1000000191

Enarratio

Pfalinu1n

CXXXV.

1510

'/!.

'/f.

J•

Ne~

pro

h~c

confoffione aliquid eílis temporale fom- A

tun :

quomam in d:ttrnmn mifericordia

f'}

flf

id eíl:

fi .

ene c1um quod vobis mi{ericordirer

pr~íl:at,

a:ter-

num eíl: .

~od

autem habet ,

f<!1oniam bom1r

Gra:cus haber

ciJ~rt..&o>

non ficut m Pfalmo cen–

refimo

quinto, quod ibi eíl: ,

~oniam

bonus ,

Gra:c~is

babet

x,pr,>Ó;

Ideo nonnulli illud inter–

pretan funr,

~oniam

fo avis eíl:.

Ayrt..JÜ>

autem non

mcumq ue bonus, fed excellentiffime bonus eft.

2 .

D eincie fequitur ,

Confttemini D eo deorum ;

q11oniam in ,eternum miferico;·dia ejm

Conftumini

Domino dominorttm; t¡ttoniam in tflterm1m mifi:ricordia

ejw

~inam

fint dii

domini , quorum deorum

dominorum fit Deus

D ominus, qui eft verus

Deus , merito

qu~ri

folet . Et fcriptum invenimus

in alio P fa lmo , deos etiam homines appellatos ,

{i.

1'fa /. s,

'·

cuti eíl:, Deus fietit in fynagoga deorum, in medio

autem deos di{cernit.

paulo poíl:, Ego dixi, Dii

¡¿¡,¡..,,,

eílis

filii excelú omnes ) vos autem ut homines

7·

moriemini ,

úcut unus ex · principibus cadetis .

~od

teíl:imonium etiam Dominus

in Euangelio

1 oaK.

10.

commemorat dicens , Nonne fcriptum eíl: in Lege

H·

veíl:ra, quia, Ego dix i, D ii eíl:is? Si illos di xit deos,

ad quos fermo Dei faél: us efi,

non poteft folvi Scri-

ptura ; quem P ater fantlificavit ,

rn ifit in mun–

dum , vos dicitis quia, Blafphemas , quia dixi, Fi–

li u-s Dei

fum?

Non ergo quia boni font omnes , {ed

quia fermo Dei ad illos fatrus eíl:, appellari {unt dii. D

Nam

propterea quia boni eífent omnes , non fic

eos dijudicaret . Cum enim dixiífet, Deus íl:etit in

fynagoga deorum; non ait,

medio deos

homi–

nes diícernit , tamquarn oíl:endens quid interlit inter

deos

hornines : {ed,

1n'édio , inquit, deos di–

fcernit . D einde {equitur ; Ufque quo judicaris ini-

non vident ;

cerera qua: de his ideo dicunrur ,

guia omni fenfu carent

quocirca nec terreri po.C.

font,

quia nifi ea qua: fentiunt, terreri utique non

poífunt . Q_uomodo ergo diéh1m eíl: de Domino ,

Terribilis eíl: fuper omnes deos, quoniam dii Gen-"

tium fimulacra, nifi per fimulacra incellig<intur

d~monia , qua: terreri poífunt

Unde ait

Apoíl:o-

lus, Scimus quia nihil eíl: idolum : hoc enim retulit •·

Cor.

ad materiam terrenam fenfu carentem . Item ne

4 '

quifquam putaret non eífe aliquam viventem fen–

tientemque naruram , qua: Gentium facrificiis de-

leéterur , adjunxit , Sed qua: immolant Gentes ,

•·Cor.

10.

da:moniis immolant

non Deo . Nolo vos focios "

º'

fieri da:moniorum . Si ergo nufquam in eloquiis di-

vinis reperitur fanél:os Angelos appellaros deos , ea

mihi cauífa potiffimum occurrit, ne ifio nomine ho-

mincs ad hoc a:dificarentur, ut miniíl:erium vel fer-

vitium religionis, qua: Gra:ce liturgia, vel latría di–

cirur, fanél:is Angelis exhiberent : quod nec ipúex–

hi beri ab homioibus volunt, niíi illi Deo qui

ipfo-

rum

hominum Deus eft . UndemulroutiliusAn-

geli vocantur , qui Latine nuntii nuncupantúr : ut

per nomen non fubíl:anti:e , fed offi cii , fatis intelli-

gamus illam Deurn a nobis eos coli velle , quem

nuntiant . Toram ergo i/1am qu:tíl:ionem breviter

Apoíl:olus folvi t, ubi ait, Nam etfi font qui dican-

1 •

cor.

tur dii, five in ca:lo, five in terra, quemadmodum

"s . &a.

fuot dii multi

dom!ni multi; (ed nobis unus Deus, "

Pater, ex quo omnia,

nos in ipfo,

unus Domi- ce

nus Jefus Chriíl:us, per quem omnia,

nos per ipfum."

4. Confiteamur ergo

Deo deonim,

Domino do–

minorum; q11oniam in ,eternum mife1·icordia ejm . Q.:.1i

feci~

mir':bilia "!agna Jolur .

Sicu t in omnium verfuum

'/f,

nov1ílim1s part1bus pafitum eíl: ,

f<.!Joniam in <eter–

nt1m mijericordia ejur :

fic in omnium capitibus quarn-

l'f•l.s1...

quirarern?

cerera : quz urique non omnibus, íed

quibu{dam dicit, quia di{ceroens dicir;

tamen in

medio deos difcernit .

3. Sed qua:ritur, fi homines , ad quos ferrno

D ei faél:us eíl , dii vocanrur , urrurn

Angeli vo–

cand.i [unt dii ; cum hominibus juíl:is

fanc1is ma–

xirnurn przmium promittatur a:q ualiras Angelo–

rum . Et in Scri pturis quidem ne{cio utrum ve! pof.

fit, vel facile poílit reperiri , apene diélos Angelos

vis non

fit

politum, fubaudiendum eíl:,

Conjitemini .

E Q uod in Gra:co evidentins apparet . Appareret au–

tem

in Latino ,

eamdem Iocutionem transferre

potuiffent interpretes noíl:ri . Quod quidem in iíl:o

ver{u poífent, fi dicerent ,

f acienti mirabilia

~1od

enim nos habemus ,

Q.:.1i fecit mirabilia;

G ra:cus ha-

ber ,

+acieflti mirabilia

;

ubi oeceffario

Con¡;temini

'J'

"f~

'?r";t¡

fobauditur. Atque utinam ve! pronomen adderent , ..

~m .

Pfal. 9

¡.

deos : (ed cum de D omjno Deodiél:um .eífet , Ter-

4·

&c.

ribilis fuper omnes deos , cur hoc dixerir , continuo

velut exponendo conjunxit ,

~oniam

di i G emium

"da::monia . Super tales deos dix1t D ominum terribi–

lem in fanél:is fuis , quos ca:los fecit , a qu ibus da:"

monia rerrerentur . Sic enim feq uirur , D ominus

,, au tem ca:los fecit . Non ergo , Dii fine adai ramen–

ro; fed, D ii Gentium

~monia

: fuperius tamen,

T erribilis, inquit , fu per omnes deos : non ait, fu–

per omnes deos Gentium;. quamvis intelligi boc vo-

ut dicerent, ei

qui f acit,

vel ei

qui fecit

ve] ei

qui

ftrmavit:

quia etiam úc facile intelligeretur

Conjite-

mini

eífe fubaudiendum . Nunc vero ita obfcurum

faél:um cíl: , ut qui codicern

Gr~cum

five nefcierit

iofpicere , five oeglexerit , poílit pu tare ,

Rfii

fecit

y¡.

&c.

cte!or, J2.!.1i jirmavit U1·ram,

R!_li

fecit luminaria , quo.

niüm in <eternum mifericordia ejm ,

ideo diél:um, qua-

' Iuerit

addendo quod fequitur,

~ooiam

dii Gen-

' rium da:monia . Quod quidem in Hebra:o dicirtir G

non ira effe fcriptum; {ed, D ii Gentium fimulacra.

~od

íi

verum

di:.' .

m~lro

magis .credendi

f~1~t

Se–

pruaginta divino

Sp1~·1cu mter~re~at1

'. quo Spmtu

illa diél:a font quz rn Hebra:is·hrtens funt . Eodem

namque operante Spiritu , eriam hoc dici oportuit

quod diél:um eíl:, Dii G entium da::monia : ut intel–

ligeremus íic etiam in Hebr.-eo pofitum , D ii gen–

tium fimulac-ra; ut da:monia potius qua: funt in

fi–

rrlulacris ,

fignificarentur . N am quod adrinet ad

ipfa fimulacra, qua:Grzce appellantur, idola, quo

nomine jam utimur pro Latino , oculos habent

íi

propterea iíl:a fecerit ,

f<!1oniam in ,etern11m miw-

1·icordia ejur

cum ad ejus mifericordiam illi perti-

neant , quos de mi{eria liberar ; non autem ut eíus

mi(ericordi:e fuiíle intelligamus facere ca:lum

ter-

ram

luminaria, cum illud

fit

bonitaris ejus qui

~.n.1 .

ir.

creavit omnia bona valde. Creavit autem ut eífent

SRp. 1 . 1 4 •

omnia : hoc vero mi{ericordiz, ut a peccaris noíl:ris

mundet nos ,

a miferia liberet in a:remum. Ira

ergo nos alloquitur Pfalmus ,

Confttemini Deo deo–

n1m

confitemini Domino dominorum

Confitemini ei

qt1i

facit mirabiliamagna

folm,

confitemini ei

quifecit

ceefor in intel/e[lu,

confitemini ei

q11i ftrmavit

t~..ram

Juper aquaf ,

confitemini ei

q11i

ecit fuminarja magna

foluf

Cur autem .con titeamur ,

in omnium ver–

fuum finibus ponit ,

R!_1oniam in eetern11m

mifericor~

di9

ejm.

5. Sed