1000000220

423 / 436

De Systemate Mundi. Art. II. 399
•rbem , apud alios , ccelum Solis dic–
tum , respeél:u cujus tena non est nisi
wt punétum & Sol ipse cum omni sua
mole, ut pomum , pro punéto tamen
il:1beri respeél:u ejusdem Firmamen–
ti? Dein<le sequeretur, stellas fixas,
non tan\um Sole, sed et'iam toto
Magno orbe , seu cedo Solis esse
majares; cum enim ille orbis respec-
. tu Firmamcnti sic insensibilis; stellre
non tantt'im sensibilem , sed etiam
satis notabilem in Firmamento mo–
lem obtinent. Hanc vero tam enor–
men magnitudinem licet stellis fixis
ultra concedant Discipuli Copernici
('e quibus Lansbergius confidenter
asserit , stellas prima: magnitudinis
esse Magno illo O ajares vicibus
sexa ginta septem sem.isse; id est,
Solem ipsum plusquam mille millies
~illienis vicibus excedere) attamen
11on video , quis .cordatus possit pa-
. tienter audire. Mitto immanen illam
distantiam , immensumque spatiam
otiosum, & stellis carens, quod ad–
JI!Íttere cogitur Copernicus ínter Sa–
turnum, & Fixas , ut istas ab illo lon–
gius removeat ; aiiaque innumera
grntuita , & incredibtlia , qua: ex hac
liypotbesi Copernicana consequun–
tur.
Obj. pro Copernico 1. Natura
c_ompend io, & commcditati stud€t;
sed commodiils , compendiosiusque
est, teiram dietim vertí supra· suum
axem , quam irnmensam crelorum
ina-chinam curo ingenti illo Astrorum
e;xercitu circa ·terram spastio ~4· ho–
rarum rapi : ergo terra est, qu re mo–
vetnr. ::. Si pcimum crelum mo tu
diurno czteros ra peret , cont inuam
iillis imprimeret violentiam ; quo si–
n e dubio videt ur absurdum. 3. Si
stell;e spatio 24. horarum ambi nim
creli sui conficerent· , oporteret eas
inenarrabili celeritate torquéri , &
singulis minutis conficere passuum
sexcenties centena millia ad minus;
atqui tam insana rapiditas videtur
omnio incredibilis : ergo tollcnda
est, & loco ejus moderara telluris cir–
cumvolutio subroganda. 4. Demum:
posito motu terra:, ·pra:cipue annuo,
circa Solem , mirum est , qu:lm liqui–
dó , & concinne omnia pha::nomena
explicentur; ut descensus Manis in·
fr:.i Solem; gyratio Veneris, & Mer–
curii circa eumdem ; cur videantur
Planeta: modo retrogradi, modo sta–
tionarii, modo direéti , &c.
Resp. ad I. Naturam compendio
st-udere quidem ; sed, ut decet , &
rerum conditio patitur. Non decebat
autem, terram tam alacriter circum–
volvi, & crelos torpere; cum alacri–
tas motus sit ptrfeélio ' torpor vero
imperfeélio. Deinde , ca::li comparan–
tur ad terram , ut agens patienti:
Motus autem agenti magis , quies
veró pacienti congruit' cum ille vim
aélivam acuat , quam · torpor hebe–
tat ; ista vero passum agenti magis
reddat obnoxium , sicque passioni
faveat. Et demum, curo creli sint in.–
corruptibiles, & terra corruptionum
sedes, oportebat , in illis quidem mo–
tu m Iocalem regnare , urpote , qui
eti incorruptióilia corpora decet;
in vero motum alterationis locum
habere, ut , qui ad couuptionem
disponit.
Ad 2. Nego, motum , quo pri·
mum crelum alios rapit , illis essc
violentum; naturale est enim corpo·
ri intra aliud ini¡luso, ut isto moto, .
moveatur : Unde non magis violen–
tum est crelis inferioribus, in P.rimo
Mo bili conten tis 1 ad motum ej us
mo-