rr'
L l B
B
R
D E C I M
V S
T E R T I V
S.
s o c. Nunquid foztus
in
nobís alius área fácáam,
ieseius rur,eriores pene obdormiunt, inferiores
~üjsºdomi-
0
amice,re:ftar-:'an omnia iam pcpcrimus-:'
T H
E.Pe:r
nantur: il :i:torpore,ha: permrbaciooeafF1Ciiítur: torus uero
aoimus diícordia & 1nconcioo1rate repletur.Poeºcico ergo
fu
loucm plura
q
in me:habere:m,e:ducence: ce: proculi.
rore
in
primis opus ell:, qui per muficos tonos qu:c torpétíu
s
o c. NÓnne cunéta nobis b<t'.c ars obfl:ecríáa, ua"
ícitet,pc:'rhannoni:lcá íuauitatem
qu~
mrb:ítur, mulceat:per
~a,cducaáone:é¡;
indigna naca fuílfe: ofte:ndic-:'
T H
e..
dmerforum deoique cófooaociam dilfon:mrem pellar
di(cor
Omníno quíde:m.s o e •Si igirur aliorum deinccps
dfam., uariasé¡ue panes aoimi temperet. oeque Cacis hoc ell:.
,
M ulmudo eo1m adhuc io animo refiat.Accedit ergo myfie-
ple:num fCEcundumét; ce fierí concendes
>
pra-gnas~
riu~ qu~d
expi_atióibus íacrisq;, & omoi deorií
c~ltu
omniú
cuades, mdioríbus plcnus erís proprcr pr:rfenre:m
partrnm 1Dtenuonem, m roentem, qua deus_colirnr,dirigit.
difcufsíonem_quod
fi
forn1
uacuus fierílisé¡; manes,
yode cum ítngul:c animi pares ad uo;¡m menté redatla: Ílnr,
mínus ce:rte: mole:íl:us fumiliaribus eris &.
modera~ ·~to
turo c¡uoddam unú ex pluribus faaus ell:animus. Ter-
ºº.
uero adliuc opus ell: furore,qui mentéad unitatem ipfam
tior &. míáor,nequaquam
qu~
nefás fáre: ce: puras.
an~ru:c
capui reducat.Hoc Apollo per uaticiniú efficit.N:i cii
T.ancum quíde:m ars mea,nec
a~!ud p~a>te:~c:_
quíc"
~·m~
fopra ruenré in unitaté furgit,futura
pr:i:Ca~t.
Demú
q
uam poreíl::nec ea noui quf ah¡ mula, qutcuq; ma
cu
a~ima
unú
faéh
ell:,unum inquá quod
in
ipía eifcntiaani..
fi
e
H
ma:1nell:,rell:at ut ilüco in uoum quod ell:íuperdfentiá, con
gni
arq; mírandi uiri,&. unt,&. 1ue:runc.
~ne
uero
uertatur.Hoccodell:is ipfa Venus per amorem, hocell:, diui-
obfl:e:rriáam faculcate:m ego ac mace:r mea a deo for
na: P':1lchrimdinis deúderium,boni§ueardorem explet. Pri-
úrí
fumus,ilJa quídem drca fCEmínas,ego aucé área
mus aaque foror inconcinna,& diffonanria temperat. fecun-
adolefce:ntes ingenuos acr11 honefl:os. Sed nunc ía1n
dus temperata,unum totum ex parúbus efficit. tcrtius unum
"
totum íupra partes. quartus'fo unum quod íuper elfentiah1
e:undum míhi eíl: in regís portícum:nam Mdicus in
& totum ell:,ducit.Primus bonum equum,idefi rationem opi
iudidum me uocauíc.Cras fummo mane:,
o
The:o"
ni_onei;né¡; a malo equo,id eft
a
pbantafia con
fura
& narnra,di
dore: huc redibímus.
íhngu1t.Secundus malum equum bono,bon11maurig1:,id ell:
mentí fubijcit. Teniasaurigam in caputfuú, id efi in uniraté
rnentis apicé dirigit.Poll:remus caput
auri~,
in caput rerum
J
Q
p
LA T
Q
NIS V EL
omniumuertit.ubiaurigabeatusefi,&adprn:fepe,idell:dir
>
>
uioam P':11chritudinero
lill:és
equos, obijcit illis ambroGaru,
DE FVRORE
p
o
ET I
e o.
& füper 1pfam nell
ar porandum,id cll: uifionem pulchritudi-
nis,&
ex
uifione la
?citiam.Ha:c quamor fororum opera íunr,
.M.A.ltSILII FICINI
.A
R.
G
V
M E N
T.
*
P
LA To noll:er, optime Laurenti, furorem in Ph:cdro,
mentisalieoarionem definir.J\lienacioois autem duo ge–
nera tradit. Vnam ab humanis morbis. Alteram 3deo proue–
nientem. Infaoiam illam, hanc diuinum furorem nuncupar.
Jnfania,infra hominis ípeciem horno deijcímr, & ex homine
brutum quodammodo reddimr. Diuino furore fupra homi–
nis naturam erigitur, & in Deum cranfir. Ell: autem furor di–
uinus, 1l111ll:ratio rationalis anima?,per quam Deus animam a
fuperis
delapfa~
ad ínfera, ab
infer~s
aél Cuper:i :etrahit. La–
pfos animre ab 1pfo uno rernm o;nnmm pnnc1p10 ad corpo–
ra,per quaruor gradus efficirnr, pe_r
ment~m,ratione'?,opi
nionem,atqueuarnram.Nam curo m omm rerum ordine íex
gradus cxiftant,quorum fumrnum tenet ipíum unum: infimií
corpus:roedia uerci Ílnt quarnor qu:c pr:cdiximus,nece!fe ell:
quicquid
:i
primo ad ultimum labitur, quatuor per media ca–
dcre.Cp(um unum rerum omnium terminus,& menÍtm1.infi ·
nitatis &mulrirudiuis expers. Mens multitudo quidem,
(ed
ftab1Lis &1;teroa.Racio,muh:itado mobilis,íed finita.Opinio,
rnultitudo mobilis infinira,Ccd Cubll:antia punfrisq; unita. Na
mm frnuliter:niúquód percorporis punéta diffundirur.Cor–
pus 11utem infinita multitudo iubiefu motui,
&
fubll:ancia
punfüs momécisq; dimía. Ha:c omnia reípicit anima nofln,
per bree deícendit, per ha:c & aícendit. Vt enim ab ipfo uno
quod omnium principium
cft_,pro~ucitur,
unif'.ltem
~uao~á
fortíta eft,qu:c omnem elfcnuam e1us,mrcs,aél1onesq; unu:
a qua,& ad quam, ita c:ctera qua: in anima funt,
(e
habent' fi–
Clll
a
centro,& adccncrum circuli linea:. Vnir uerd nÓ modo
animz partes inuicem, & ad totam animam, ied animam to–
t:im ad 1pfum unum,rerum
omni~m ~ufam.
Vt autem :\ meo
redrnina depender,
rer':!~'
ommum.
·~eas
pcr mentem
a~u
íbbtli comemplatur.
Vt
tc1pfam rctp1c1t,ranoncs rerum um–
uerfales cogirat,&
a
principiís ad coclufiones ratione ditcur–
rit. Vt corpus reíp1cit, p
arncular_es rerllm
~obihum ~ormas
opinionc conc1pit,easq;
percurnt.Vtmacer1am amng1t,narn
ra uelut mll:rumento ut
itur, quo unit matcriam, mouet,
&
rmac: unde generaciones, augmenta, eorumé¡ue contra–
ria prolic1fciirnr.Cernis igimr_
q~od ~uno
quod füpe;rerer•
nitatem,in recern.-im mulmudine lab1tur,ab \;tern1rate m cem
pu<. a rernpore
in
locú :2Cq11e matcriam.Q.\!are Úcut per qua–
tuor deti:end1cgr:idus, per quaruor
aícendat nccelfe ell:. F11-
r r :111tem d111in11s cflq111 ad fuperoa
conuen.ir,utin eius deli
nirione cófum. Oir;!tuOr ergo fpeci
es diuini furoris eXtfiiít:
pr1mus q111dem pocticus for,-,r.alter myll:erialis:rerrius uari–
cm111m:quarrus am:uorius affe us.Efi autem poelis
:l
Muús,
myll:enum
l
D1onylio, uaticimum ab Apolline, amor
a
Ve–
nen~.Redire
quippe ad unií ammus nequit,nifi ur ipfo unum
df1ci:uur.~luha
uero t'tfeflus,cll: lapíus i
n corpus, inopera–
tion s uariu d1finburus,refpioensquead
liogul:i.Exquo par
de 9uibus generati
m in Pha:droPlato diíputat , proprie uero
de furore poll:remo,id ell: amore,in Sympofio:de primo,hoc
ell: furore poerico,in pra?feoti dialogo qui ro inícnbitur:qué
in Phredro ita delinir:Poéticus furor ell: occupatio qua:dam
a
Muíis,qure íortitalenem & infüperabilem animam, ex1Jícitat
caro atque exagitarper cantilenas aliamque poéúm,ad genus
horoinum infiruendum. Occupacio úgnificatraptumanim:c
& conuerfionem in Mufarum numina:ienem dicit quaú agi
lem a Mufis§ue formabilem.oiú enim pra:parata
fü,
non oc–
cupatur. lnfuperabilem,
~uia
poll:quam rapta efi, íuperat o–
mnia,& anuUa rerum infcriorum inquinari,uel íuperari po–
tell:.Exuícitat
e
fomno corpora ad uig11iam mentis, ex igno–
ran ti\? tencbr1s ad Iucem,ex monead uitam,ex obliuiooele–
rh:ra ad diuinorum reminifcentiam reuocat,exagitar, ll:imu–
lat,& inAamrruttad ea qua:contemplatur & pra:fagit carmini- ·
~us
exprimenda.Poli: delinitionemaddit,eum 9ui fine
fu
ro–
re Muíarum poéticas ad fores acccdir,inané efi'e ipfum arque
eiuspoéfim,qua1i tanti fitpoefis,utabíquefummo Dei fuuo–
re comparari nequeat. Eadem io Ione hoc tradit,& unde
fü
hic furor, & per quot defrendat gradus edocet. Inquit autem
in libro quarto de legibus Plato,Deum,fortunam, &artero,
humana omnia gubernare.
0!!9
fit
ut poelis uel Dei dooum
fü,
uel fortuni; íors,uel artis opus. OE.!"d ill:orum potiísimurn O!!fd rhi·
uerum
fü,
Socrates cum Ione rhapfodo perquirit. Rhapfo- pfod
dus autem hoc in libro lignificat recitacorem inrerpreteml¡:,
us.
& canrorem carminum. lnterprerab:m1r lo Homeri carm1-
na,& coram populo ad lyram caoebat,atqueúa erat afFeélus,
ut alium poeram nuUum pra:cer Homerum exponerer,eriam
li e.adem qu:i Horoerus facilitaie referret. Homeri autem o-
mnia celeriter explicabat. Vnde licargumentatus ell:.J\m ca-
(u
profert
lo
qua: ícribit Homerus, aut ane, autafRacu diui–
no.Non caíu, quia non omn1a, ícd pauca<¡na:Jam,& abtque
continuatione ordineé¡ue interpretaretur. Non arte, quia
quiíquis artero integram habet, quicquid eidem arri íubie-
aum ell:, iudicat. Eicfé uero ll:udio poetico fubieéta funt He-
fiod1 aliorumé¡ue poemata, cuí Homcri, pr:cíercim qua: de
eiídem tr:tfunr, qua:tamen lo non percipit, cum Homcrum
pe
rfeae expooat.Ergo non arte iud1cat. R ell:at ut inípiratio-
ne
diuina.Exquo paret qudd interpres poet:c lo,& aüj multi
qu
i fim1liter affeél:i íunt,diuino inll:inétu al1enaro poéºlim in–
terpretanrur. O!!od liad percipiendam poeíim iam rraditam
humaoum mgenium non fuffior, multo minus .1d inucntio-
nem füfficier. OE..are nec Homerus, nec alius quiuis reuera
poeraabíque ca:lefu afAam poéºtim coníecuti íum. Q\!od
&
alijsmod1s Socrates hic oll:endit. Pnmo úc. Omnes arres
&
loenuas poéia: ttadunt, Ced omnes didic11fe humano ll:uclJo
impoísibile ell:, cum unicam ex parte percipere
fit
dilflcili-
mum. Non igituranc h_umana, íed diuina q1•adam infufione
proferunt. Cuius rei argumenrnro cll:, quod plerique
uate~
pofiquam fororis remdTirs ell: imperns, qux ícripíerunt,non
ll:atim intelligunt,cum ramen reéle de íin&nlis .ucious
in
fu-
rore cratbu<"rinr, quod únguh illarum op1ticesJegenJo d11u
dicant.Pr:i:terc:a fa:pe mderous rudem hominem,
&
ineprnm
Cubito inpoé"ram bonú euaderc,&
ali
quid magni.6cum di1u-
num(¡¡