P R O T A G O R A S,
V
E L,
S
O P H I
S T
A E,
nos Graecé Ioquídocueric,nullus uúque apparert't.
Icem
fi
peceres quís docut'rÍt mechanícorum arúfi,,,
cum filios minilterium illud, quod pacres eorum
conforcesq, alíi dufdem arús exercenc,qu6due filij
ímícantur, haud fadle,8 Socraces,praecepcoríllorü
reperirecur:ínnumerabilium ueroaliorum, perfaó
le. leade uirruce dicendum , ac caecerís calíbus. V
t'=
rum facis nos habere purandum,fi quis paulo com
modíus quam caeceri iuuenes ad uirrucem proue=
hac. Ex quibus unum me dfe proficeor, fubcilíusé¡¡
caect'rís omníbus rationem qua boni hone1Hé}3 fiac,
cognofcere, acq; ira rem ipfam perficere,uc dignum
eft ea mercede quam ex:igo, immo eáam mercede
rnaiori,quod ip!i
quo~
difdpuli iudícanc.Exad:io
nis autem meae h:rc eft condítio: poltquam aliquis
;l
me dídídr, fi uulc ille quidem, recribuic quancum
t'xigoargcncum. Sin minus,íogrdTus remplum,iu
Teiurando praefüco adl-ímar quanca mercede digna
fibi mea documenta uidcantur, rancamq, exponic.
Quod ígírur uírrus doceri difcíé}3 pofsir, & Socra"'
tes,
hac fabula tibí
fic
&
racione probacum. Q1od
& Achenienfes ípfi celtancur. Oftendimus iccm
ni:
tiíl mírum uideri debere, fi bonorum patrum mali
fine ñlij,malor.ltmue boní,quadoquidem &Poly=
d eci filij, Parali
&
Xanchippi ijuius fquales,fi cum
parre comparenrur,inceruallo quodam longifsimo
fuperancur. fimilirer eríam aliorum artificum filij.
Nequedum adolefcences hi reprobandi funr. fpem
quippe alíquam pra:benr, iuuenes funr enim. Cum
ha?c oltendiffet Procago'ras, loqucdi finem fecír. At
.rgo diu pdft, urpoce
fu
periorí oratione delinicus,in
os Proc::igorae inhiabam fequeáum uerborum de=
fiderio inffammacus. Verum poftquam defüáffe
prorfus animaduerri, mt' ipfe recepi, &; ad Hippo=
cracem conuerfus:&fili Apollodori inquam,quam
íngenres ribí debeo gracias, quod me huc hodie ad=
duxifü. Nam plurimí fado haed Pr0tagora audi=
uiffe.Antea enim haud humanam curam effe rebar,
qua uiri boni efficiuncur: nuncaurem eam effe per==
fuafus fum. Sed paulum quiddam reilar icerum de=
claradum,quod uidelicer Procagoras facile demo=
ftrabic,poftquam mulea haec edocuir.Ecenim fi quís
de ijfdem rebus cum aliquo forenfium oracorum
agar,
force
cales fermones audiec, quales Periclís ef=
fe
folenc,c~terorumé¡¡
eloquenríum homínum. fi au
mn de
aliquo redinrerrogado inll:cc urgeacé}3,libro
rum ínftar, neq¡ quid rcfpondeanr, neq; quid ínter==
rogent, ipfi habenc. Si quis uero de alíquo, paucís
obicer ab ipfis dido roge
e,
ueJuc aes percuffum aire
refonanc, longeé¡¡ uocíferarur, nifi eorum dída pro
ánus excípias.Acq¡ ira rhecores breue quiddam in=
terrogací,prolíxam producunc oracíonem.Verum
Procagoras hic copiolé,
&
ornare loquí poceft,
quodfuperior ceftacur oraáo.poceft eciam cum
ro=
gacur,fummadm ac breuicer reíponderc:
&
inccrro
gans ipfe, confiíl:ere
&
excipere refponfionc, quod
quídem de paucís dicere liccc. ln pr:l'Íencia igícur
,8
Procagora, parum quiddam defidero, quod fi de.–
daraueris, pucabo mihi in omnibus facisfadfi. Vir
rucem ais duéhinae ftudio comparabilem,ec ego fi,,
.
cuí unquam, cibi maxíme credo. Q1od uero cedí=
}/J¡~~i,~~
cence
fu~ a?~íracus,aperias
obíecr?..Díce?as
c~im
r~ora:,mcó
Iouem 1Uf1mam &:pudorem hom1n1bus 111fudiffe.
mcat 1pfum.
Deínde procedence Íermone, Íirpe iuícicíam nomi=
naílí , cemperanciam , fanditacem, perinde ac fi íll:a
omnía íub una quadam uírcurc cotineancur, unúé¡¡
alíquídipfa uírrus exíftac.Haecmihi líquido
c:xpla~
nari uelim,ucrum ídliccr unum quiddam
fir
u
ir
rus,
cuius parces fine iuftíúa,rcperancía,fandiras: an h:rc
inquam, omnía quae núc reculi nomina unius eíub
dem4J
reí
lint,hoc eft,ínquam,quod iníupcr requi=
ro.
p
R
o T. At facilís eft
d
Socrates, ad ífta refpon::
fio, quod uirruás ípfius qu::e íummacim unum
dr,
parres funcquaeínterrogas omnía. s o c. Vcrum
quemadmodum uulrus unius.parres func os, nares,
oculí,aurt's-:' An ficuá auri parres nihilo differunr
a
coco, praererquam magnicudine quadam
&
parui=
caceo:' P Ro T. Ita fe habere mihi uídenrur,
o
Socra::
tes,uirruás parres ad cocam,ut uulcus partes omnes
adcorum. so c. Vcrumalij hominesaliamuirtu.:
tis partem accípiunco:'an neceffe cft, eum qui una ha=
bec,omneshabereo:'P R o T.NuIIÓmodo,quoniam
mulri forres quidem funt,fed iníufü:&; altj íufü qui
dem funt,fapíentes mínime. so e .Nunquidfapfon=
ria
&
forácudo partes uirtutis fumo:' P Ro T. Omni
no quidem,
&
pr<rftantífsima pars omníum ell:
fa,.
pienúa. so c. Eft'ne hoc quidem alíud, illud uero
alíudo:' P Ro T.Eíl:.s o c.Nunquid
&::
porenáam u=
trumq¡ propriam haber-:' quemadmodum
~
uulcus
parábus oculusnon ell: auribus fimilís, neq; illoríi
porenáa eadem,neq; alía qua-libet pars álcerius,auc
pocencía,auc alío quoquam fimilís ell:.
Ir~ne
uírtu=
cis parces
[e
habenr, urneq; alía alíarum
fir
fimílis,
neq¡ eadem, neq¡ potencia cSdcmo:' An forre ita dfe
conftac-:'fiquidem natura! uírcucum exemplar quod
índuxímus,congruit. P Ro T. Sic cerre eft &Soera..
tes. so e .Non eft igirurpars uircuris alía calís qua"
lis fáencía,neq; qualis iufrida,uel forárudo,ud rem
peranáa,uelfandiras. PROT,Nonccrce. so c.Age
in commune confideremus ,
qual~nam
quídda ífto
rum quoduis exill:ir: primü quidem fic: luíl:icia res
quaedam ell:, an nullao:' Mihi quidem res quaeda effe
uiderur. Tibi ueroo:' PRO T.Ecmihi. s o c.Qiíd ue»
ro~fi
quís a me
&
ce fáfácetur,o Procagora ate¡¡ So
crares,dicice quaefo,num res ill:a quam modo iufü==
tiam nominabaris, eoípfo quo ell: iuftíría,elt
&
iu::
ll:a,an iniultao:' Ego quidem iultam effe
dicam.ruuc
romecüfenáso:'annono:'PROT.Tecumplanc. so c.
Ego igicur íncerroganti refponderem calem dfe iu"
füciam,quale
&
iuftum.ruueroo:' PROT.Ego quoq;.
s o c. 'Si quaererec irerum, nunquid
&
fandiracem
aliquam effe dícamus, c-0nléncíremus uúque,uc opi
nor. P Ro T. Confentiremus. s o e R. An non
&
han
e
rem aliquam effe dicíris,G roger ille,nbnne &
hoc affenciremuro:' P R o T. Echoc. s o e. Num rd
iftius nacuram calem pucaris
uc
fanéb
fic,
an ur pro
phanao:' lnterrogacionem hac aegre ferrem, ad eÚm=
que conuerfus obtjcerem , Bona uerba quaeío.
Nunquam porro fandum aliquid effer,nifi &; fan:
da ipfa fandiras effer. quid
&
cu -:' an non fimilicer
refpondereso:'
P
Ro T.Similiter. s o 'c.His fi adijce=
rec, an qu:I' fu pra dix ifris , rede accepi ':'V idebami=
ni enim paulo ante a!Terere,ira
fc
inuicem parres uír
cuds habere, urnon
!ir
alía pars qualis eíl:alia. lnfer
rem equidem ad ha:c, quod alía rede acceperit:
quod uero me in eo coníenfiffe purarir, non rede.
Nam Proragoras ifte ha:c rcípondic: ego aurem
quae!iui. Ergo fi dicar,
el
Proragora, uere loquirur
Socraces, ipfe es qui ais, uircuús parcem aliam non
effe calcm qualis efi:alia:cuus hícfermo eíl:.Quidil"'
li cu refpondebis':'
P
Ro T.Neceffe eíl:,o Socraces, aÍ=
fenárí. s o e .Hís concefsis,quid illi porífsimum re..
fpondebimus, fi ulcd fic obiccerit':' Non ergo ralís
eíl: fandicas, ur res iufta
fir:
neque iufüáa ralis, ut
o
+
fanéta: