alltrm adhúc aptrtius dtfcere
,
qualite1·
m
parrfan -
8.e
Ecdejitt valeas martfrium {ubire
?
Ajcende
tri–
bunal memis
,
teipfum pertrahe
'!d
judfc1um qu.eflio–
nis
;
cogitatio accufet
,
amm111 Jud1ce1
,
pa:ms con·
fcientia velut carnifex ferial
,
lachrft"arllm rivus ve–
fur vulnus erumpat
;
(te, ji,;
per mart1rii fimilitudinem
ad veram pervenias martjrli dignltatem
.
Porro hoc
martyrium S. Martino
famili~re& quoti
dian~m fui
e ,
prouci ab immaculata
conf~1ent ~ f~a:
purira.tecv.1-
dencer deduci potefi ;
fiqu1dem
m
1pf
o part1culans
judicii fui momento nullum fuic circa ipfum infiitu–
tum examen , aut formatus procelfus , nec ullum
demeritum ponderacum '
eo qued in vita perfel\:e
adimpleifet illud Apofioli .confilium :
Si nofmetip(os
judicaremus:_, non utiqut
1utl1~aremur
.
San~us
ljlllp·
pe Pra:ful in noviffima moms fua: hora h1fcc tarta–
reum hofiem verbis en allocutus :
.Quid hit ajla.r
cruenta bejlia
?
nihil in me funcfle rtpories
.
Notate
difüonem illam
nihil
;
cum camen alias certum lit,
quód
n:mo mundus
a
forde
.
Sanél:o Martino
,
qui gemma Sacerdotum
appellatur
,
duodecim gemmz ratio·
nali fummi Sacerdotis inferrz adapran–
tur.
DlSCURSUS TERTIUS.
M11rtl11111 Epi(copusmigravlt
a
f.ecufo,
'lliVlt
in Cbrijfo gemmaSacerdotum.
r
pLane myílicum eíl epithetum illud , quo San-
éta mater Ecclelia S. Marcinum honorat vocan·
do illum gemma Sacerdotum . Jpfe etenim in tribus
variis fiatibllS & vocaciooibus in lpiricu
&
pcrfell:io·
ne Chrifüana vitam fuam traduxic , nimirumi n fta–
·tu militis, Monachi & Epifcopi . Et quidem Sanll:us
onaventura de ipf'o ait
:
Bonu1 fuit in flatu milita–
ri ,
mefíor
In
habit11 "'1011achali
,
fed optimu1 In catbe–
dr4 Pontljicali
.
Porro
A
primis ztacis fuz annis ,
!TIªl?nª'!1 quam erga _funll:ioncs Ecclefiaílicas habcbat
Scv~r.Suh•it.
mchnat1onem detex1t :
.A.11imu1 circa monajlerla, aut
circa Ecdefiam femper intentus
,
meditaba111r adhuc
in .etate pueri/i
,
q11odpojlea devotus imple'lJit.
Diony-
fius Carchufianus lerm+ de hoc fe(lo in ejus laudem
fcribit :
lpft eral fplendrdi(!imum lumen Eccle(i.e
de-
cus omnium
Pr~f
ulum
.'
gemma
g~atif!ima
facerdor'um
.
Sanll:us Petrus Dam1anus conumili eum encomio
pariter honorat , dum ab illo vocatur :
Sacerdotum
gloria
,
gemmtt Pontificum, Cltricorum fom1a
.
Ve-
rum quodnam
in eo myfterium , quod Ecclelia
Sanll:um Martinum Gemtnam facerdotum apeellat
!1~n pari~er d~claret ~
d.e quanam gemmz tpecie
1d1pfum mcell1gac
, {ed mdefinite dicat :
Vlvit
In
Cbri/lo gemma facerdotum
.
Rationem hanc elfe exi-
f!imo , quia de quacunque gemma pra:conium hoc
Sanl\:o !Vlarcino_ ab
~cckfia
impoficum intelligatur ,
orones
m
magm huius facerdotis Rationali exícul-
ptas inveniemus . Nequc Ecclefia ornamenti ;Clius
mentio~em.
cauíaliter fccit , fiquidem ipfamet a:ter-
na íap1ent1a gemmas przfcrip!it ,
qua: Aaronem
ad~rnare
débebant
~
omnes autem paludamentum
Ep1fcopalc , (eu potius animam Sanfü Manini mi-
ré condecorarunt :
Pones in co rparuor ordines lapl-
dum
,
in primo ver{11 erit fapis Sardius
&
Topar/111
&
Smaragdus
;
In fecundo Carbu11cu/u1 Saph.Yrus
&
Ja-
fpis
;
In tertio Ligurt111
,
Achates
(:!
Amerhy/f111
,
in quarto Cbr1fo/11u1 On1ch111u1
&
Beri/1111
,
hz
:rn-
tcm gemmz omnes
, variarum denotabant or-
o
o
3
namen-