C O M M E N T A R l V M.
potifsimum-: Ho s. Affinicatum liberorumQ¡ ne=
cefsírud ines illas, qu:rQ¡ in clocarionibus nupttjsl¡,
fiunc:plurimí enim circa h.rcnon reél:ead procrea:
dumliberoscopulantur.s o
c. ~amobrem':'Hos .
~íuitias
enim porenáamé¡; in his rebus quam cu=
ptdeperfequacur, q uid acúner diligenúus oradone
percenfere':'so c
.Nihil.Hos.Deillis aurem quibus
genus cur.r eíl:, loquí pr.rfiac,
fi
quid forre pr<rrer
modum aganr.soc.Aequumdt.H o s. Agumaus
tem nulla q uidem racione reél:a , pr;x>fem c uolupea.:
[em fecuci,& ex
ea
quo d limilibus rantum dclefü:
[Ur, di(símilibus uero minime, difficulraús plurí=
mum excirant. s o c .Quo pad:o(H o s.Modeftí
[i,,,
quidcm homines fimiles fui mores qu<rríir,& quo
ad poffunr ex huiufmodi & ipli ducunc, & doca
ne
fuas ralibus.Eodem pad:o force illud genus,Gmiles
fibi adfdfcir, cum oµorrer« cé5cd omnino ab ucro:s
que genere fieri.s oc.Quomodo':'& quam ob cauc
Forcis narn- fatn(Hos.Q uoniam forcis naturre h<rc cíl: condiúo,
~
c:oaditio
ut
fi
per muleas fuccefsiones expcrs temperan
tire
permanear, pdndpio fiat robuílíor, radcm uero in
furorem uerfadefidat. so c .Conuenit. HO s.Rurfus
anima pudore abundans,audada uero forrirudínís
undiq; carens ,
fi
per
i;irnlca~
limílírer generaáones
tranfeac,fegníor
fü
quam decec,ac demum ex rremo
quodam rorpore mergicur. s o e .Id quoq; ira con::–
[ingere coníl:ar.Hos .His uc dix imus lígamrntis uin
CÍre Utraq; homínum genera
fucile
poffumus,
U,
Ut
dix imus,o piníonem de bonís & pulchris urraq; ha
b eanc eadem . Hoc aurem unum & Íntt>grum regi<r
texcurre opus eíl: , uc nunquam moderatos mores
feorfim
~
forábus effe pt'rmirrar, fed urraq; ingenia
inu icem pcr o pinionis eiufdem confenfionem, per
honores uiruperarionesétJ,pcr alccrna coniug ía con
rexens, cdam
ex
his lenem oprímel¡, coha-remem
~fficiac,
hisétJ communícer femper ciuiles magiíl:ra"
rus muneraétJ commircar.s o c .
~o
paél:o ':' H o
s.
Vbi uniusfuffider gubernado, hominem prred icií
moribus ucrifq¡ pr<rficicc. Vbi pluribus opus erfr,
urriufq; generis parres alíquas commifct'bic. Tem"
peracorum t>nim prindpum mores caud admodu
&
iuíl:i,& falucares:acri propúcudíne & uehemen=
cía quadam ad agendum idonea indigenr. s o e
.Ira
d e his quoq; u idccur.Hos .Forcícudo aurem in cau::
tione , & íuíl:icía illis cedir, in rcbus agendis plurí"
mü am ecellit . N eq; uero poffunc in ciuícareomnia
bene :ig i príuaúm & public¿,nífiambo
h.rcadfine.
"o e.Non cerre.H o s.Finem igicurduilis ad:ionis
reél:a plicarione comexrum cune ex care dicamus,
quando forrium, & cemperamium ingenia concor
día
amídciaé¡; concílíans,communem íllo rum cffi,.
cíe
uicam:q ui fan¿ concexcus
pr~clarifsímus
omníií
dl
& opdmus, aliosQ¡ infuper o mncs in cíuirace
ram feruos q uam libe.ros proug ens, & compfe.,
d:ens, hac rexcu ra ferieét; com pr;x>hendíc:a1que ira
domínacur, & pra-Gdec cíuicad, ur nihil
pr~rermfr,,,
car eorum,q u<r,q uoad fieri poreíl:,beacam efficíunt
ciuícarem.soe .Pr ofcél:o nobis hofpes regiü ípfum
ciuílem éJ¡ uirum egrrgiedefini!H.
PLATONIS PRO.-
T A G O R
A
S, V E L,
S
O::
P H 1 S T A E.
"'
MAR.STLTI FCCJNI
A R. G
VME
N
T.
E
Xrat apud
Gr~cos
uerifsimum de Placonediétum,Pho:–
bum mdelicet duos prrecipuc filios geouilfe, Aefcula-
pium,
&
Platonem. Acté:ulapium quidem qui corporibus,
Platonem uero quianimis mederetur. Socratem quoq; o–
cratici omnes purgandorum graria animorum
:l
deo miíll1m
fu11fe tenantur . Morbus autem animi m falíis opmionibus
mal1sé¡uemoribus uidetur conlinere. Tamum uero malum
ingeouis animis haud ram facile ab al1js, qu:lm
:1
fophifüs
fotet inferri . Profeéto ph1lofophi funt qui uerirarem nu–
diofe qua:runt ueritatts dunraxar iplius amore. Sophilhc ue–
ro, opinionem affefunr, lim1liter opinionis amore. Hi e–
nim quafi difciplinarum mcrcarores & caupones, undique
opinionesabfque deleétu uarias congrcgam, rum ad i;xc_o–
gitandum , rum ad dicendum urcunquc l1buenr perrmen–
rcs,qua.s ?t;indc quali
u~nalcs
?i
uitibus uendanr a?olefc:cn–
ttbus,diumarum & inanis
o
lona:
gratt:t.Itaqucnihil unquam
habent penli, urrum uera
~ucl
b
ona an contra, aur ipfi di–
fc:ant , autalios doceant: fed
&
confundunt,
&
pafs1m er–
rores effuadunt quoridic plurimos, nulla proríus reéb: ela–
tionis habita ratione, modo
&
diuirias cumulrnt,
&
uulga–
remgloriam confequantur. O!!amobrem necelfe enado–
lefcentes arque uiros, qui foph1nas ob fap1entia: opiaio–
nem,
&
eloquentia: fucum plurimi faciunt, quoc1dieab illis
falfarum opinionum peísimorumé¡ue morum ueaena com–
bibere. Siquidem mali mores,& falfas fequuntur opiniones,
&
fac1lc ab amris ambitiolisé¡ue pra:ccptoribus , qui nihilo–
minus plurimi exifümantur,
10
diícipulos transfoadunrur.
Plato igitur aoimorum milertus tam prone, tain grauiter
pericliraotium, frequeotiísime fitb Socratis fui perfona ma–
lelicos, ueneficosé¡ue fophinas pro uiribus detenatur , quo
uidelicet homines difcend1 cup1di came fallaces deuitent
Sirenum cantus,
&
noxia pocula Circes. Neque tamen in–
ueaiuiseos manifefüs efíulminar, ne uel ipfe perturbarione
ulla odioé¡uc in illos uidcatur adduétus, uel ipli ipforumé¡ue
feétatores,uenenofa in eum impudemifsima:·lingua: tela re•
torqueanr.Ergo partim ironia,partim nfi1, fa:pc ioco,
&
lu–
do, fa:pius honena quadam redaromionc immeritam fophi–
ftis amoritatem conatur 2d1mere.i'd quidem in Soph1na
acu–
tifsime perficit . Idem in Gorgia elcganufsime. Faccread–
modum
&
urbane in Hippia. Scite
&
ar~me
in. Embyde.–
mo. Artificiofe etiam in Prorngora, fxpequc íim1liter. Vb1-
que uero Sophiftasomnia pro!itcntes índucit iaüabundos,
&
gloriofos, temerarios infüper,
&
auaros. In principio
qui<lcm dífpmationis fatis aptos, paulatim uero íneptiores,
ponremo omnium íneptifsímos, qui nulla de re prrecipue
grauiori, uel quid
lit,
uel quanta, uc:I qualts, intelligant:
cumé¡ue profiteantur omnia, nihil eos omnino fcire con–
uincít. Haétenus in omnes Platonis dialooos
in
qu1bus So–
phillarum commemoratio lit, pra:fatos eife'rufficiat. Perga–
mus iam ad Protaooram . Socrates
a
Diotima faud1ca artem
amatoríam
didic1t~
per q11am fciebat per corporum pulchri–
tudinem quali per uefügia qua:dam fagaciter u.enari, tum
animi , tum mentis aageTícre, deié¡ue pul
chntud111cm, ean–
demé¡ue artcm ubique élocebat . De hac
c1.usarte Plato ,
!!'
frepe alibi,
&
in
Sy~polio
ac Phredro ¡>r
a:c1pue
pe~traétamt.
Eaodem in principio hu1us libn ligmfic:au1t . ldc1rco fub–
iunxit eum non minus amare uirum qu:lm adolefcemem.
Ac paulo pon leniores quoque amare ardentius., modo fa–
pientiores apparcant. Poli: lia:c
S
ocrates dum
H.1PP.ocra~em
adolefcent<:m difciplinarum auidiís1mum
amfi~1ofi(s1me
monet ne temcre cuiusltbet fe difciplmre commmat, non
folum illum, (ed
&
noscommonefacit,
lit
curam animi Ion–
ge magis qu<lm.c'?rpons
ha~.eamus,
caueamusé¡ue. d1ligen.–
ter ne chfc1phms 1pfum nOXIJS 1mbuamus. Eas emm magis
obeífeanimo,
qu~m
corpori noíl:ro uenenum . Mox quaIT
piétor Sophiíl:arum fa!l:um, uanitatemé¡ue. ante oculos po–
nit . Demoníl:rat quoque quantum
i~1u7ntus
_creJula .eorum
cum pompam admirelllr, tum leoocm1¡s
cap~atur.Demd.e
ad
ea defcendit qure maximi ad uitam momena funt,
&
quzbus
foplunre plurimum gloríanmr , qua:.rens de
'!'~tute
qmdem
omni
>
prrecipue uero de pra:cipua
>
1d en c1utl1, per quam
&
propria cuiufque,
&
familiar~s,
&
pubhca res .ad
íummu1~
bonum reéta racione d1fponnur: quam uelua pra: ca:tcns
neceffitriam Plato in ommbus pene qua:rit di2logis: ínter–
eaé¡ue oíl:end1thanc nullo modo
a
Sophifüs cífe petendam.
fed qnodammodo
a
pl11lofoph1s: qui cum uerum totdligant
cobnté¡ue bonum , nimirum reéto ad iplhm tramite éleo
duce perducere poífunt . Sed redeamus nunc ad Sophi–
fiam, quem non polfe uirtutem eiuímodi , uel exemplo tra–
dere,uel difputaaooe.docere,ex boc plane perfpicimr,quod
&
ipfe
lllrtlltÍS
en erpers ,
&
reaum díiputandf ordinem
non obforuat . Cum emm interrogelllr Proragoras hic
a
Socrate, mrumuinus doceri po!Sit nécne, utpote qui
ue~:c
d1fTercodiartis
lit
1gnarus, recípit natim fe
onenfuru~
u1r–
tutem polfe doceri, anrequam quid ipfa
lit
quórue
in
¡>ar–
tes diuidatur , aperiat. Socratcs autcm tentand1 Sophiíl:a:
graúa
argumeocatur eam doccri non polfe,
his
pene ucrb,..
Q.\!3nd¡¡.