..
102.
Promptuarii
Sa~ri ~ar$
Prima . .
11ectatr1en
facinu~
i11t.1dconícífam íuiffe didicHfet, eao–
dem infirmitare correptam, ut obfe11uiis cbaritati$ ei–
dem affifieret,coovenit, eamque per exhibita obíequia,
nec non per íaniratem, quam ei rellituit, adeo dcmul–
cendo obfirinxit , ur ad •eramde
~ccatiS'íuis
pamitep–
tiam
&
contrir(pnem permovcrit . ·
s
Q!iocunque Xaverius íeíe recipicbat , ho(pitalia
fibi íemper in babitationem adoptabat, in quibus, in
·quoviji vililfimo minillerio iplirmis dcíerviebat, noíl:u
diuque iiídem tanquamConfeffor , Medicus, lpfirma–
rius, Coquus,
&
ut uno verbodicam, velµt abjcíl:iffi–
mum cujusliber mancjpium
alfiíl~ndo;
Porro cclebris
d):, ícmperque omnibusízculiserit, hcroicailla, quam
flbi ip!i intulit, mortificatio, quando Sll!endam enor–
miter vulneratum naníeans, ore íuo íuper illa emanan–
tis ex vulnere íaniei putredine (e profiernens, faniem
il Jam Jingua fua lambcndo abllcrlit. Farirer de (anaa
•1ollra in ejus vita aétus rcfen¡ncur 111orcifjcationis, huic
miniJlli! inferiores; cum enim ex natµrali índole íua· ,
inlinitum quali acadavcribus haberet horrorem_, id_eo
ut pape paffionem fuam
dcyinc~ret, e~
_calva
na
fe.ii.craniomorrniralicuju,s multo
te~po~e
b1b1t: .
1~Jcra
tn.•
ginta annorum (pacium in ho(p1caltb_us publtc1s conti–
nuo fcrvivi• ultra privara ,
~
domell1ca obfequ1a, qua:
Jloini fure in'quovis
viliffi~o
?ffirii
g~nere
infirmis pro–
pria manu
inferviendo,ex~1bµ1t.
Panmc11los leproforum
fordidilfimos
&
fa:tidillimos ¡lomum fccum dcJatos ab–
lu~b¡at
, repetiebat,
¡l~mque
illos
~blucnd~
, per_ía:pi:
na11feam ingentem fent1ret , ad maiorcm fµ1 morr1fica·
tionem, in aquam illam vcrmibus&, putredine plenam
yultu¡n fuum
ped~pe
immergens, i:x ea¡lem ía:pius
forbcndo, bibir.
~ta:
il)iµs chariras non mipori fuit
pra:mio
mm1~rara, qua~
illa
oli~
a
S. Carharina Se–
penli in fimih ¡:aíu cxerc1ra, liqu1dem ca:lellts íponfus
ejus incOtTJparabilcs ípirirusdulcedines degullapdas ipli
indulgendo, copiolilfime eam remuneravit . Szpius
etiam putrefcentia, & vermibus ícarenria vulnera o(cu–
Jabatpr
~ ~
per imprelfum illis o!culum perfelta: relli-
tuit faluti .
·
·
6 A,dmirabilis proríus in Xa
v~rio
fuit illa , quam
fa:pius data occalione exhibujt , Parentum
&
con–
f;mguiqcorum oblívio, cum enim ip l,egari Regís Lu–
fitaóia: in Indias abeunris íocietart coollitutus
e(T~t
,
&
hi data opera iter íuurp ¡le¡lie in diem prolungarent,
ut íaníl:o commodam amicis Cuis
val~dicendi
occa·
íionem minillrarent , ip(e conllans permancns :
Ex-
1r11nfus faélu1 fuir fratribus fui1
;
Neque enim ad
propriam matrem alloquendam vel pedem movit
,
neque vel unicum duntaxat obrntum in patriam íuam, .
9.uam procul ab icns deíercbat , deAexit ,
~a
In re
S. Francifcam alfiduam S. Franciíci imicatricerp fuií–
fc
comperiemus • In cujus probationem hoc folum
fufficiat , quod paulo ante de ipía retulimus , quod
fcilicet ipfamet ad unicµm duncaxat confelfarii fui
nutum proprium filium íuum , quem rener<! diligc–
bac in manus
&
porellatem tradiderit Tyranni, ta–
metli hunc ab eodem occidendum effe non immerito ti-
mere
pornitTe~ .
·
7 Singularillima
&
qua!i fine excmplo f11it illa a Xa–
verio ulitata vita: altiva: & contemplativa: in gradu
intenlilfimo, t<¡m perfcéta unio, ucunaaliam nequic–
quam impedierit : acleo ut licet nonnunquam íencibus
&
fpinis inambulans a cruentatis pedibus fanguis copio–
se manaret, ipfe nihilominusadeo toralitcr in extali ab–
forptus fucrit, ut ne ve! mínimum idipfum advcrteret •
Uf¡de Oraror quidam modernos oprime de eoícribit ,
animam ejus valde diffcrens a corporis itinere in ca:–
lum iter inllituiffc, ubi
iisfruebat~1r
rolis, quarum fpi–
nas corporei pedes in rerra calcarant. Srepenumcro dum
milfam celebraret , corpore ccrnabatur fublcvarns in
ca:lum. Spirantibus procellofis ventis,
rempcllatibu~
vndiquc llridentibus, ínter nautarum llrepirus
&
cla–
mores, in hoípitalibus, in piareis, in rriremibus, dcni–
que inq11ovis loco in altilfima contcmplationecum Deo
unituserat.
~is
autem ell, qui idemmet ca:lelle do–
num fanlla: nollra: indulcum fuilfe nefciat , utpote
qua: ubique vitam aíl:ivam contemplativa: in gradu
~minente
alfociabat. N umerofam femper fibi commií–
fom habebat familiam, corporalis
mií~ricordia:
operi–
bus continuó dedica erat , utpote egcnorum fubfidio
in quovis loco íedulo invigilans:
Omnibu1 omnla ftt–
{1";
Nec
tam~n
in ca p:r hoc perfrlli!Jima cum.Dcu
unio quicqcam diminuebatur:
C11rl1 f11miliaribu1
a
fpi-
·
1·itu11l1bu1 nJÍl1ime dl}1r11hebatur.
Raptibus, vilioniblls,
lo
.Bul!••
1revelationibus, cxtalibus fruebatur continuis, licl!t il-
asomnes non .ceno fciamus, 11tpot.c quid iorra quadra–
ginta quioque annorum .decuríumipli hac in partegra–
tiarum acciderit, ignorantes ,
~oties
corpus ejus vi–
fum fuir in acra librari,
&
immenfa claritate vellinun
.elfe; Et
~uidem
in hifce extalibus conllituta cuívisalte–
ri in(enlib1lis erat, ar vero ad folum Confeffarii nutum
Joquebatur, refpondebat, ambulabat,
& ,
operabatur
.quicquid ei a Confdlarioprzcipiebatur.
8. Xaverius alter quidam fuit Thaumaturgus liqui-
_dem inlignibus
a
Deo donis locupletatus, prodigiofa
prorfus º.P.Cratus cll miracula . Q!!as caídem gracias
S. Franc1lca pariter admirari Jicebit . Q!ia: in inci–
piiscordis pepecralibus abícondita erant, nec non occul-
rilfimas aliorumintenciones Xaverius profunde pene-
rra?at, adeo ut ipli jure
di~i
potueri_r:
IntellexiflJ cogt–
tat1onumea1 defonge;
liqu1dem cog1tationes
&
machi-
J'f..11t.
f,
naciones occuhas multis derexit . Porro revelario-
nes, viliopes, raptus, &extaíes, quosram Xaverius
quam
Fra~cifc3: habuc~unt, i~umera:
funt; lingulare
quoque fu1t umuíquc
JO
evcnt1bus futuris & procul re-
motis omnium fccuritate przdicendisa Deo collatum
donum. ltcm tam Xaverius quam Francifca rcíuíci-
tarunt dcfuníl:os . Porro Xaverius ex data libi
1t
quodam amico,
&
¡levoto fuo licentia, pro neceffita-
tis cujuídam íuJ:>lidio , trecenta ícuta aµrea ex a:ra-
rio ejufdem, qui libi eo fine a:rarii claves commiíe-
rat , deíumpl1t , qui tandem in eodem frrinio per
fummam per Xaverium i11de acceptam ne vel mlni-
¡num íolidum diminuwm erfo deprzhendit, Deo ni-
mirum denario$ in codem fcrinjo miraculos<! multi-
plica nte . Pari modo Sanéta nollra pería:pe in
íubli~
dium pauperum frumcntum
&
vinum, ignorante mari–
toclam,
t'
granario íuo depo1raricur4vit, quod tamen
ncucra ex parte in co, quod reliq11um manlit , decrevir,
quin potius ultra quantitatem debitam mire multi–
plicatum fuilfe ell obfcrvatum, & quidem compenía..
tiofrumenti pariter
&
vini in perfefüffima fpecie acci-
dit, medio pimirum ¡:oro tritici ad alios quadraginti
inulfiplicato ,
9 J:;nimvcroadmodum celebre ell, quod Xaverio
ac~
cidit prodigium , quando nimirum poll. Crucifixum
tuum in mare fortuito cafu delaplum ma:reufi
{!e
dolc:n–
ti , mox ut ad cerra: firma: litrns appulerunt, Canccr
quidam marinos eundem Crucifücum brachiisadha:rcn–
cem, in littus idem depoínit. Pari modo S. Franciícar;
in mir4culorum patratione, molra: creatura: ram in–
íenli les q11am irracionales prompram pra:fiirere obedien·
~iam;
id
que~
in fpeciecancer quidam plurimumcum
admiratione pra:llitit ; N arrarur erenim, quod, dum
quredam cognaca cjus infirmitate quadam lethali omncm
proríus cibum fallidiret, ac tandem quidam eam can·
~ri
comedendi appetitui incefferat, vix illa pro impe•
rrando cancro mentem íuamin Deum elevarit, cum
ccce Cubito canccr quidam
a
conciavis, in quo erat ,
tabularo in pavimentum decidit, ex quo adeo vehe.
menter delidcrato ci!>o infirma comedens, vires fua$
rellauravit.
10
Porro glorioliffima Xaveriianima cxhoc fa:cu·
Jo ad ca:leílem gloriam migravir ,.poll tranfaétam in hoc
mortali corporc qu.inquaginta quinqué annorum a:ta–
tem: fanéb
~ranc1íc~ jlUt~m
pollquam quinquaginta
íexanno~ dev1x~r~t;
in.urnulque aurem corporc divi·
na ommpotent1a mlign1a operara ¡:ll miracula . Etc–
nim Xaverii corpusfnavilfimam ípirabatfragrantiam ,
~ttpotc
quod poll .ícdecim meníes incorruprun¡
&
íucci–
<lum ,
humon~
mm1rum
&
fanguioe plenum repertum
e!t, nec non
~
velles, quibus cadaver amillum erat ,
permanferunt 11Ja:fre, tametli in viva calce diu fubllitif–
fent Sanlla aurem Francifca poll evolutos qua1uur
meníes
&
ultra, quibus íub cerra humara fuerar eruta
fuit, ut in loco nonnihil decentiori collocaretur
&
non
folum percepra fuit major Roíarum Lilioru:n om–
niumque
alior~m Aor~m
íuavira's,
q~am duma~re
íe–
pultur~m
pubhco omnmm aípeélui erar expolitum , ve–
rum ec1amaum ma.nus, brachia,
&
tocumcorpus tangc–
rcrur,repertum ell incorruprum,& inteorum, haud íecus
acli etiamnum vivum
4
ex molJi cerabformatum clfet;
pofiquam
~eró
ducentis annis (ub humoquievitTet, tam
&
linum ferctri, in q:iod íacrum ejt:s cad;iver Jepo-
{in'm