4000003575

EPINOMJS, VEL PHI L OSOPHVS.

Vult enim ultra unam mundi totius3nimam. duodecim eífe

Íe:7~ª~1fe~r~~~n;nªi:";~~'~:{~~:dii~d~:~i~~~~:aradl~~~

& fieU:ie,in terra homines:in a:there,aere,aqua,ícilicet fttbli–

miori,íuat dzmones.

his íiaguhs animat1s aaimam ratio–

nalem corpori íuo coniun&.im animal procreare, id cfi com

polimm quiddam

proprio corpore, uitaé¡; corpori proríus

fufa.

~:ie

quidem ui1a iam fada corporea

triplici depen–

der anima .Nam & :!propria , &ab anima ípha:ra:,&á mundi

totius anima.Q!!9damem ccd efüaanimas habeár,argumen–

ÍUnt

apud Platonern diuiniras íubfiamia:c<l!lefüs, quami–

tatis amplimdo, qualitatis uirtus uiuificaomnium, mo1ionis

udocitas arque efficacia. Q¡iod iníuperanima:ca:lefies men

tem habeá1, ex ordine teaorisé¡; eiuídé períeuerantia cóijcit.

Subdit nece(sitatern anima: menté habeatis

elfe

quam maxi–

mam , duobus id rnodis imelltgens . Primo quidem,quia na–

turalis necefsitas,puta in hac uel illa ignis parte adcomburen

dum &aícendendum, agit aliunde duéb.Anima: uero imel–

leaualis natura, quatenus participa! intdleaum,eatenus

fila:

aéHonis efidomioa. Deinde quia moms animrecurn

!it

narn

ra liber, pra:uaricari facile potefi, uicifsimé¡ue peruagari oifi

mente uelutaurioa regatur: mente inquam perfeaa,& opti–

mum aétionis

fin~m,&

eleéWsimam uiá ab inicio proniden–

te.

Q.ia

quidem cum optima optima: adeft anim:e,qualis eft

in ficllis,neceírario pra:ícriptum opus 3lfequitur. Ná & opti•

ma: anima:, id efipotentiísima: non reluéfantur. corpora,

mens optima coolilium non permutat.Hioc erg_o ait tres Par

cas coníeruare perfe8:um quicquid ceno conhlio ca:leftes

dij deliberarunt. Tres ait parcas, famm unum ad diuinarum

mentium nutum triadiíponens, principia ícilice1,acmedia,

finesé¡: rerum . In íuperiori uero libro , qua: fatis confiituta

font, materijs ad ignem elaboratis, fiue direéhs,fiue contor–

tis dixit elfe fimilia . Nam ut ha: materia: in oppofitum ultra

Reai non poffimt, ita neque faralia. Neque iniuria ad ignem

cootorta commemorauit. Nam ígnea: ca:lorum ípha:ra: fari

fun1 infirumen1a.Pra:1erea ubi ftcílas ait uel íempiterna•

elfe

uel longa:uas,íufficiemer Orphicam,& forte mercurialé tao

git opinionem: Mundum íó liccr poft multa íecula in ignem

reíolutum iri . Nam & di(folubile

eífe

taodem quod compo–

füum, & ignem uelm maximum omnium atque potentifsi–

mum in

omnia tandem mirabiliter afli1mp111rum.Memem

uero diuinam operis huius artificem ex igne rurfus opus fi–

mile & fimili fato facilim0q: nutu reformarnram.

qui

demfenrentiam Anaxagoras,Empedocles,Heraclims,& Sroi

corum plerique confirmauerunt,fa1en1es deií quidem omni–

potentem polfe opus Ci1um femper in ordine fimul tradiro

conferuare:at opus ipÍllm, quia & fioitre natura: eft,& intra

repugnans , non polfe íeruari: deum uero quo<l formationi

dcefi, reformatione rependere. Sedha:c illi

uiderint.Tu

ue–

ro uotabis hic Platonem

eos

redarguere,qui ca:lefiia idcirco

negant uiuerc,quia fempereodé modo feranmr.

qui–

<lem non abíentis uirre,íed prrefentis füfficienti:e atq; fap1en–

ria: elle omnibus debnit argumentum. Memento. prxrerea

animam

corporeadeo diueríam exifiimad. m nihil

!it

mrif–

que commune,id efi nulla communis mareria.ltem quiaani–

ma ex materia non depéde1:ruríus quia namra corporea, oe–

que uera iubfiantia,oeq; uera elfentia iudicamr: appellat ani–

mas ftellarum deos , eorum uero corpora deorum fimula–

cra. Proinde in dijs ca:lcfiibus louem nominar pronidenti:e

munus:Iunonem uero,uim animalem prouidenri<; fubditam.

Ait

ftelbs fiogula acure feotire, per íeníu.m nidelicer

no–

ftro looge dinerfum. De(cribit quoq; narnram da:monií pru–

denria.feufu,memoria,moru potenté : inter

deos

homioesé¡;

mediam : inrercefsionis, in1erpreta1ionisé¡; gratia honoran–

dam_. cogitationes noftras

cognofce.n~em,

nofiris

uid~li

cet tiguris & mot!bus &alfea1bus,dihgen1e booos,mahs m–

fenfam.Omnes hic

d~mones

uidetur oonos exiftimare,guos

uiddicet docearcoli. Alibi uero nonnullos fionifica1elfe ma

los.Er

rethereos quidem aereosé¡; inuilibiles ;:'Aqueos u2ro,

quos nominat fcmidcos,uideri ait nonounquam

uix, uifu

fcilicet intimo potius quam externo. Addit admooeri ani–

mas

dxmonibus per íomnía, uoces,uacicinia

,oficnta:max.i

me uero qno tépore animus m1gra1

corpore.Mulrahis ad–

monearibusreligioniaddita clrc mquit. Ait pra:ierea nó

li–

cere qu:e in religióe lcgibus firmata íunt,mortali narnrx mu

tare.Mortali inq11i1,diuina: enim hcet.Ediíce diuinií d1aum.

Ratio omninm diuiniísima uifibilem cófüruit mund1í, quem

uir felix admiraos chamare dcccoditur diuinitat1s inneniea–

da:,undc fdix &hic &

al1era nitaeuadit, lité¡; per fapienui

uere unam u

ere

unus:ad congrua uirturi loca translatus rdi•

quum eiiam omne 1emp11s diuma conremplamrus. Mox ubi

tradufrum efi,Res enim diuinas,& quo:: fequuncur,alibi leg1-

tur: on enim prudcnris efi d1uinorií al1a c¡mdcm honorare,

alia uero neolíoere. 'arrat ínter bree afironomica qu<;dá no–

tilSim.a.Lau.Yar'id iogeniJuin utcm rempera1áaens qualiraré.

Deiode ubi ait morionem, ad bonum tendent m

-~bona

ani–

ma profiatci, dcfincmem nero

111

m:tlum. contr:tri

mudo

habcre:ne cogites alrcr:tm <JU1dem miíd1 an1m.í bonam dft",

alterá uero malam: ted ab 1pfa muo

di.

anim:1proticiti:1 bon.t,

c¡uatenus mentís eft particeps.Ahoqum prouenmra 1ode ma

la, id efi ordioe numerorum omoino'carenria. l:ilJ enim

fuperioribus nominauit, qua: concordi numero · pulchritu

dioe caren1. Bona uero qux cótenrien11bus aumeri c aptan

tur.Subdit mala,id efi priuationem ordm1s,niéh1fu1ile3 bo-

nis , id eft ab initio rerum ab ipfis diuina: mentís ideis. ltem

uinci oportere,ícilicet mundo períeuerantc. Hxc u

ero

fo11fe

d1fu íecundum iudiciií impios puniens: quia uidehcet diui–

o.um

iudiciummalos puniens, iniufütia: malum uinc1r1Ufii–

t1:e bono. Notabis uimaem ma,imá

clfe

rehgionem, 11coli–

gen1iamé¡; religionis caufam infclicis ignoranria: bom1m'6us

exuuffe. ltem op1im11m ingenium elfe quodex temperantia _

fortitudine mixtÚfit,docile,memor , ad diurnapropéíum.

Cu.mé

¡; eiuímodi ingenia reél:e educata

funt,

rel1g1oms cultií

ab 1js 1n alios uerifsimum proficitci,ciui1a1ié¡; ommnm utilil'..

fimum.Et

fapientiam nifi adiuu:Íie deo di(ci non porfe: ab

autem qui modum in doccodo non íeruat,fatius forc nó di1:.

cere.Irem deorum plena elfe omnia:adeo m

peri neq¡ obli

uiícantur nofirarum rerum, neq; nos dcfcrant.

Q.i¡,_"\!

ucro <le

numerisattingit raptim, ubioppormnius fuerit,lauus expli–

cabimus.N11nci1a perftrinoe.Numcri in

ouidcm incorpo–

re¡ íunt,quando nihil ali11fft111r quilm repedta unitns. ha:c au

tem indiuidua

eft.Ar

cum primum fimm íortiri pmanmr,fin–

poffimt in punél:a conuerti.Item ex traau quodam

püao

in punél:um nafci lineam,ex cuius duflu Ci1pcrticiem, ex cuius

deícenfu profundum.Numeri lineares quidam Cunr, fupcrfi–

ciales alij,alij uero cubi,arq: iolidi.Pnmi fic111 bmarius unita

ti qu3m proxim11s.Sccund1 ficur qua1eroarius, pcr brnarium

ab 11nira1e procedens. T errij , 111 oél:onarius ex bm:1r10 in re

reuerío profeétus.Perfella iiem proportio dupla pmarur. Pn

mo quidem,quia prima efi, ínter unum fcilice1a1q; dull pro–

genita. Secundo, c¡uia dum uidetur ditCeísdTe ab uno,gcmi–

naodo refii1ui1unum . Tertio, quooiam omnes proportio–

nes

intra

íe

con1ine1.Nam & feíq11ial1era & íetq11i1et11a limi–

lesé¡;

uelm parr_es íunr infra duplam. Hanc natura obíeruat in

ca:l0:íerua1 &huius gratia feíq11ial1era e1iam fefq11i1ertiam:

exquibus dupla componi1ur.Py1bagorici enim,110i íphreraríí

interualla dimetiunrnr, tcrram ad lírmameomm comparant:

ltem ad Lunam & Solem, Solem qnoq; ad firmamenmm. In

quibus íanecomparationibus inreruallum

terraad Solem,

comparatum ad intcruallum ab eodcm ad firmamcnmm,

clfi

cit c¡uidem iater terram ac íolem (eíquialreram : inrcr húc ue

ro & firmamenríí íeíquitertiam. & io illa quidem proporrio–

ne diapente coníonanria nafoitur: exhacamom diateffiron.

Ex quibns cene ambabus conficitur proportio dupfo conío–

nantiaé¡; dtapfon.Volunt &

tcrra ad lunam fieri d1ateffiiron,

ficm ad folem 61 diapente ' &

lead firmamenmm itcrum

dia1eíl3ron. 0!1emadmodií uero namra propor1io11es eiuí–

modi obíeruar in ípha:ris:ita in afüonibus pafsionibusé¡: clc–

mentorum. m enim aél:io perfeéta proueniat, oportet agens

duplo potentius

efie

íubiea o.Sed quarc?Q.!!ia cum inrcndat

in agendo geminare íeipíum , nimirum proportione indiget

geminame.Alioquin fi minore (patio íuperarit,relua5s füb–

ieaum¡erfcétam impedietallioocm. S•cm ucro dupla coo–

ducit a fubfiantialem fpeciem gencrandam, ita foíq uialrera

ad fam iliarem ípeciei effefüonem atq; figuram,& ícfquitcr.

tia ad accidentia qu:edam communiora.Pra:rcrca proportio–

nis eiuídem modus in nofiris feruatur humoribus. Duplum

enim clfe uolunt fanguinem ad pituitam, duplam

hane, ad

bilem:hanc fioulirerad atram bilcm.

~od

fi duplas habcor,

coníequenter íeíquialreras& feíquitcrtias,qua: in dupla íunr,

conrinent. Símiles quoq; in audim cófiftunt. In quo quatuor

aéris infunt oradus: Tres ignis: Duo ac¡uo:::T erra: unus. Seis

amem imerq uawor are¡¡ tres proport1onem /ieri íeíquiter–

tiam.Continet enim quatcrnaríus tcrnarium,;ac iníupcr uni–

ra1em partem tcrnarij 1crtiam.Sc1S quoq; ternarium 101er ar–

que binarium fcíc¡uialreram collpcari,q11ando tcrnarius bma .

rium continct,míupcré¡; unirarem alrcram, id efi dimid1á bi•

narij portionem.Q)9mobrem in ipía auda us affcétiooe pro•

portiones omnes manifc/üus quam aliJS 1níun1.Iiaq; & con–

fonanti:e.Diapaíon

<¡uidé, id cft oébua:nocis, m dupla. Dia-

penrc ucro,id

cft

qmnro::, in feíc¡uial1era. D1areíl3ron aurcm,

id cfi quart:e uocis,in íc(quircm a.Mino quod in quamor ele t ropor_uo

métis propom ones pPlfunr íuniles cogitari.Scd de lus alds.

lll'_TlOru

no–

Coníentiunt hi• & 111ed1ci in 1js qu:x:aa raétum &c¡uodámo- lln

corpon~·

do ad gufium pcrtincnt,gradus quarnor numerátcs. Pnmum

~eu~~ep~r~~~ra~:;~Pe~J~~c;!'~~~ud~1~~~,r~~",;;:c~~:1.iu.l:~~~:

& derndc la:dcnrem.

~anum

brcui

iorcr1menté.ln

hi• qu1-

dem grad1b11s, dupla

íeíqu1alrera

íeíquitcrtia rcpcmur.

íed ho::cmcdia u1derint. Adducir hícPlato unum, duo,qua-

cuor,