T l .M Al! V
S
V EL, DE
N'
A TV
R.
.A.
('.¿uonlam uero hane uim uillí huiufmodi in fanguí
nem habenc,cum bilis natura fanguís uerus euaferic,
ac rurfus ex carnibus in hunc fueric refoluca, calida
&
humida paulaám primam inddens uillorum
il::
lorum uí copreCfa reíl:ríngitur. Comprdfa uero ex"
ónd:aé¡¡ uiolecer, procellam
in
rus cremoremé¡¡ dec.
C:rcerum quando uberior affluic,calore proprio
lí
gamenca exuperans, pr:rceré¡¡ modum exzfiuans,
fcruac quidem, ac fi conúnue ad finem ufc¡J idonea
uiétori:r Ge, penecrac in medullas, adufúsé¡¡ radid•
bus inde anim:r uincula, quaG nauis funes refoluic
&
amputac,liberaé¡¡ dimicdc. Sed cü inferior adeíl:,
corpl!sé¡¡ líqutfcens
ei
rellíl:ic, ípfa deuinél:a,auc per
torum corpus exádic, auc per uenas in uencrem in•
feríorem fuperiorémue compulfa canquam cransfu
ga
ex íediciofa duicace) llcdfugit
e
corpore) mor::
0 .
h
&
bosé¡¡eosindudc,quosDiarrhcx:asuocanr,&:Dy::
n~2rem:a.
fencerías,íd elt fluxus uccris lubricos, fluxusé¡¡ mor
daces, necnon mulcas generís eíufdem alías mole::
Dcfebribus.
ftlas lnfert. Qyando igicur corpus ígnis poáfsimü
exceffu languec, continua febre laborat:quando ue.
ro aeris, quoúdiana dífcreta. Aqu.e terciana, pro::
pcerea quód aqua fegnior eft, quam
ignis
&; acr.
T err:rdemum excelfu, quarcana. Terra fiquidem
omníum cardiísíma, quarco gradu cum
fic,
tempo::
ris círcuicuquarco frruet, deferuhque:hincquarta=
nas ínuehíc febres , qua: uix Íeróque fanancur .At"
que hoc quídem paéto corporis morbí conringunr.
Anlm:r uerc\ morbí propccr corporis habitii ita na
fcuncur.Morbum
aním~
demenciam effe cenfemus.
Eius genera duo ponimus, Infaniam &; lmperfria.
Voluptatcs
Qy:rcunc¡J igirur pafsio alcerucrum ííl:orum ínfert,
&
dolores
animí :rgrirudo eíl: nuncupanda. Iddrco uolupta•
uchb~'enc_es ~es
dolorésque admodum uehemenres,morborum
~~r~auªi~i~
anima- omnlum grauífsimi iudicandi. Quifquis e::
m1.
ním ud nimia geíl:ic l:rtíáa, ud nimio dolore deprí
mírur, dum illam auidius ímporruniusé¡¡ afdícere,
hunc uicare obníxe conacur,nec¡J cerm:re, nec:p audí
re red:cquicquam poceíl:, fed rabie furir,&; in eo ha
bitu coníl:irutus, minime rarionls eft compos. Qui
uerd fluido íl:upidoé¡¡ área medullam abundar fe::
mine, Útquearbor pluribus
qu~m
conumíacfrua
d:íbus grauida nimia ubercace Iuxuriac,is profeél:o
mukis paísim doloríbus, mulris ítem uolupcaábus
in libidinibus ipGs earumé¡¡ fCEcibus, fruél:íbusé¡¡ af
feél:us, per omnem ferme uicam ob ingentes uoluo
ptaces doloresé¡¡ ínfanic, ac furít:cÚmque huíus ani::
mus propcercorpus :rger Gcac'F ínGpíens,uulgo ca
meo non :rger, fed pro uoluncace fua, ur líber affe::
d:us falfo pucarur. Veric:as autem fic haber. Nernpe
uenereorum incemperanria maxíma ex parce pro::
pter generís unius habírum per ofsíum raricatem in
corpore lubriru madidumé¡¡, aníml ínfirmicas eíl:.
Ac ferme omnís uoluprarum incontinencia, qure
perinde ac
fi
fponteímprobi ftmus uíruperarí foler,
non reác ita uícuperacur. Ncmo ením fponce ma=
lus, {(d propcer prauum quendam corpor-is habicü
rudémque educaáonem, malus omnís
fit
malus.
Omnibus-aucem aduerfu inimícáque hrec func, &;
mala noxiáque conángunc.Rurfus dolore affü&us
animus fimilícer propter corpus in prauícacem plu=
rímam inddic. Acris enim &; infella pituita, amad
ítem felleié¡¡ humores, quando oberrances per cor::
pus non ex:halanc,fcd per uifcera rcuoluá uaporem
fuum penecralibus animf ípfius infundunc,languo::
rtS anicnz uarios &; magis, &; minus, rum piures,
rum pauáores effidunc. Perferunrur
fanc
ad eres
b
nim~
fedes humores uaporhque huiu(modí,ac pro
lod díuerllrate unufquifque uarias fpcdcs generar,
difficulraás,acque molefil<E ,audad<E rurfus ómi•
midicarísque,obliuionís pra?terea, acque hcberudi•
nis. S:rpeeúam ad prauum hunc corporacur;:ie,
&
affed-ionis habicum acctdür mores duiraás iniqui,
frrmonésque &; priuati,&; publici non paru omni"
no noxij,nec ull:r doél:rin:r ad rancorum malorum
remedia~
cenera :rrace difcuncur.Acque lea quicun:s
que noíl:rum praui funt, duabus ex caulls
pr~cer
uo
luncacem maximcconringendbus, praui fiunt. hu::
iufmodi quidem malorum cauf:r ferendbus poúus
quam faús,educandbus,
qu~m
educaás aco·íbuen•
d:r.Conandum camen proulribus,eduradonls,fiu
diorum,doéhinarum,diligenda ímprobicatcin reij
cere,affequi probíracem. Sed horum quidun craéta
tíoalíoconftacdifferendimodo. Nunciam conuer
íO
quo culcu quibÚsue caulls corporis animíque
fa
lucem adipifcamur,decec exponcrc. luíl:ius enim eíl
de bonis quam de malis uerba facere . Omne bonñ
pulchrum: pulchrum uero fine menfura &;
mod~
raáone effe non pocdl.. Ideóque animal quod cale
fururum
dt,
conuenienti menfura moderacum dfc
oporcec. Ex eorum amcm numero, qu:r commen::
furara moderacáque dicuncur,exigua qu:rdam pcrc:
fenámus &; iudiramus. pr:rdpua uerd &; maxima
ignoramus. Porro ad bonam &; malam ualerudio
ne, ad uirruces &; uicia nulla moderado ud immo::
deraúo maioris momend,
qu~m
anim:r ad ípfum
corpus elTe uiderur.Horum nihil confideramus,nc::
que animaduerómus,quod quando robuftamma.:
gnamq, animam imbecillfor inferiÓrque uehlt fpe.:
cíes,ud quado conml ifta iunguncur, corum lpfum
animal pukhríi effe non pocdl.maxima enimmen•
fura&; moderacíom:caree. Quod aucem concd affe
él:um eíl:, fpeél:aculoríi omnium
ci
c¡ui Id ualeac in..
ruerí , pulcherrimum amabílífsimumque.apparec.
Corpus quidem quod grandioribus uel ln:rquaJi,,
bus cruribus,aucquouis alío moda excedécemem..
brofecum ipío dilfenác,&; deforme
df,
&; in frren=
dis laboribus concorquerur,uadllac,lalTacur,&;
'º"
cidic, innumerabiliúmquernaloru fibi cauíam
pr~·
bec.Idem quoc¡J iudicandum deeo ex anima&; cor
porecompoGco,quod animal appellamus. Quan::
do ením anima corpore admodum pocendorefi,
exultar
in
eo arc¡J dferrur, rocurn ipfum lncrinfecus
quadens languoribus implet.Qyando eúam ad di.:
fcendum ínuefrígadumé¡¡ colleél:is In unum uiribus
uehemcrer incumbir, liquefaát proánus corpus&;
labefaél:at.Deniquecum ad docendum dilTerendüé¡¡
priuarim &; publice ambiriofa quadam cocertaúo"
ne concendic,inflammar corpus acque refoluic. N oc:
nunquam etiam dííl:illacíones fluxúsque comm0c
uens medicorum piurimos dedpic,cogicé¡¡ ilfos cO,.
trarias cautas iudicare.Rurfus quando corpus gran
de&; pigriori mofe fuperexcedens puftlJ:r exilíque
cogítationi animí copularur,
cñ
gemin:r fine ín hoc:
minefecundü nacuram cupídíraces,una quídem per
corpus alímentorum,alcera uero per íd quod diuí2
nifsimum nobís íneíl:,prudená:r:cunc
fan~ poc~áo
..
ris illius pr:rualéces agicaúones quod fuum eíl: ad::
augenc,quod uerd animi,hebes,indodle, oblíuio..
fum reddunc,acque ita ínfirmicacem
rnaxima
uíddf
cetímpericíamgeneranc.Vnademum eíl:ad ucrunc
que fu.Ius &; cofcruaúo,ucnec:p amma ftne corpore,
necp corpus abfque anima moueamus, uc in mu.tua
céítenáone cxzquaúsinuiccm uiríbus infurgenda
T
bonam