4000003575

L l B E R X X X l

l I.

eligenda pro

Ae.tdemia infalubri loco,non corpori , (ed

nimo moribusé¡; con(uluit, is nimirum in urbe condeoda nó

admodum

accar~cus

apparet:ia forruandis uero un:\ cií .rtate

moribus tanquá medicus anirnorum,ut ita loquar,curiolifsi–

mus.Przterea !i taoti formna: faceret

bon:i.quanti

czteri

fo–

lent,certeaarum,

!itum,& modum ad diumas cumulandas

amphficanft1mé¡; imperium cómodiísimum diligéter exqui–

Teret.Contd uero facitomnino. Sfr ergo urbs procu'.a mari

atq; portu,non mercatura: przíerum

caupooan~

ded1ta,oon

luxunofa,nó diues. Sit temperata ciuitas,& íobria, &pudica,

pra: czteris uero

p1a.~dnam

aliud mandaturií puras fanaú

aliqnem reliaioía: uitz pomi6cé in a:dificandís templis babi–

taculisi¡; ían3orií,qu:\m quod P'3to noíl:er iubet in urbe có–

denda?Et qui paucahic de urbis corpore uerba facit, iJem in

9eata illa Republica de<;em Dialo.gis exprdfa, nullií de urbe

c:ondenda fecir uerbum.oeq; id quidé iniuria.Illa nanq; reli–

quir codo , b;incin terris a:dificat, ad exemplaris illius quoad

,;en

pot~íl: imaginé.Propoli~um igi~ur er~t legiferi!qua:·pr~t<;r

a~1m1

be.na

fünt,pr~

bon1s an!mt p_ar;u facere, 1n omnié¡;

c1us rnfütuno!'e

ad.u?rneríam.u~rrute raq~am

ad lignum

ín–

teodere. Idctoque n1h1I uel rn cm1tate,uel Ctrca urbem permir

te~.e,un~e

ciues mahs aliquaodo mori?us alfo,eícere poísinr,

ct~am

fi 10de

ut~ona ruul4rn~

gentrnm, porentiaqueam–

plds1ma & copta rerum ommum abundantifsima coofe–

S".arur. Lex

~nJ1?

non

~xtraanimum, ~ed

in :rnimum ipfum

ac1em íuam d1r1g1t omm ex parreperfic1endum. !taque rnbe–

bit ne cines babeár fummo in pretio fa!fa:huius uita: lálutem.

Nequetam ut finr,faluié¡ue !int ,procurnnt, quam ut quandiu

f~nt,opti~

íi.nt.A.d

~niu_eríum

uero.Iegiferi iníl:itutum perfi

c:1endum tria

pnm1s codu.ccre arbaratur, Deum uidelícet,

forrunamé¡; & artem.

~tria

humana omnia gubernare di–

cuntur.Et

que ditflciliora qu:\m

c~teri

autor legií molitor,eo

maiori ah his tribus quam ca:teri indiaet patrocinio.

;¡uté Plato dicit Deum,

fortunáatqfartero limul cum Deo

humana omniagubern.ire,breuiter fic expone.Deus in omni

bus per omnia mouet omnia. Mouet miídi

fpha:ras.~rum

concurfio fatum quidé alicubi, ied hicfortuna libenrius oo–

minatur. Hineca(us uarij circa externa corporaé¡; proueniúc.

.Mouet & animas,lumen mentibus infpirando, unde ars non

fpecul.indi folií a=cenaitur,íedagendi. Ah arte tandem diípo

litio externorií

corporis proficifcirur.

~mobrem

Deo

quidem cunaa dcpendent : qui,utait Paulus,omnia in nobis

operatur.Verum ah ipío Dc;o alía quidem eerfortunam pro–

fc.du'

2t,alia uero perané.

fit,1;1t neq; fortuna,

nc:qu~

ars

hl1quado Deo ualeat aduerfan. Q.\!.ippe quum

f~mper

ab 1pfo

utraque moueancur. lnter-fe uero duo hzc ita fe habent. Aut

enim

~onfentiunt

i'1uicem, auc

forre

dilfentiiít.

difsidenr,

llL!t fortuna fuperat artem, am ars fortunam. Id autem accipe

~oc

exemplo. Duro mouct deus ípha:ras intt:rdum per for–

tonam ín mari cómouet tempeíl:atem. Tempeíl:as quatit na–

uem.lnterca mouer Deus iJem candem nauem per animum

quoquegubernatoris ,id eíl: perartem ipfam :\Deo continue

qepeudemem.

~ndo

igitur ars nauem ad certmn dirigit

portum,atq; ad eundé tempeíl:as quoque uehit,tunc ars fimul

. cum fortana confentir.

~ndo

uero alío quidem impel!it

uentus,alio uero ars certat ducere,tuncars·&forruna dilfen–

tiunt,ac r¡dem uel ars cedit forruna:,uelarti fonuna.Interim

prouidentia

Dei

utrobiq; agit urrunque ad fincm úbi felino-

' tum,cui nihil unquam d1lfonar,cunaa uidelicet in uniuerfain

foi corporis barmoniarn occultis modis

contempcranti.Cz

–

t~um

illa ipfa concurlionum ca:leíl:ium diípo!irio, quando

talis prouenit,ut artem necelfari_o foperarnra Ílt,Fatum dici–

tur pocius quam Fortuna:quádo uero talis ut exuperarelner

tem poísit,&

fuperari.ab

arte,Fortuna pocius

nominatur.Ne–

que d1ffidas artem quádoq; uincere polfe

fortunam.Vt

enim

fortuna,fic& ars procedit ex Dco.Animaduerte uero ubi Pla

to de occafione diíputar,quam uir magnus nouas conditurus

!CQes exopter,:id id magnoperc opportun5, fub illius tyranni

ngmine iuniorem Oiopyúum lignificare, íeipfum uero fob

appellationelea1feri,atque indicare fauoré fortunz íibi inte

grum

defuiíl'c:.~em

Platonéin Siciliaapud Dionylium qué–

<iam barum lcgum proa:mia inchoaífe,ut ex epiíl:olís iotelli–

gi poteíl: : Opus uero id legum e.:reulfo Dionyíio ¡>erfeciífe.

Deni_q; perha:c difu reditum in S1ciliam fuú ah infamia uin–

dicalle.

Scito auté Platonem in eo itinc:re atque reditu nihil

áliud conteodilfe,qu3m

lit

falua DionyúJ profpc:ritate,uiolé•

tyranms in regnum moderatú conuerteretur.Iater hzc au

tem ubi de temperan tia &prudencia principis loquitur, me–

mento Platooem, mediocrem quidem temperantiam

pru–

(ientiad1íl:inguere, med1ocr<!m quoque prudentiam

fapieo

tia úmili raúonc dit'ceroere, confnmmatarr¡ uero tcmpcran–

ti:am

f~peappeUare

pruo!entiam,abfolutarn c¡uoq; prudcntiá,

QÓnunquam fapientii nominare. Q!.9d qu1dé in Pha:done,

~ tercio

Legum,& bic,& alibi ía:pe,patet. Adducit pra:terea

~atural

'lua[dam ingcnij dotes, uircµúbus 'luidem fi.niles,

fed tune dcm'ií,quando

re~e

fuerinr excult:t:,ad uirtutum mu

nera

conducenc:s·.~ª

qu1dcm

d~"e

larius in Reeubhca

di–

fputat . MandabJS

111tere~ ~emon:i:

, quales íunt princípum

mores,tal~s

<¡UO<¡;

fi~':' crn.•~m ;ehq~orum.Neq;

ull.t decau

fumoresciurnm fac1ltus c1trnsq; quam cxhac mutaripolfe.

lte~

beatum elfe prudentem & temperatum doaorem po–

p~l1,beatum

quoq; populum qui audit uerba ex ore doaoris

emfiuo"di prol!uentia. Pra:terea nc:q; R.empublicam fc:licem

fore,neq;.

lege~

bonas e;xori.ruras,prius qu:\m in gubernato–

'."e

poc:n~a

una

cu~.fap1enua

tei:iperanciaé¡;

concurrat.Pro

–

mde d1umum ad c1mtatem confütuendam aux11iun

inuocan

d.um.

;H~ac;nus

gu.trtus bic liber munus leaiferi circa mate–

ria!" c1U1taus,& formam

coi_nmu?isp~r~a8auit.Pergit

uero

dcmcep~ ~d

6.gur:am muneris hmus diíl:mfüorem, qu;,ercns

urrum cm1tat1s forma regnum cll'e debeat,an opcimatum

Ce–

n~tps.'

an poten.tia paucorum, an popularis. Q¡¿oniam uero

mb1I mter hommes bonum rcuera dici poteíl:. niíi diuinum

imitetur bonnm, non ioiuria form:am prius diuina: guber–

nationis exponit,quam e:r humanis gubernationibus :..Jijs a–

lias anreponat:uidelicet diuina: !imihoremab(q; conrrouer–

fta ca:reris pr,feaurus. Probatauté'gubernationem diuinam

eil"e regnum,optimatllmé¡; íenarnm regno coniunaum. Cen

feré¡; ex omnibus ciuibus illos eligenáos·eil"e ad gubernan–

dum,quotcunq; íint qui tantum

~teris

prudentia & tempe–

rantia pni:íl:ant,quantum uiri pucris pra:íl:are folent. Arque

quis inrer eleaorum numerum :limili ferme interuallo

~teros antecellat, regem eil"e coníl:ituendum .

~ti

ero

tum ex

pra:íenci Saturni myíl:erio,tum ex úmili quodam in Poliúco,

rum ex epifl:olis & republica poteíl: ef'fe perfpicuum. C:i:terú

ut pra:íens Saturni myíl:erium apertius intelligi pofsit, me–

minilfe oportet, Platonicos coniefure mundum

uita qua–

dam &·anima contineri atq;-duci,ex trii>us pocifsimum argu.

mentis,ex firma uidelicet diuerfarum mundi partium copu–

la,

ex mirabili motu ca:li, ex perpetua rerií

~eneratione

fub

ca:lo.Coniefure rurfus muñdií a mente reg1 ex rriplici quo–

dam ordine, ícilicet ex ordine qui

ipfa partium mundi

copula,&in fphzrarurn motu,& in rerum generatione con–

{picitur.Vrrunq; uero,fc1licet ;tnimamatq; menrem,Platqoi–

cus ille noíl:erbreuiter compra:hendit. Spirirus intus alit,to–

iamé¡;.infufa per :anus Mens agitat molem . Conieaare tan–

<lem

animam &mentem ah ipfo bono unoé¡; dirigi ad re–

gendum, exeo przcipue quod & connexio partium motusé¡;

& generatio & omnis horum trium ordo in unum tendit,bo

numé¡; dirigitur.

~mobrem

fub ipío bono regnum gemi–

num continetur,inrelleaus uiddicct atq; anima:. Illu<! qui–

dem Saturni, bocaurem Iouis regnum omnis appellatanú–

quitas.

Iouem idcirco fingit Saturoi rcgnum occupauif–

íe,quoniam utriíq; ad regnum proprium uocantibus animas,

fcilicet illincad intelligi6ile,binc ad fenJibile bonum,paucif–

!ima: quzdam anima:aa incelligibile Saturni booum cótern•

placionemé¡ue íe conferunt, quamplurima: uero ad fenCibile

Iouis bonum aaionemé¡; quoúdie confluunt. Traduntanti–

qui animas quondam beatas fub Saturoi regno uixi!fc:, duo–

bus id modis intelligétes.Primo quidem aum inter diuinas

angdicasé¡; mentes uiuebant,antequam incorpora laberen–

tur. Deinde eú:am quoties & quotcunq; uoluptuofam quidC:

uitam negliaentes, aaiuam uero parum :adruodum diligen–

tes, contemplatiuz uirz ardencifsimo amere fe dedunt. Vt–

eunque uero accipiatur,in uita

inr~lleauali,bearz:in

anima–

li,fuitt miferz.Accedit quod fub

~ac

mife:ia ita

faUu.nt~

cum duo in ca:lo planera: únt, pnmus qmdem fupenoris Sa–

turni nuncius,íecundus autem nuncios Iouis fuperioris,lau–

dent quidem Iouis íl:ellam, Saturni

ue~o

uitupereut,cum ta–

tnén b:oec quidem ad temporanea mag1s prouocer bona, 11la

uero reuocet ad a

:terna.At

quoniam nomo gregabile animal

a communi hominum commercio fegrcgatus. mediocrem

uiuendi babitum (eruare nó poteíl:,cogiturq;, ut ita dixer_im_.

uel infra bominem deícendere,uel aícendere Íltper honune:

faaum eíl: ut Saturnos hominum fegregatorcrimen & infa–

rui:im apud infcios reportauerit, eorum uidelicetculpa, qui

uel mixcione quadá ineptiori, uel edue.túone pernería cales

euadunt,ut qu:iodo

S:aturno e:rtrabominem feuocámr,de–

fc'endantab liomioe pocius, quam afcenJant .

Ver.um

dehis

alibi dili<>encius:reuertamur ad argumentum.Add1t Plato Sa

turnum quondá homines difuibutos in greges cuíl:od111 d3:–

monum corumendaifc. Id auteru pluribus

mo.~ expo~itur.

Primo quidc:m diuinam mentem animas honunu,ut T•mtus

air,in uarios ordines ab íuÍtio diuifüfe íl:ellarum, animarum

numerum comitantes.Dtfferenciam uero noíl:raruru inter fe

animarum, alij inter Platonicos numeralem tantum

~líe

pa–

tant,alij etiam fpeci:iiem,ut unu:n

animar~~m

noíl:raru

ú~e

nus,io

multa: ammarum fpec1es,fint

eoamult~

fub

e:i

e.m

fpecie.Vtcunq;uero diíl:ribuátur, diuerfis non

ío!u~

fiellis,

íed dzmonibus eciam accomruodari dicunmr.

A;Li?'l'

modo

~xpooi

poteft my/lcriu.m,ut uidc:licct

u~lab

orbu

UJltlfi;~~