..L
1
BE ·R
-X X ·X I 11 ·I:
PLATONIS
EPJ_..
N O MI
S,
V E L, P H l;:
L0 ,S0PHVS,
ti'
NAR.SILTI FTCifll
AR G VME
N
T.
-
,,,
T
HESA
V
RN
M
c;liuiolPlatonis,-magtianímelta,uren
ti, latcre
i.o
hoc.Epinomide c¡µi phil.oíophus rurfus in•
.fcribitur, Plaronícorum amfügit aullus . Sed
ad'h~1~c_
in
h!–
cem penitus expromendum, mu!tis opus efl: mach1ms. Mar.
.Ítlio uero tuo
ar~un
\en.capromittcnti, oon licet pr.oli:riora
,pra:fl:arc. Prre(cru¡n
cum &.
fcriptorum exprclforum9; tabel–
larij opus afsiduc 11rgea.i:it,
ª'-
argumenta procacius e maní.–
bus extorquentes,Úix pccmittát in lingulis uoluminibus füm
.rna fcc¡ui fafl:rgi
a renlm\Pr:tcedentillm lcg1t01 co)'lúlium efi,
.animos
ciuium
pr.omirib.osiu..componer.e,ut expediram ad–
.epti rranquillitt!J.<!!n, di!:liJWf.U?1 operurp_
~ones
& caufas
perfcruten
rur , &i.n
bis quj,(ífpecuhs autorem deum fpccu–
'lentur
>
&
cola.ar.1n tr.ccularione quidcm rápientia.
ir¡
cult11
uero relig
io , m aiubobus rora confifl:it h\1111ana felícitas
li–
nisq; fegum. Eiufmodiifil\Cm füpcriorcs
q1,1~dcm
p.ro.minunt
1eges: Epjnoo
iis ¡¡ero pra:~at.-donante
de<>. ltaq; pcrfeélum
'buoc mca.tish;
!bitm:ri.inexpfd'ío liaticiaams dcinccps fuppli.
cí
quadam ora
rione petit
~.deo.
fCJ1icicatern al
íj in hac uita ha-beripolfe iudi€alreruot:ali
¡ iñ,,.Itcra,alij ucro
nufquaw.Pro–feB:o c¡uicunq; in l1ac uita·
h.ym;rnis eam uiri
bus acq1,1iri pu:–
taot, .totü1,s uita: écfl:imo
aio-rcclamantc manifefl:e fallun- .
tur.Atuero qui aufc¡uam,ij rao<¡.1t<1m uani,uaoum quoq; efle
uoluntnatura: totius ialhnélum. Sapíenter admoclum Plato
nofl:er folicitatcm in altera uita fperat, mm prrefcmis aira:
uirtutibus, tum dei muncre con1parandam. Non dilfídit ta•
mea pauci(Si"10.S c¡uofdaw in hac quoc¡; uita felicitatem dc
7
gult~r_e
poffe.
~sin
Ph.\:dro,inl'hredoa
e,io Reipublic;¡.ta
Jes cffe uult, ut
extra
corpu,s uiuant potius
q113.rnincorpore,
deoq; ipli potius·qu:'im
fih.i
uiuant: quo eff
iciat,ur,ut aípiran–
:te
deo uel inter ipÍOfi Rumiois Lethci Huélus! libar; non.nihil
:reth.erei nethris uicleaatur. Ncque ab re h1mc Ep10om1dem
prreterca infcripfü l'hilofophum. Síquidem ut ía Rcipubli=
fexto & feptimo , & in prrefenti libro patct, philofophi offi–
·cium cfl: rerum omnium rationes inuefiigarc, ut diuinam
ipfam qua
fa~
fu)'lt,i(lucniat rationem,inuen.tam colat,cul–
ta fruatur. la hoc autem libro dum ad felícitatem, c¡uam in
fa
picnti:i rcligiofa proculdubio collocat, perducere nos con–
iendit,propriumfogitimc philofoph:íris depingit ingcnium,
&
conuenientibus aifcipJinarum gradibus crudit &forpar.
At<¡; ubique non minus, immo multo plus uirtutis & picta–
ris,quam fcientia:
a
philofopho uidctur exigere:
&
c¡uic'luid
fcienti~
ab hoccxigir,idcirco -rec¡uirit,ur deum ipfom ucrum
tam fcíencire magffirum quam autorcm rerum gua? íciunrur,
pr3! creteris ueoeretur. Primo uero uim nobis ad diuinam
fe
licitatem oaturaliter infitam ex co probat, c¡uoq
omnes.ioo–
maibus aél:ionibus ipfam & uaticinamur
&
c¡urer
ÍJ¡rns,&
alijs
omnino nullis implemur. Deinde fingulas ordinc faculrates
cnumerans,ofl:cnditbao(: nequc naturalibus,neque necclfa–
rijs,ncquc ludicris
&
iocolis,neque auxiliatricibus faculcati–
bus comparari. Tertio demonfl:rat uirmt.ibns tum morali–
bns,tum ípecubtiuis acquiri fapientiam & pictatem bea.rim–
dinis fundamenta. Vbi uero rpeculat.rices doélrinas eaume–
rat, primo qmdcm arithmeticam non laudat folum, ucrnm–
etiam admiratur.quam in libris foperioribus maxime omaiií
inquitingenium acuerc,mcmoriam confirmare, animum ad
omncm lpeculatioaem aélionemq; aptifsimum promptiísi–
mümq; efficerc. Atquc hic addit numernm ab ipfo deo homi
nibus tradirnm uelm ra1ionis d1fcurfionisq; accclfarium rn–
ílrumcntum.
~
fublato,& anÍIJ)US ameos appareat,& (cien
tire ancsq; penitus euanefcant.Laudat prreterca geoi¡1étriam
meafüras fpeétantcm,
&
fl:crcometrlam librantem pondera,
&afl:ronomiam ca:lefl:ia obferuanrem, & mulicam conccn–
tum cce\efl:ium irnit:¡ntcm.Co1umcndat quoq; phylicam,ubi
de corporum generibus, compofüionibus,
aoimalibu~
mo–
t ionisq:
&
generationis principio craélat: ícd ita,ur minutif–
t'ima
.q~req;
naruralium reliaquat mcdicis,tanquam ab co c¡ui
ad diuma fcconftrr, 1uinimum alíena. Dialeélicam deoique,
.id efi
mct~phylicam,
&_
api.ceoi huius theologiam uelur rcgi–
aam ommbus anrcponn:u1dehcct !inanlis ceu grad1bus uten
~em
ad iaueniendum deum atc¡; adori'adum.Tria uero regi–
ria:
huius circa ca:teras facultares munera effe probat. Primií,
ut
multitudincm harum omoium circunfpiciat. Secundnm,
"qure'nam una in cunélis communio conaexioq;
lit
cófpiciat.
't'ertium, c¡ua ratiooe ad uaum ipfum diuiaumq: booum ,&
m.ulti~udo
ha:c,
&
buius unio coafcrat, manifefie fufpiciat.
Addit aurem
L
niú eiufmodí ooio dofuínarum ad diuinú unii
,conduccqs,copr.ehend~mr,cuné:tas
omniooinanes euadere:
qeqnc
<¡~id
io
ci~
unum
fi~ ~crcipi ~oll'e,nifi
comparenrur ad
trnum, a quo & 1pfamaccipmnt umoncm.Mcntcm ncro h:i:c
omnia confequuram, atq; ita nnitam tibí: r11ríusq: per fe uni•
•tam deo:&hicait pro uiribus bcatnm eífc,
&
in altera fore ui
.ta Oll)nioo
b
~atam.Idautem libri totios eftargumcncú.Pau–
lo pofl:
exord
l~, ubi rraduximus hrec uerba, fci1icet,.Brcueau–
~~m
tempus, quod deinlle fequitur, alibi legitur. Ad rationis
.<iifcuríum idoncilm,
&
id c¡liiélem non íolum in deprauatis
fea & lJ!Oderaus hominibus relioqui 11idcu-1r. Vbi ucro ca::
.Iui;nlaudat tanquam
&
prndeotia: & bono.rum omniulJl cau–
fahí,
eiufmodihudes :'i ca:lo cor-poreo ad incorporcum ca:–
fom, id efl:idcam ca:li u\Jlt transferri. 0!_1am ibídem adorarí
inbet perccr.1um uifibilc, c¡uati pcr ftmulacrum lignilicararo.
Tn
1~cro
hic-attcnde,hom
incs in genere tcrrc!hium d:t:mo–
num i11dicati, ubi in9uit,
dremon.cs~lij
úmul omnes,& qu:i:
fcquunrur. Pofl:hrecrut,fiq
u1s quod dnnnum efl: generationc
Eogn011erit, uerum
numerum ~
pietatemé¡;
cogrliturum.
Di–
uina in gencratione duo figndicat: tum fpiriralem c¡uandam
motionc.m qua: i;n
anim~
e(t, fiuc uím morricc¡u corporea:
motu?nis, gcnequíonisq; originem:tum
fgeciem naturalem,
c¡u:;e in
pc~ctua.gcncrationis
foccefsionc ícruatur . In QlQtu
qmdem amma: ucrus
dl:
numcnis ruufica,ut Timreils ait¡pro
portione conccnrnquc confonans. In fp,ecie quoque ucrus
numerus. Rcrum oamq; fpccies cetto quodam n"umero
&:
or
dioe difpo.nuntur. Perhrec uuq; religio conlitmatur.Nalu ex
libero anima: mam diuiaam fobfl:antiam pcr
fe
exifl:emem
uariciaamur:
&
ex perpetua in fpeciebus pcrfi.ucramia idea–
rum auguramur a:ternitatem.Audi
es
íemétialJl Mofaico my–
fterio ftmilem.Ait cnim,G c¡uidmaliab aeris qualitatc &plan
tis
&
animalibus nobis infertur, non di!1inam naturam cnl–
pandam effe;fcd humanam, qua: iniufte uirá íiiam difl:ribl)it:
In
fec¡uentibus,lc<>um finem manifcfte·cognolccs his uerbis.
fin is hic legum tigi propofüm cfl:,ut doi
~ultu
&
uita! pucita–
te optimum atq; pulcherrimum exit111¡1coafequaris.Iylqx-rc–
petit tria picratis capica.Primum, ut dcum cífccredas.Secun–
dum,
lit
maximorwu limul & miaimorum curam haberc coa
fitcaris . Tertium,
lit
nullis precibus aut,donis iniqué
Rcfli
eum exifl:imcs. C::onfirmat & iterú dininitatis fidcm
ex
iplius
anima: excellenti quadam di11ini1ate.
P~1tat
a_utcm quicquid
ita corporc mclius efl:,llt
lit
&
diuiriius,id cfl: diuinis !)mi!t'us
qu:'im corporeis,idem corponbus cúatl:is aotiquius cfle, pro
¡>terea quod in quolibct rc:rum genere liueordiae,quod per–
feél:ins efl:.,d[e gnoque magis pofsidct:ideoq; caufam impcr–
feél:ioribus cxhibet exifl:endi.
~d
nero alteri elfe pra:bec,
nimlrum efi &anriquius.Addit,gnando
ex
congreffi1 anima?
cum corporc, coaficitur animal,naam quandam ibi formara
incorpore refultare, id efi uitam corpoream in íubieél:o ex
acceíl'u 11i1reiacorporea: proccdentem. Ponit & duo rerum
genera.Altc:rum guidem corporcum, incorporeum ucro al–
rerum.Ethuie qnidem aél:ionem, illi uero amibuit pafsioaé.
Huius item unam e!Th dicit formam,ob id potiísimum,quód
&
fimplex efl:,
&
in ipfa íempcr forma fubfl:aatia! pcnuaner,
Sed guod
f~girur,
Non enim cfl:aliud, & G"re fequunnmali–
bi ita legirnr, Nam quod in alía cranfmmatur, non efl: incor–
poreum, & omniao colorís expers pra:ter diuinif$imum rc–
uera anima: aenus.
la
genere uero corporum quinq; collo–
cat corpora.
~:C
ideo l:1ocat folida,quia & in profuodum ad–
aé:ta difcernuntur a planis.
&
in omni corporc uel liqu1di(,¡_
mo efi aliquid folidi,tum per ipfam natura: propria: cófifl:en–
tiam,tum Platonic
e per quaadamterrena: natura: fimilirndi–
aem ad ccelum uÍ'q;
dilfufam.Ca:lum quidem ex co igné no–
minat, quod propr
iam habet lucem , gua: pra:cipua ignis
f!fl:
qualitas.Habet& pcrcnnem motu, qualem uidemus in ign!-'1
&
inflar ion1s non patirur mixrionem,
&
qui:t
nondum
natu–
rali depeJ'i'irnr loco, ideo non cogirnr aíccníu redire,fed re–
uoluirnr.Etaéln quidcm luc
et,uirtute ucr.o calet.omni¡10 uc:
ro diuerfi(simi gcneris efi
:l
nofl:ro.Pofl:ca:leílem ignem,al–
tcram collocat igais fpecie
m, calcotcmiam magis qu:'im lu–
cemem fub luna retheris nomine nuncupatam.Cuius quidcm
ucfüaiuru quoddao1 cfl: nofier ignis, iam non folum calcos,
fed
a~urcns:
adurens inc¡uam ob nimiam afperica1is rcrreoa:
permixtioné.
Q.!!i
uero in tenui uiget
matcri~,
Jucet puri11s
1
caletq; fuauius: pr:i:fertim ubi
~
nullo coarélatus fpatiarur in
amplnm. Huie fubdir aiirem, aquamq;
&
rerram.Putat aurem
quamlibet mundi fpha:ram
ex
his quinquc componi:
lit
per–
feéltfsima ínter omnes lit, tam
in
fubfl:anti~
connexio quam
in uirmte
&
aél:ionc commuaio. Vcrum in qualibet fpha:ra
unum effc: pra:cipuum, ac pro aarura fua reliqua infupcr con
tineri. Sic
&
re1her in cerra tcrrenus tfl::
&
terra in a:rherc
euadit recherea, fimilircr & in ca:lo. Sed de his nonnihil in
Theologia, nonnihil in Tima:i
commentarij~
diligenrius.
Proinde animal
fa
in
ca:lo,
:cthcre, aCre,aqua,tcrra rationaJfa
collocat.
~
dicit ab aoima fieri: ab anima ioquam triplici.
VuI~