351 / 436
De Mundo Crelisti.
Art. III. ·
3 37
Porro , quod hic d!ci debe(et de
situ pl anetarum inrer
~e,
commod1us
d icernr infri agendo de mund1
'ys
temate; Uti de figura , cum agem us de
effüélio,nibus corporum crelestium.
§.
II.
De Planeti.r speciatim, ac primurn de
Sote.
·
Ut
d~
planetis singulís aliquíd attin–
gamus ,
in pri mís dicendu m statim
fore t de Sole omníum pr<estantíss1mo:
Quippe ej us aputl Plínium lib.
2 .
c.
6.
extat elogíum , Q uod sit
ampliuima
mag nitudine
,
&
potu tate; nec tem–
po'rum modo
J
terr<Jrumque, 1ed sy ·
derum etiam
ipsorum
,
codique
rec–
tor
:
quem mundi
eue
toti4s ani
mam
,
ac p lenius mentem
,
principa·
lem naturce regirnen
,
ac numen
,
cre–
iler:e
dece<Jt
opera
ejus
testimantes.
R ic lumen
rehus . ministrat
,
aufert–
que
t enebra1
;
hic
reliquas
.ridera
occultat
;
hic vices
temporum
,
an–
numque setnp1:r
rena1centem ex usu
natur,,e
temperat
;
hic
creli
tristi–
tiam dilcutit
,
atque etiam
humani
nubila tJnimi
serenat
:
hic suum
lu–
men
c~teris
quoque syderibu1 frene–
r:it
,
prce_ciarus
,
ex imius
,
&c. Sed
brevitis, ac verius a pud Ecclesíasti–
cum c.
·43.
quod sit
Vas admirabile,
&
pe_r antonomasiam ,
Opus excelsi.
C uius ínter alios E udoxius
eximius
A stronomus tant a admiratione
'per –
culsus fuir, ut referente P lutarco l.
2.
advers, Color • .non modo non zgre
tu lerit, verum etia m optaverit, P hae
t ontis in tar, comburí, si modo sibi
ante liceret, cominos
ad
illum adstan-
• ti , figuram , magnitud inem, decoren ·
q ue contemplad. Verum de eo vix
quidqua m dicend um occurrit, quod
non omn ibus
ad
ocul~m
pateat.
Tom. ll,
Soluqi qua:ri po9set.
r. C ujus
n H u–
r~
sit
S
l?
Q~ ida m
censerlt ,
es~e
1g–
nem nostro simi lem , a1.it ig!11tu m coc–
pus : N empe, inq4i unt, Sol lucet,
&
calefac11: qu;:e du a: sl!l nt ig i
p ropri~
d oies : ergo ig nis est.
At hrec opínio
:;ua
ipsa prob :itione
refdlitur: Primó ex )¡.¡ce , q u::e
tan–
ta
igní non convenit ;
nam ,
cum
Sol adeo distet , ut nobis
vi x
palma–
ris ap pareat, eaque dista nria lux ejus
immaniter minuarur ;
tan ta
camen
adhuc est, ut c ujusvis ignis , etiam
cor::i m oculis positi , fol gorem nobis
expungat. Secu ndó , ex modo calefa·
ciendi ; non enim ign is luce sua ca–
lefacit , sed qualii:ate disr inél:a ; H inc
fax
multum
lucts , parum caloris ca–
mene atfundit.
E
con tra Hypocaus–
tum,
vulgo
la estufa,
nihil lucis , mul–
tum caloris. At Sol non alío , qu am
luce sua calefacit, arque ob id
jur~
virtualiter
,
non
formaltter
calidus
ha betur. Id co nst ar : Tum, quód ejus
radii , Ustorio Speculo col!eél1, quo·
vis
igne validius comburant : T um,
quód umbrosa, etiam med ia
~sta te,
sunt fr ígida : T u m quod alba corpo•
ra a:grius, nigra fac ilius ad Solem
in–
calescant; nempe, illa. luce:n reflec–
tunt , ista velut comb1bunt
&
cum
ea
cal" rem : Tu m demum, quod Sol,
li–
cet hyeme
sit nubis p ropriur, utpote
in Peri gio exisrens , mint'is calefacir:
ob laxio rem lu .:is obliquioris rd lexio–
nem. Dei nde , si Sol
ignis est ; aut
fl a mma est, aut carbo ? Si flamma ,
in
ta m rapiclo motu co nstantem 6gura m
tenere non posset : Si
ca rbo , mi–
nus
luceret : Demum , nec purus
ig–
nis est , hic enim rarissi mus est,
ac
p roinde min us fulgens , imó pene in–
visibilis ;
nec
ignis arde ns in alieno
~orpore ~
bic enim
aut
<;ito
a bsumit
Yv
sub~