De S.MartinoEpifcopo
&
Confeífore Difcurfus
I I.
579
Baptiíla qnidcm legimus • quód ab Angelo dicatur
fu.
turus
M"g11u1 coram Domino
;
at vero Sanll:us Marri–
nus dicitur
Magnu1 coram D eo(:/ hominibu1
:
fiquidem
eum iplimet qnoque venerabantur lmperatores lmpe–
ratrix quoque veluci Saoll:re Marcha: remula. fall:a , fe
magnopere honorari cenfuit , dummodo menfre iplius
infervire ei indulgerecur .
T
ritiffi ma funt illa Sanll:i
Auguílini verba
:
.Quantum quifque -vult (:/ dlfponlt
f11pcrimpo11tre mo(em .ed1ffrii
,
quamoerit moju1 tedifi–
&ium
,
tanto aftiu1 fodufundamentum
;
ac proindé ex
quo moles vircutull) Sanll:i Martini ad crelum ufque
cxaltanda fuerit ' ideó profundilli me jacitur hum11i–
tatis fure fundamentum . Unde Sanctus Thomas de
Villa-Nova deeofcribit :
Super om11u eju1 'lJirtutu bu–
mifita1 mngiJ refplenduit
.
Alcuinus de ipfo !cribit ;
H11mifi1 inbabitu
,
jucundu1 in ferrnone, de'lJotu1 in pr
.e–
dteatione
,
veraxinj11dicio, 'lJenerabilis inmoribu1 ,per–
vigif in era1ionibu1, afjiáu111 in leélione
,
piu1 In nffetl1r,
h~nor4bi/1S
in mlniflerio facerdotali
,
infatig4bili1 verbt
Dei Jeminator
•
lmó omnes fanll:i patres , qui po!l ip·
fum vixerunt in acumulandis rararum virtutum fuarum
elogiis intcr íe concertare videntur . Et quidem Bea–
cus Laurentius
J
ufünianus pauló ante 11.ill:a profl!qui–
tur dicens ;
Veritat/1 defenjor
,
propugnatoL/iáelirim
,
jufliti.e ten4x fptculum humilitatiJ
,
pietatluxemplum ,
rdigi9ni1rnltor, contemptorf.ernli
,
amator ca:li, im1-
tato1Chrijli,oratlo1tl1 forma
,
decu1continent1.e
.
Hre
autem virtutes omnes ÍU¡Jer baíi humilitatis ,
&
fun–
damento contemptus fuiipíius magna cum íl:abilitate
fuffulciebanrnr . Enimvero huic fuiiplius contemptui
adco vehememer deditus erat, uc q·uo tempore in 1Epi–
fcopum
viva
voce acclamatus fuit , nonnulli adverfus
elellionem hanc fe opponences infurrexerunt dicentes :
Contemptibilem ejfeperfonam, indignum Epifcopatu
,
hominem 'lJulturejpl1c4bJfem
,
veHe {ordidum
;
at
ve–
ro , ut Severus Sulpitius refert, hi non intelligebant
quid dicerent ; íiquiJem hiíce oppolitionibus
&
cxce–
ptionibus Martini clellioncm non retardabant
, fed
promovei>ant
&
adjuvabant:
Dum-vitttperarecupiunt,
pr.ediMbant
.
Porro in Epiícopacu
eadem In corde ej111
humil1ta1
,
endem In veflitu eju1 '1Jifita1 erat
·
ntque
itapfrnu1 autboritatls
&
grnti.e lmplebat Ep1/copi dl–
gnitale'!', ut non tamm propofitum Epifcopl 'IJlrtutemque
defereret
.
Fefliva illa gaudia , applaµfus
&
trium–
phi , quibuícum. ab univerfa crelefti curia pofl ejus
tranlicum ex hac vita receptusfuit , Beatus Lauren–
tius Juítinianus humilitatis ejus remunerationcm luif–
fc
agnofcit , dum ait
:
Eo namque glorioftus cum B ea–
torum jubilatione tngreffu1 efl in cizlum
,
qua hum1/iu1
per fanél.e conwrfatlonls f/uáium emirnit "lundo
.
ln
omni quoque aél:ioneDeoconjunltiffimusfoit:
Ocu–
li1 acmanibus in cizlumfemper intentus in'lJiélum nb ora-
Scm.Sulpir·
tione fpirirnmnon rela.\·abat
.
Severus Sulpitius de ea·
dem re ita fcribit :
Nunquam hora u/la momentumque
pr..:ter1it
,
qua non aut oratzonl lncumberet
,
aut
ji
quid
afiudforte agebat, nunquam animum ab oratione laxa·
bat
,
nimirnm ut fabril ferrarii1 mor/J eft
,
qui ínter
laborandumpro quodam laboris le'lJamine incudem fuam
feritmt
;
ita Martinuut/am dum alzudagert 'IJideretur
,
femperorabat
.
Concemptus , quemde femetipfo ha–
bebat , generoíior aut magis heroicus erTe non pG–
tuic :
.Quantum in ipfo fuit
,
omnes 'lJirtutu Jua1 fa–
tcre -voluiflet
.
Dum aliquando rbeda feu biga quredam
m ilitibus plena Sauélo Martino occurreret , accidit
quod equi ex ejus aípell:n perterrefall:i curfum fuum
ltiterint , undc! milites eum non cognofcentes ,
&
rem hanc Marrino procurante falhm foi!íe arbitran–
tes , frevis ipfum creciderunt verberibus
&
plagis, ve–
lut morcuum deferentes; ipfe vero ut injurias
&
verbe–
ra illa patieodi occaíionem íibi non amputaret , quis
eífet , noo manifeílavit : tandem vero ipCum agno–
li:entcs , ad ejus
fe
pedcs cernuos pro!harunt ,
~e
niam enixe ab eo po!lulantes ; liquidem fanfütas e¡us
etiam apud pedidos
&
impios in vencra'.tione erat ·
Eo tempere , quo etiamnum miles erat ( inquit San–
ll:us T homasde Villa-Nova) ne nataliumfuorum in–
fignis nobilitas innottfceret ,
F
amulo ftio -vlriffim tpfe
{er'IJiebat
,
omni boc /ludio co1ttinuo agebat
,
hoc fo!um
qu.erebat
,
ut de{p;ureturabomnib111
.
ldemmet San–
ll:us Archicpilccpus Valencinus laudes Sanfri Maui–
ni proíequeos , virtuo!Um quoddam certamen pon–
derat, quod Deum intcr
&
Saníl;um Martinum in·
ManfiPrompt.
tcrceffilfedicit
~
Conabatur
Mart_inu~
humilirrre fe
,
(:J
Deur dlum exaltare , Martlnusfe de;irere
,
rf:t
Deu1 ho·
n1rare; Martlnus abfconderefe
,
él
Deus publicare: Jed
vicifli Domine
(
utpar erar)
rf:t
renitentem ob/if/entemquc
in populiJgloriofumfecifti.
8
Di-vu etiam In 'IJirtutJbus erat
,
(i
charitatem
ejus
coníideremus , íiquidem
Ml1jorem ch,,ritatem ·nemoba–
bet
,
quam
l4t
animam Juam ponat quir pro amlcis
fui1
.
Neque enim
fo
pro falute gregis fui morti tan–
cum expofuit ; vcrum etiam paracum fe effe oílen·
dit , ut animam fuam
, ut ira dicam , perditionis
periculo in bene6ciurn proximorum foorum expone–
ret
:
cum enim jam navigationis viere fure portum
( liceat mihi ita Jogui) id e!l , ccelum jamjam ingref–
turus elfet , nihilominus
li
falus ailorum id expofce–
ret in tempeíluoíi hujus maris periculoíillimas procel–
)as denuó redire non abnuit , dicens
:
Domine
,
jiad•
bue
populotuo fum necefJarJus
,
no1ueci•fo faborm1
;
fi11t
'lJOl1111ta1 tua.
9
Di-ves in 'lJirtutib111
.
Siquidem admirabikm quan–
dam indifferenciam , voluoratifque fure cüm divina
pleniffimam conformitatem in fe fe.mper exhibuit. Un–
de Dionyíius Carchulianusait :
Ne.moe11m unqt1nm 'VI·
dit iratum, nemorldentem , nemom a:rentem, unUJ Jdem–
que
f
emper
.
Magnam pariter vircutem in fe o(lendit
in foílinenda cum decore convenicnti Epiícopali fua
dignitate, pcltufque verc Apoflolicum fibi prrefioef–
fe
prooavic , dum pro defonlione ecCTefire
rua::
ipíis quo-
quc Monarchis
fe
opponere m inime dubitavit
:
Nun-
JudocusC!i–
quam pertlmuit f11mmo1 Rcgu arque Impm1rores
-ve/
re-
~~·M~·:~¡~
.de
prehendere
ji
errn!fent
,
ve/
admonere Jal11ti1
.
Cum
1mperatore etiam eidem menfre accumbens , facerdo-
cem fuum lmpcracorire majeíl:ati antepofuic .
.Quod
faélum Imperator, omnefr¡11eq11iruncaderant, itaad-
mirati funt
;
ut hoc ipfum ei1
,
in
quo rontempti fue-
rant
,
placeret
.
S
Pecrus Damianus memionem
fa.
cit lamre fanll:itatis fure , ad quam pervenit :
Cre'lJif
lnimmenfumfama nom1nis ejtu
,
(:/ au[a eft in ipfam
Apoflo/tcam irrumpe,.eáignitatem
,
ubicunq11erefonat fi·
Scvcr.Su. Jpic
du
Chrifli
,
fo11ttt 'lJita Martini
At veró quid lon-
gé excellencius de eo Dionylius Canhulianus dicit ,
nimirum quód fupernus remunerator eum
:
Tn11tis
e;i.·cef/cnt1i1 decora'lJlt
,
Ut masnitudo
remm jidem
ex•
Scrm
l•
ceder(t
.
10
Abíic autem quód
<'X
ejus miraculis aliquam
falutis noltrre patiamur jaél:uram . Et ideo i1lem Ber–
nardus poílquam d1xi(fcc
:
Diw1 i1t m•ritis
,
dlws in
mfraculi1
,
dlws zn '1Jirt11tib111;
tlarim fubjungit
:
Dili–
genterconfráera qu.eappo11.11nt11rt1bi
,
q11.edam vtáelzctt
ad admirationtm, q11..:dam '!Jera ad imttationtm
.
Ne–
queenimmiraculis ei remulari po!Íumus, vircutibus a u–
tcm omninó . Porró s.Martinum in tribus flatibusval–
de incer fe differencibus, Monachi fcilicet , EpHcopi ,
&
quod plus elt, militis fanél:um fui!fe invenimns. An–
gelicus Doll:or in quodam fermone de S. M artino loco
themacis
h~c
Efdrre verba libi a!fumpíit:
Scitli palllum
meum
,
&
tun/c4111,
(:J
ewlfi capi/{01 capiti1 mei,
oCJ
bar–
bee,
(:J
fedim11:re111
.
I n caílris Juliani tanquam miles
conílicucusfcidit
palliumfuum,
ut eodcm nudum quen–
dam paupercm comegeret; qure all:io maximre virtu–
tis
&
meriti extitit , prouti in Difcur!il quinto fuíius
videbimus : liquidem per illam afüonem le non mili-
tcm, fcd Epifcopum e!íe probavit;
&
quidem Epifco-
.
pum illisqualitacibus imbmum , quas S. Paulus in Ti-!:
ti~::
6'.
motheo requirebat , dum ita ad cum fcribit ·
Lnborafi-
cut b?nus mJies
J
~f11
'·
f e
O
arejuftitiam,p ietnlem
,
fidem
cbarllatem
,
pat1mttam
,
manfum1dinem
rer1a certa·
.
mm
fidei
,
apprehende'lJiram teternnm
.
N~cd11m
tnmen
Se<cr.Sulpic
rtgenera!Ul in
C
hriff
o,
agebatqucndamboni1 opmbtu ba·
pttfmat11 cand1darum
,
af!iflt re fcilicet labornnt1b111
,
optm_ ferre miferls
.'
alere egentu
,
'lJtf/irq n11do1
;
in
armrs trzenmumfere ante baptifmum
ftm
,
lnteg(r ta-
men ab illi1 '!Jitits
,
quib111 illttd homznum genus impfl-
cari fofet
·.
Neque enim foh'im pice fe comaminari
non perm1lit ,
veru m etiam candidum
fe
&.
pu-
rum inílar columbre
cujufd~m
confervav it .
Ev•~-
li raplf/01 capitis 111ei
:
!iquidem in
mon~f!crio
vi•
tam plane exemplariílimam duxic , urpoce qu• cun-
ll:is Monachis velut quoddam relígiolie obfcrvan-
tire
&
difciplinre
f
pcculu m fuit .
Sttl1r
ma:r/fl~
•
qua~-
do ad dignitatem Epifcopalem
proroo~us
fu1t omm-
no jnvicus . Etenim civis quidam con¡ugem fuam ad
O o
~
mor·