De S. Carolo Borromreo Difcurfus VUI.
571
rolumcxhocmundo nihillibi amplius ufurpaffe, quam
quod
a
Dominofuocaois aliquis accipere folet , niml–
rum aquam , pancm,
&
paleam.
Be.neponderata dignitate
,
in qua vixit ,
cumomnibus fuis circumfiantlÍs ciare
in–
de,
neminem
ei fimilem fiü!fe
,
dedud.
tur.
D lS
e u
R
sus o e
TA V
u s.
Non
tft
inventusfimills
illi
•
r pRzteritorumfa:culorum experientiaabunde! cdrn·
probatum ea ' quod ha:c nollra depravata &
& corrupta natura nunquarn a!fequatur ingradn emi·
nenti omnes virtutes ; bine cft , quod ram in vetcri ,
quam in novo Teílamento multi quidem facri Herocs
tanquam admiranda vita: fpccula ol> oculos ponantur ,
fed non ni!i in unicatantum Cpeciali vinure : fic exem·
pli caufa, A bel nobis tanquam prototypon innoccntiz
f
roponitur , Enoch tanquam exemplum puritatis ,
acob laboris patieoter tolerati , Moyfes
maníuetudi~
nis , Eliaszeli honorisdivini , Hieronymus auílcri–
tatis , Martinus humilitatis , Gregorius vigilaotiz ,
Ambrófius libertatis Ecclcfiaílicz zelotz , Paulinus
cuaritatis : at vero fpccialillima fanlti Caroli Borro·
rnzi przrogativa hzc foic , qu<XI omnes omnino vi!tU•
cesin períoca fua ingradu prarfos heroicofim11l
con¡~n
xerit
¡
fiquidem Vicarius Chriíli in Bulla , quz de o¡us
Canonizatione emaoavit , ita de ipfo definir :
.Quafi
Abd lnlnnocmtia qu11jiEnocbin munditla, quafi Jacob
in laborum tolerantia
, qua/i Mo1fes in manfuetuiilne
,
quafiE/iat in
ardenti:r.elo.
Etpaulo poade eodem pro·
fcquitur dice
ns : .Quiqueimitandam exhiberet lnter af–
{luentes tle/1t1as Hleron1mlcorporlscaf/igationem, Marti·
tii
in/ublimiorlbu; gvadibur humilitatem, Gregorlipaflo-
Latin.Pae.
ralem follcitudinem
,
llbertatem Ambrojil
,
Paullni cha.
rittttem
.
Porro Panegyriíla Theodofii it,a ícribit:
DJ.
x iffe [11f/iciat
,
rmum illumálvlnltur extitiffe, In quo '!Jlr–
tuterfimul omnu '!Jigerent
,
qu.e /ingul.e in omnibus prtt–
lficantur.
Nosautem hi!i:e verl>is addamus, quodNa–
ziaozenus de Bafilio Magno fcribit
:
Hic autem
(
id
cft , S. Carolus)
in omnlbur pariterfummu;
;
adeoquc
nos jurede ip(o atfcrere poílecxiílimo , quod
non
/it
in–
"l!entur
,
&e.
:r,
Non efl inventusfimills
llli
.
QE_odfi virtutem ch.a·
rit¡¡tis , qua: Regina eíl omnium aliarum virrntum ,
confideremus , certum ea ex hilloriis [anll:um Pauli–
num Epiícopum N olanum in hac vircute coufque
p~o
grc(fom fuirfe , ut poaquam cunlta qua: b_abebat. '· m–
ter pauperes erogarfct , femetipfum velut1
_man.c1p1u~
quoddam vendiderit , ut filium mifera: 1lhus v1dua: a
ferv itute, fub qua d\u iogemuerat, redimeret. Hanc
amem S. Paulini charitatcm fanél:us Carolt1s perfeél:e
a:mulatus cft , ni!i forte melius dixero , quod longe
íuperavit hanc S.Paulini charitatem ; quando fcilicet
mult0 tempere veluti fervus & mancipium "'.itam
fuam traduxit
&
fervivit, nondum duntaxat Re_g1 ba_r–
.baro , [ed tot barbaris , quot in dicece!i difcoh , d1f–
foluti , pervedi
&
perdici homines erant ,
quor~m
fe
contumcliis , injuriis
&
vilipendiis libcnter
&
pauenter
fubjecit ; unde jure merito cum A poftolo diccre po-
•·Ctr·9· ' 9 ' 1
tuit
:
Cumlibeo(fem exomnlbus
,
omni11m mefervum
fecl
,
ut piures li1crifacerem
.
Vitam quoque
fu.amhrereticorum iníultibus
&
perfecutionibus c"po
fu1t ,ut eos fidei Orthodoxa: compararet . Verum cn:mve–
ro dicice fodes , num
vobis
perfuadere porefüs
:
eum,
qui pro falure gregis fui adeo prodigus fuit in
erogand~s
facultatibus fuis , vicaque fua manifeílo mortis pen–
culoexponendo, avarum futurum fuilfc , in caíu quo
Jibertatem fuam pro alterius recuperanda libercate op–
pignorare ipfa poílularfetncceffitas . Sanél:us quidei:n
Paulinus perfona mCuam fervituti , carceritque caccms
acque compedibus vinciendum cxpofuit ; at
vero
ían–
llus Carolusaliisfe non minusduris compedibus con·
firinoi
&
vinciri permifit . Q!!oties cnim vicam fuam
manfíeílo mortis periculo íubjecit
?
N unquid íanltií–
fimus Gardioalis nofier mancipmm quoddam fa{lum
fuíffc videbitur , ·dum illum v'clati quoddam ad tri
fe–
mes condemnatum mancipium coto fere capite rafum ,
fuper palcis exteníum '
a
femctipío addurum ac muci·
dum panem
&
meramaquam
co~demnarn~
, i'eminu–
dum & veluti mancipii alicu¡us cencon1bus conte·
ltum' ince!Tanrer
tmóduriusquam manclpium la-
'
'
d
[.
.
borantem , quotidie
fe
propria manu a
angum~~
copiofum ufque flagellantcm , &
fobt~s
purpura C1l_1-
cio vefütum erre vídetis . Verum en1mvero
tlt
quid
ego illum in comparationem cum omnilius infignioribus
c~leílis
paradiÍI Sanllls dcducere contendo , . cum
Ecclefia hodie de illo canat :
Slmilem fecft illum m glo–
ria
Sanllorum
,
id quod fcquentis Diícu.rfusThei_na
fu·
turum erit ,
:ideoque nullum
fit
dub1um , qum
.vt·
rurn
fit
quod paulóante aíferui , nimirum
lll~m
divl·
nitus txtlti/fe
,
In quo virtuus fimul omnes
v1gere~t
•
QE_ibus verbís confonat quod fanlta Ecclefia
de
1pfo
dicitin Bulla , fcilicet:
Omnia 11dfa'1orum
(:J
fanélo-
InB•ll,§•
1••
rum Patrumexempla compofuit.
3
Non eft in1Jentu1 fimllis ifli
,
ti
confiderentar fa:–
culaantiqua , inquibus adeoemincntes.& eximii San–
fü
paíli m fioruerunt ,
&
fzculi prz--cedmtis
ÍD)ll~a
malicia& iniquiras ecOntra ponderetur . Nequeenrm
perfeél:ionem , fapientiam , &falla lmaica tOt Pra:–
latorum vcterum , qui fuperloribus freculis Ecclefiam
Dei fuílcntaverunt , obl\upefco; fiquidem pleriqUe
ipforum cale de9ixerunt fzculum ,
in quo verifimíle
cíl faudabile quoddam inter lpfos viguiífe certamen_,
& íanltam quandarn :rmulatlonem , ut ex mutms
exémplis egregic! proficerent : id quod in illa ztate
fa–
ltum erre exiHimo , in qua fimul cum íanllo Augu–
ftino fioruerunt fanél:i Maximus , Paulinus ,
Cy·
rillus Alexandrinus , Eucherius , Proclus , Chryfo–
logus , Xilus , Leo Magnus, DamafosPapa ,
Pro~
fper , Simeon Stylita , duo Gregorii Ny!Tenus &
~azianzenus
, Ambrolius ,
&
fantlusJoannesChry·
foílomus , qui veluc luminaria maina
eo
tempere in
firmamento Apoílolico re! ucebant
:
at
vero
noller
fanfüffi mus Pra:latus qua:nam obfecro in a:tate fua
viva cxemplaria habuit , qua: ad faciendos in ardua
perfell:ionis vía magnos progrelfus calcar ipfi adderc
potuirfenc
?
.Cene neminem;
&
tamen inBullacano·
nizationis e¡us vocatur grande lurninare incer tenc·
bras • Hoc unicum fcire fufficiat , eum adeo corru•
ptofa:culo vixilfe, ut ad reílaurandam , & po!llimi·
nio revocandam diíciplinam Ecclefiallicam opus fue·
ríe univeríale quoddam
&
zcumenicum congregare
Concilium , Tridentinum videlicet . Suos quoque
natales , quod valde confiderabile eft , ln cali Dicece–
fi
habuit , qua: tune ínter quafvis alias di!TolLitior ,
rnajorique licentiz dedita erat •
In
profpera itidem
humana felicitate erat conílirntas , adeoque inter me–
ra vaniffimi mundi pra:cipitia
&
ícopulos proceffit ,
qui
eo
cempore pra:cipue periculofillimi erant
:
in
ve–
ritate namquetunc dici porerat :
Mundur totu1 in ma-
ligno pofitt/J eft
.
QE_od
vero
in iílis temporis fui cir-
loan.9· .,.
cumílantiis pofitus , non folúm ipíemet profe fanll:ita-
tis
!ludio~
tocum dedicaverit ; verum etiam omni-
bus aliis ad ídem íludium capeílendum dux
&
author
fuc~it
,
h~c mi~i ~a~e
v
idetur eífe prodigium , quod
cog1t me hbcmmed1cere,
quodnonfit inwntu1fimtlis
il/i. S/cut /i/1um Interfpinas
•
,. Et quidcm in hac concepta opinione confirmabi–
mur , fi nos re.Aexerimus ad locu_m , qui theatrum
quoddam erat , m quo
fpeélnculamfuit m1111do
(:J
An–
gelis
~
.&bomi1!_ibur
,
inomni rariffimarum vlrtutum
e~erc~~'º
·
~h.1 ce_le~rr~mi Ec~J~fiz
Sanél:i, prouti ex
h1ílo~us facn~
hqu1dc
~at1s
colhg1cur , vixernnt vcl in
eren:iis
~
vel
ID
clauílns ,
&
ur plurimum
é
clauílris &
facc1s fu1s evocabantur ad .'!1!tras ,
foeruntque diu an–
te per longum rempus
in
d1k1plina monallica exercita·
ti , priufquam ad Przlaturas promoverencur
:
at ve–
ro Sanaus noíler in aula Ccmper commoratus fuit
¡,,
magna thefaurorum abundancia
in authorirare íce·
ptrorum , in aff!uentia omnium,vltz commoditatum,
delitiarumque defiderabilillimarum ·
&
ramencJau–
fira in aulas ,
e~emo~
in bafilicas reglas tranfplantandi
modum perfeéhílime nov it ;
ideoquerigid1
llimorumAnachorerarum aufleritares in fercniflimo
huma.na:felicitatis faíligio praélicavir :
Antra defc.·11
1
1ne~i1 fubanni1
,
clvJum turmas f11glrn1 puifli
; '"
fev1;altem
macuf4u vitam fnmJ11e poffei
,
ita de farlto Joanne
·
Bapti·