B I
Bib!i'tf Anglo·Sttxonica
¡
&
Anglica
novi/]imn.
Anglo·SaxOnicas (a) Pfal.tcrii ab Aldelmo Epjfcopo
Shireburnenfi , quiclaruir
A.709.
&
nonnu.llorum Scri–
pmra: Librorum ah Egberro Lindisfarnienfi Epifcopo,
quí an.circiter
H O·
floruit
(b),
Verfiones confeél:u
effe con!lat . Sunt qui velint
imegr~
Biblia
( e)
Saxo–
nice a Vencrabili Beda, qui anna
735·
obiic, trans–
J:aa
¡
Guthbenus
ramen
ejus Difcipulus , qJJi omoia
fui Pr:eceptoris opera recenfet , folam Evaogelii trans·
Tationem
memGrat (
d )
~
Alfrcdus A,nglia::
Rex,
qni anno 890.
reg))abat,
piu–
res Scripturz Libros, vel faltem PfalceriUm /).nglo–
Saxonice rransferre aggreífus, marte
inren;cde"lhe
non
abfolvir
( e).
ScribitBal~us,
.iErhelflanum Anglorum
Regem, tefle Guillelmo
Ma.lmesburio, curavine, u
e
in
Anglo-Saxonicum idioma Scriptura Sacra ex
pü–
riffimis Hebrzorum fontibus, force
~r
Hebrzos quof–
·dam ad
Chriflum converfos, verteretur.
Extat vews plurium Scriprurz Librorum Anglo–
Saxonica Verfio , qua
m
ftlfricus Ahbas Malesburienfis
. confecic . Guillelu1us Lisie Anglicus fragmema Biblia
.i'Eifdci anno ,
16~8.
Londíni cxcudir; Ar Edmundus
Thvvaites veram .tElfrici translaciooem anno J699•
vul¡?,avit O xóni:e . P iures eriam plurimorum Scriptu–
r:c Librorum translaciones Anglo·Saxonicx, manu–
fcdptz ramen ,
&
anonym:c in A ngli:e Bibliothecis
repecü1mur (
f) .
Matthzus Parkerusan. Jé7 Io Anglo-Saxonicam
ve~
tuHiffimam Evangeliorum Verfiunem, cujus
la
ter Au–
thor, Londini excudi curavit o Hanc Thomas Mare–
fchallus charaéleribusAnglo-Saxonicis tranfcriptam ,
&
fuis O bfervarionibus ornatam anno 1665 o r$!cudit.
Compof¡ta erar h:r:c Verfio , inquit Millius, ·ad cxcm–
plar Vetcrís Vulgar:e, quales paflim in Occidente fe–
rebantur, ante cafiigationem Hieronvmi. Hinc
colli~
gimus ejUii authorem
erre
vcrufiillinlum.
Anglicarum SCfiptura: Sacr:c Verflo.num primus
A
u- ·
t:hor habetur Joanncs Trevila, qui fuam anho
t
357•
abfolvit
(
g) .
Secundus aucem credicur V viclefus, cu–
jus Anglica translatio manu exarata in pluribus
A
n·
gli:&
Bibliothecisextat; nunquam ramcn , ut opinor ,
excufa . Piures quoque manu fcripta:, fed
anonym~
Verliones inveniuntur o
Prima
Scriptur~
Angüca Vcrfio
otd
uíum Cacholico–
rum efformara, an.
'609.
&
161o. Duaci,
&
an.
1635.
fiarifiis excufa
ell.
Vews tanrum Teflamenrum con–
tinet, quorurndam Duacenfium Theologorum adnoca–
tioaibus exorna
tu
m. Novum aucem Tdbmcntum cum
J\nglicorum Rhemenfium Thcologorum· notis anno
rs8z.
Rhemis impreffum efl:.
Anglica Verfio ad ufum P rotcflamium partim a
(iui/Jclmo Tyndall ,
pan im a Millefio Cordcvale
rranslaraefl_, &annOI535 · Londini excufa. Hec non
fccus ac ipfius Authorcs, varia dudum forre \aélata
eH¡
hinc
JU!Tu
R cgis
An~;li~
Henrici
VIII.
rurfus ex–
cufa ,
&
in omnes Ang!Jcas Ecclefias diffufa efi,
ut
pub! ice legeretur
(
h ).
Thoms: Mattht;J , aut Joannis Rogers Verfio ano
15
~7·
Loadini excufa vix difcrepat a
pr~cedenti.
Ver.–
íio juffu Regis Henrici VIII. an. l54J · Londini vul–
gata ,
&
a Cuthbeno Tunílallo Dunelmenfi ,
&
a
Nicolao Hcarbo Roffenfi Epifcopisexaminara,
&
cor–
reéla, an. proxime fequenti r
HZ·
Ordinum Decreto
regia auchorirace fancito prohibíta eH (i); imo impo–
ilerum , Henrico regname, cujuslibet Vedionis ver–
nacul~
ufus Anglis omoibus
efi
interdié.lus . Ut pri–
mum tamcn Eduardus Regni gubernacula capeffivit,
B I
I8g
~ranmerus
Tunnalli,
&
H eathi .Vedionem a.n.1549·
rrerum .vulgavir, eique (uam pr:rfationcm przpofuit.
Regina Maria regnanre p'lures exulcs
Angli Gene–
vre degentes
(k)
a Gtnevenfis Vcrfionis fon.ce
Ver~
fionen~
Anglicam deduxerunr, qux anno JS6JoRegi–
na:: Elifabethz dicata,
&
edita, pluries dcinceps in
Anglia recufa
efi.
Cum ramen non bcne abornnibus
Ang;lis audiret", Matthzi Perkeri rrxnslatio, qua:.
E–
pik
oporum Verlioappellara efl:, anno
15
68.
iterum ty
4
pjs
fu.iccommirfa (
1) .
l
Je mum¡1000
1612.o regnante in Anglia Jacobo
I.
excufa
e.flverfio, qu:e Biblia Regia appellata . Hanc
Andreas Epifeopus Vvinconieníis,
&
Ovvcrrall Epi–
fcopus Norvvicenlis , aliique T heologi permulci ufque
ad 47· omni diligencia ab.Exemplaribus Hebr:to,
&
Gra:co tranfiulerum. H:l!c de
pr~cipuis
Verfionibus
Anglicis.
Biblia S/rZTJicao
Nonnulli credidere Vecus ,
&
Novum Teílamen–
tum
(m)
a
O.
Hieronymo Dalmata fuiiTe Slavice
translacum .
Ha:.c
tamen fenremia levibus nitirur ar–
gumentis; primo enim
D.
HieronymtJS Dalmara erar,
non Slavus; fecundo curn ídem in fua Epifiola
ad
So–
phroniurn; Scripcuram
[ucelingu.-e hominibuJ
tranít~if
fe fateatur, intelligi debe
e
de Lingua Latina, qt .m
fibi veluci naturilem efH:cerat .
P ntarunt alii .Slavicam Verfionem a
DD.
Cyril o ,
&
Mefhodio, qui an. circiter 88o. fuere Slavicz ")'! a–
tíonis Apot'\oli , fuiffe confeilim o Suam :1utem ft:n–
tentiam duobus nixi Bohemis Hifioricis
ruemur,
quo–
rum alter an. 993o alrer an.
1200.
claruit. Vctus h:rc
Verfio an.
tS 8r. in
Mofcovia edita cíl.
Prima inter SJavicas Translatio ty pís commiffaea
cfl, qua m Joanncs Glogovienfis confecit,
&
Craco·
via:vulgavic.
E
vivisjflc deceffit an. 1507· Ejus aucem
Bibliorum Verfionis quidam ramummodo Libri
,
ut
diximus, Cracoviz excufi fuperfunt. Puro ego inte–
~ramScriprur:e
Slavicam Veríionem nunquam extitif–
le, fed Pfalterium tantum, Epillol:.c,
&
totius anni
Enngelia o
Biblia
Boh~mica,
Polonica, Ruth:nica ,
f~u
Mofco'lliticn
o
ThaboritzBohemiz h:uecici Scripturarn ex Vulga–
ta Bohe:mice cranslatam anno 1506. Venetiis imprimi
curarum, qux deinde pluries recufa efl. Cum aurem
T'extus, a quo deprompta fuerat, Reformat is mini–
me
arriderer, ab eorum aiTeclis an. 1579- altera edita
efl:, qua
m
oélo eorum TheqlofÍ , qui ad Academias
V vittembergenfem ,
&
Bafileenfem
,
u
e
omnia
Grrec~,
&
H ebraica: Lingu:e arcana addifcerenc ,
miffi
fue·
rant , a Grrecis
,
&
Hebr:ris fontibus n anflulerunr .
Hc;c
in
fex Tomos divifa,
&
in
Mora
vi~
Cafi:dlo
I<utlhz.
excufa e!l:
¡
primus Tomus anno 1579· fexrus
ano
JS9~·
prodiere.
In
Linguam Polonicam Sacrum Codicem primo
tran~rri
curavir Acdvvigis Uxor Jagellonis Ducis
Lithuaniz, qui Chrillo nomen dedir an. IJ90• Extat
eciam Polonica Scripcura: Verfio, quam
ju(fu
Sopl~i¡;.
Uxorís Jagcllonis Poloni¡;- Regis Andreas de JaiTovvJts
tran!l:ulít,
&
Petrus de Cadofzitz rranfcripfirano.
'45S•
Hi autem codices nonnifi manufcripti reperilintur o
Anno I599·
Cracovi~
prodiit Polonica Bibliorum
Verfio, quam Theologl quidam Poloni ,
&
pr¡;-fer–
tim Jacobus Víecu_s Societaris 1efu
J
H~n!l:ulerunt
o
Al~
tera eciam ab H1eronymo , hve uc Stxtus Senenfis ,
ab
Joanne Leopolitano rranslara, edira efl
HrZnnonice,
forre
HrZyin
in
Bohemia,
m
~ilefiana
Provincia , annQ
1608.
'
( a) Bafa:us fcr. Britan. cenr.
1.
c. 11.
r
b ) lde111 cent. a. c. 4·
(e)
Joan. Foxius
{)13ef.
in Evang. Anglofax. an.
1
J7 '·
Jo. Caius
J.
1.
de
Anliq.
Academ.
Cantabr. p.
ISO•
Bala:us cent.
z.,
C3p•
lo
J
d) Mh
SS.
Ord.
S.
Bened.
t.
f•
pa.
¡,
P· SJ7·
,
.
.
.( e) Guillelm Malmesbur.lib, a. de Gc:rt:is Reg. An..,.l. cap. r, Polydor.
V~rg•l.
h,Q.
Angl.hb.S·
ad an. 89;.
( f)
Vid. P. Le
Long
Bibli'ot.
facr.
t.
z,
c.
10.
(
g )'
Vid.
~e
Long
Biblio_r. S_a"c.
t.
2.
P•
2.
so.
( h)
:H'h
Erud. Lipfi.c anno
1Ci!J14•
&
fuppl.
1-
tom.
( 1)
Jo. Dunc:ll.
VtndJc.
Eccl. Angl. cap-
1.7•
( k) ldem fub finc111 e 9· p.
7~.
(
1) Vide
Le Long
Bibliotb.
facr.
t.
2,
c. to.
{ m )
Virl.
cumdem,
&
autbor:s
aU
·eo laudatos c. ''·