-
"::
.......
/
. -.,
......
L I B
E. R.
X
X
X 1
r:
tus ac uarius
in
uenis, coloribus diuerfis amaricu"
dine(D &: addis falfis(D ínfeél:us faporibus , bílem,
cruorem, picuicam gignic quam plurimam. Qyre
quidem omnia rurfus Ge gentea&: corrupra fangui"
nem ípfum ín primfs ínficiunt, &: ipfa nullum nu=:
trímencum adhíbentia corporí , feruncur pafsim
per urnas nullo prorfus nacuralis d rcuicus ordine:
obferuaco.lnimica fanc inrer fefdíl:a funr, propcer"
ea quod nullum
fui
Gbí inuícem pr:rbenr
ufum.Naturali pra:-rcrea corporis habicudiní fuóque in
fi:a,.
tu perfeuerancí d íffoluendo &: líquefadendo pluc
rimum aduerfancur. Pordo nanque carnis uecuftíf:
fima cum liquefdr, ad dígdHonem concoél:ioném=:
que ínepcifsíma, propter uererem cxufüonem ni:s
grefríc: quía uero concabuit, penícúsque exefa eíl:,
amarimdínem concrahir, ca:-cerís omnibus corpo"
rís parcíbLts nondum conraminatís aduerfam: &:
rum quidem proamaricudíne níger ípfe color acer"
bitarem
&
acrimoníam haber, eo íam quod ama=:
rü fuerar magís a•tcnuaco?cum wero amarícudo n1r
fus fanguíne rinda colorem haber rubcum, fed ni"
gro huíc admixco follcum.
P.ra::cerea flauus color
cum amaricudíne coir ,, quando ob ígnis flam"
mam noua caro
líqucfcír.Ecnomen quidem omni..
bus his commune bílem impofuír uel medícus ali"
quís, uel certe eo ingenio pra-ditus quífpíam quo
multa&: difsímilia difpícere poffet, ac rurfus genus
in mulcís unum uno cognomento dignum ínfpi"–
cere. Q9:r uero bílís fpedes appellantur, pro colo"
tum
uaríetate rationem ftngulis propríam accepe"
runt.Cruor prreterea,quí fanguinís re!iduum &: de
Huxus eíl:,lenís eíl: ac micis:quí uero bílís arra:: acrís"
que, agrdHs, quando proprer calídícaccm falfo fa,,
porí mºífcecur, huiufmodí quiddam adda píruíra
nuncupacur. Sa:'pe uero ceneríorís recentíslf¡ carnis
porcío qua::daln un:l cum aifre collíquefcír, deínde
uenco inf.lacurlnclufo, humidicate prorinus dr-cun–
fufa:fiÚncque ex hoc atnpulla::,qure figillarím pro"
pcer·pa1'uíratem uided non po(fü ne: iundae uero fi.,,
=ul &: in grandiOl·em tuméfadre molem, confpí"'
duncur , coloremép propter fpumre generacíoncm
habent albmn.G>mne hane tenerioris carnís diqua=:
tionem una cum fpíritu fadam·, qure ex-humidfra,,
Ee uento drcunfufa tumefcir, albam picuiram
ªP"
pellamus:recentís iccm picuirre reliduum defluxúm
que
lacryma~
arque fudorem, &: quoccunque alía'
in
quae quocídie corpus rcfoluicur. Arque ha:-c o=
mnla ínftrumenra morborum, quando fdlícet fan,,
guis non cíbis &: potibus fecundum naniram, fed
ex concrarijs praeccr nacurae lcges excreícit. Quan"
dojgitur caro qua::libercircundirur, eíÚsque raelíx
permaner, dimidia quaedam efi:calamícatís poccría.
Facíle enim rcíl:auracur. Quando uero quod carnes
o fsíbus allígar,aegrocar,& Canguis ex íllis ac neruis
defluens haud amplíus nutrít o{fa,carnémue reuín"
cíe, fed ex pingui &: glurínofo afper, falfus , Gccus,
&: fqualídus iníquicateuiérus eíl: fados, cune cerce
quod omnía iíl:a perpeticur, abfciffum ab ofsibus
fub carne neruísque rigec. Caro edam
a
radidbus
decidens nudos rdinquir neruos,
&:
falfo obdudos
humore,&: in flucnca funguinís permanans, mor"
bis q uos fupr:i díxímus numero eáam piures red"
dir.Graues quidem hae corporibus paísiones: qure
uero has praecedunr, admodüm grauiores. Qyan–
do uidelket os ob carnís crafsítudínem refpfoatio"
nem non haber fuffiáentem, idecSque purredinís ca=
l~r~
uexacu,m arque re:ff:ríél:um, alimenta non fu=
fc1p1c, rurfusque
tp~um
tn lllam conr!_"a deádic
fr¡,,
gefadum.
l~la
uero
in
car?cm, caro in fanguínem
rurfusdelabnur.
V
ndeacnorcs fuperíoribus morbi
na.fcuncur. Exrremum uero omníum dl:, quando
rnedullre narura proprerdefeérumalíquem auc ex.:
ceIT'um a-grorar . \únc enim omnium uchemcncífsi.,
~
&: ad
md~rcm
per.iculoGfsimí morbi proue::
munc. cune emm omms compago corporís ncce[a
f~río
di_fsipa_mr.
!
~rc~am
pofi:
~aec
morborum fpec
oern rr1parnco dm1d1mus. Ahus ením fpiríru a•
Jius pituíra, aHus bilccrcatur. Nam cum
fpiríru~
i==
pGus cuíl:os , &: quali penuarius pulmo difülJa=
tione occlufus libera &: expedita fpiracula nobís ·
non cxhíbet, &: hínc quidem nullus micticur fpí:
rícus, íllíric ueró phtfquam oporcer acdpícur, cune
qure refpíratione &: refrigerio carene, marcefcunr.
Quod uer0 acdpicur nímíum, per uenas tradu–
él:um eas contorquet, líqucfacÍcque corpus, eius
in medio díaphragma, medium fdlicer íncerpolis
cum occupans. hinc morbi admodum moleíl:i mul.:
to cum
fu
dore ínnumerabíles oriuncur. Saepe etíam
intra corpus difcreca &: rarefaél:a carne ínnafcírur
fpírirus: qui cum foras egredí nequcar, íífdem qui"
bus
&
ingrefsí aliunde fpírícus, doloribus affiár.
Sed ingcotíbus tune afflígír doloribus , quando
neruis proximísque uenulis circunfufus ha!c
in=
f1at'
&
lígamenta continu6sque neruos a tergo in::
tcndít arque decorquer. Qui fanc morbi ab ipfa in"·
tendente&: inflame pafsione tenfiones, &:
á
rergo
concorríones cognomínamur, quorum diffidle re::
medíum cfr. Suborra:: enim febres hos ma·ximefo,.
Juunc. Alba uero piruíra propter ampullarum
fpirfrum incus ínclufa díffícílís :ad exreriorem cu=
cem delapfa, micíor, fcd corpus uartjs fordíbus a=·
fpergíc, albísque infidr maculis, arque morbos
ª"
líos eíufmodi generar. Arrre uero bilí permíxta,
cum díuinífsímos capicís meacus illabícur , difsi,,
pare eos folet arque turbare. Si dormicmibus id
concíng~u,mícíor:
fin uígilamíbus, expulfu díffid.,
lior. Cum uero facra::
nacur~
languor híc
fir,
haud
abs re facer morbus cíl: appcllacus. Proínde pi=:
cuita acida arque ítem faifa, languorum omnium
qui diíl:íllatione fiunt, orígo
efi:.
quoníam uero
plurima loca íllabicur, malas gígnit ualerudínes
plurimas. Qua:cunque aurem partes corporís cu:c
mefcere dicuncur ,
:1
bílis ínce11dío , &: combu:
fiione uexancur . qu:r cum expirar, exrrínfccu!! ua=
ríos reíl:u fuo cumores producir : íncrínfecus ue=
ro cohíbíra, urcnres cdacésque morbos plurimos
procrear. Tune aucem pefsima eíl: , quando pus
fnnguíni míxra &: uillorum JígamínÚmque fila
fuo ex o rdíne dimouet. qua:: ideo in fanguinem
dí"
duél:~
&: fparfa! funt, ut medíocr-em renuíratis &:
crafsítudínís habímm confrquarur : neque pro"
peer calídícaum cum ípfe ficlubrícus, raro ex cor==
pore dcfluat , neque
{i
crafsior
Ge,
ad monim Bat
ineprior arque .rgre per uenas fluar&: refluac. Ad
hanc ucique nacui:re commodirarem ,
huíuf~o~
di peropporruna func ligamenra , guas fiqu1s.
e:s
cíam morruo , &: ob frígus rigente fanguine m"'
uicem conducar ,. &: concrahat , rcliquus fan,.
ouis omnis díffundicur . Cum uero míffa: fues
rlm , ilico cum prrecedence frígore
rdlríngun~ur.
Qromam