Pars
I.
V
er(llI.
Difcurfus
IL
·
57r
delire lumer,, fed
&
c\arií!imum cenfuit voci–
.Q.!!x
pro .
tandum. Vere Chryfolithurn,ver
e
aureum,quod
D. Au$uíli-
nomine ipfo coníignatum. Diél:i.v.> namque Au–
no
e.1ugua-.
relius, quod nomen ah auro
d
dué'tum conllat,
Aurum ce-
Úcur & nomen Chryfofichi; vt non immG:rito
il–
!lacur no-
lum pr<E reliquis, vbi de Chryfolirho agimus,
mcn.
ornandum la udibus fufcipiamus.
(
um
íi.t
eriam
de écclelire luminibus fermo, fine aliorum iniu-
ria
acL{i
·riale aduoc; rur encomium, quod mrer
Clari!Iimi
omnia, & íi optima, & aurea penitus, clariGirni
~l_lulo
pno-
cognomento nob1htamm inueninius. Sc.:d huic
ns
VJ[:¡:
11011
ex1rni<E claritari illud videtur ou!lare ) in Mani-
obfiac ob.
L _
h
{j
·
d
·re
,,'!
·
·b
fcu .
' Cuzorum a:re
m1
10c1
lm;,
0<.
prams mori us
mas.
vf<]ue ad :i:tarem iam diél::tm, in qua luíl:ralibus
eíl: clarificarns aquis, turpirer ob!Curatum. Fa-
,.
rc.:or ita rem fehabere,fed nihilominus tirulus il-
le clariflimus ernicat', nc:c itcómoda&e i\li prio–
ris obfcuritatis poteft turpitudo.
Tencbr.e ercmt
fu·
Geuc:f
1 · M.
perfaci.emabyffi. Gene[.
I.
il .
i
Sic in mundi ac-
,
cidiffe c0níht exordio. Et quis crederec huiuf..:
modi renebris nouam íllá fabricam infufcátibus,
clariílimo illius ornatui viam pr:eparari
l Dj–
y.3.&
4 •
x1tque Deus : Fiat lux. Et falla eft lttx. Et vidit
Del#s lucem qnodef[et bona.
v.3.& 4. Ecce faél:am
D.Ch1yíotl
lucem ex tenebris, an non ideo claritTima?
Au-
.
.
diendus D.Ioannes Chryfollomushomil.;
.m
Ge-
L ucis
po_fi
nefim ,
in qua
Ge
fcribir: [ Igitur pofl:quam dif-
rt11cbus1m
fi
r
fi ·
·
(i
'(ib'l.
·
e
m
f:
1
•
ura
n1c
magna vnmer
l
v1
1
1is rn rnrmicas,
ch~::;4~~
·
pra:cepróque fuo Deus , optimus ille art
frx ,
&
qua: informia eranr difpulit,
&
immc:nfa1n l11cis
viúbilis pulchritudinem produxit , tune tenebras
fogauit palpabiles, illufl:ratác¡ue funt omnia. ']
Sic ille. Ex quo habemus lncis pulchritudinern
fuiífc: immenfam , etiamíi ex cenebris v1deatur
~.Cor
4.v.6,
prodi¡ffe, iuxra modum loc¡nendi Apofl:oli
i.
Cor.
4.
..¡¡
.6.
Dem qui dix1t
de
w1ebris
Luc~m
JPlen–
~~lis
in
defcere,
Iuxra ha:c clarilTirnum Eccldia: Lumen
D.
Augufü.
D. Augnfl:inus,etiamli lux tanta poíl:
e~rorum
te·
flo.
nebras,rurpitudini1mq; ca:cam noél:cm,mundum
lbid-.n.
ca:perir illufhare.
Et
hoc grande myfl:erium ea
mirabili difpolitione íignarum, non obfcnre
D.
Paulus admonuit
citato loco,cl.1m
fubdidir:Ipfe
il–
/U)(.it
in
cordibus noftris
,
ad illuminationem
fi:ienti~
claritatis Dei in facie Chrifti
/ESV.Ibidem.~od
D.Chryfotl.
&
aureus Doétor,
&
ipfe immenG pretij
Lht
y–
folirhus
.,homilia
citata
lic ornat: ( N am quem–
admodum hoc.loco lux feníibilis pr<Ecepro Do–
mini produél:a , & renebr:e illa: viíibiles abfcon–
dit<E: íic & lux menralis cenebras errorum effu–
gauir, & ad verirattm errabundos manuduxic.
Sufcipiamus ergo magna gratitndine
a
diuinis
Scripcuris doltrinas, & ne aduerfemur verirati,
neque in renebris maneamus,fed ad lucem
pro-'
peremus, operemnrque digna luce, & die, licue
&
Paulus admoner, dicens: úc,vcin die honefl:e
ambulemus,
&
ne opercmu[ opeta tenebrarum.
.R.orr..q.
Rom.
13
.j-".12.&
13. ]
Sicille. Cuius_doél:rina
Y·I:i..&: 1
J•
pro pra:fenti m:ixime iníl:ituto facir: nam locus
Apofto!i,
quem
adducit, ille ipfe
e~,
quo Di.uus
Augufl:inusconuerfus,..vr ipfe narrar
lib.
8.
Con-
fiffionum cap.
s
I.
.
An.c~
lucero
5
8
1.
Et illius quicilé agebatut negotiú,cum in
~pi~rus~
pr<Ediltas renebras petmilfos eíl:incidiffe. Vnde
an
us u.
cum illa! eúent fuper faciem abyfli,necdú immé-
pc:r
aquas.
G e11.1.v,2..
fa
lucis pulchritndine propalara,
Spiritus Deife-
rebatitrfnpe-; aquao.
Genef.
1.
t.
2. Non ergo eum
admotionom
illam
myíl:erio
lenam pukhritu–
do lucís inuitauit, qui ante i
am,
cum dementa
palpabilibus, ve e D. Chryfofl:omo poficú,tene–
bris horrefcerét,fuper facié abyffi ferebarnr. Nó
'l
uiefcebat tlle , fed negoriofi ad infrar difcurrc-
.Amphitheatntm Mifericordiit ,
bat,qui de tenebris lucé magna fplendcfcere
fo.
licicu-, accurabat.Magno qllldé D.Ang íl:i ni bo-
ui
8c
e~..:
no ira
a
diuma prouidenri.a d1fp fitú, vr p ft er-
~º~~~;::._"
rore~
Caperer,
&
poíl: tene11ras corufcarct. Opus
r
· cba–
illud diuini Spiritus fuir,non qn:d
m
errores au c
c~r.
Cl
luxuria: inquinamenta probanris, fed permi
ce1'~
tis ea, vt magnum inde bonú in ú.: lapfo confe-
quatu_r .
Er
booum hoc
hum1lir~s
eíl:,ioxt.i i¡
(¡u~
Huniilica•
doél:onam,de qua
n11m.1
3
7.
Er Rupcrms qutde
,,
1 ,
in
le
per lucem Ang los inrelligcns,quos can
en
male
elicnurus.
corporeos fac.c,& exren orofa dicit .\byffo for..
maro> ob hnmil tati5 vire ité,q 1á in il11s, Gcu t in
hominibus,magnorú
.al
orum bonon m cu!lodé,
fecurum fundamenrú cupiebar.Verba illiu>funt.
R.upemu.
N on wnus iilü q11am nobü humilir.ri1 commonitio
eft ipfa
fua
cond1tio,q11or.imn
vt
11obis te-rra velpuluis,
fic
&
1pji1t1mebr:ofa . byf{t,u
exifte~
di pn. cipii.'f11it.]
.
~ic
ille
lib.
1.
in Ge efim c.
1
1.
Q.:1:c fentc11n·1
ad
·
10
~
m
melioren1 porefl: fenfom
aduocan:~t
lux quidé
e
~~:::oo:r
tencbrofa Út abylfo formara,ne,
vt
1ta loquamnr,
ra!wiifurn.
tama pulchrirudinc; foperbircr. Non enim,vr
cti-
ximus, poft cc:nebras tanrL1m format:t, fed ex re–
nebris,mxra D.Pauli doél:r nam.Q:.!_am prof.mde
introfoiciens citacus Dot1:or,
Ge
fe.
1bit cit'1t0 in
libro
~ap.1
1.NJnait,Deusq11idixt intenebrir,fed
Tfon.
ui d1xit e.\· tenebris
luce
fplend..fcere,
t!lt
x1t
¡,
fi1cie
'
ordis 11oftri, ad
1lfominatio~ ern
claritatis infaácm
IESVChrifti. Etenim vtriu{qt-te prop Jitiu;•c1tllf non
L:Cor _.,
p.¡rua di]!'kntia eft.1Varafplendet in ter.ebris lttx ve-
v
6
'
ra Dew,
drm
fedenrifnu in te;,ebris nobi.r 1ll11múare
dig ,1atwr. Splendefcimus de tenebris nos, cum
,
b
i11.fi-delitate exe11mes,
in
faciem eius per.fidcm afpicimr.s.
Sic ille. Hoc ergo quod in nohis agicur, lucís eic
t nebris
fo
·matio pr:ríignauir. Vbi D. Augu!lini
caufa anrealias alior um caufas agebarnr,in
guo
clariffima: luci renehrre
infid ~lirari-;
&
rurpitudi-
nis pr<eiuere, ve humil1tati5 abundanrior materia
cxiíl:eret, qua futl)ra in ipfo claritas firmaretnr.
Summr
(a.
Sic non folum pofl: peccatorum tenebras
lux
ille
pic:ntia:
faél:us,fed
quo~a.mmod~ ~x
ipíis
t~n.ebris
pccca-
¡:~·;
1
1
1
\~cis
torum:Deo ex
\l11s
humJl1tatem d1c1enre,& con-
1
r:ri.ilhun
felJUenrer lucem illam fapit:nria: incomparal·il
s
f.1ndJmcn–
confint1ance.Soler fapientia occaíionem, nanme
lllm.
vicio, pr:t:bere fuperbi<E,qu d vtiná nr·n ira fi-e·
quenria experimenta comprobaffenr. Qnia ergo
in D.Auguíl:ino fornma illa forura,per humilira-
tem illius
cíl
fecurirati confultum; & humilicaci
ampla materia permilfa erroribus
&
maculis iu-
uenrm:s. Et de fapientia quidé dignú elogiú ex-
tar apud S.Thomam de Villanoua.ferm.1
.de
illo,
in quo Úc fcribic:
Etenim intelleflm
acmnine,inge~
nui
perJPic:~itate,
dtfp1wmdi ac¡-imo
inuenie'di co–
pia,dijferendijiwtilitate,monflrum q11odda in natura
~·
Thoma9
fllit A ugriflinus, qui h1i1nan11,
intelligenti11, termmos,
ª
Villanotta.
irradiante Deo, vifla eft tnu1{ce1:diffe. Vtrintdleft11
.
.
(
11t
q11idam
ait)
&
fcientia prope diuinHs,H:rc
ille. Sapicnru:
Breuiori tamen encomio Beams Pctrlls Damia- monílruru•
nus multa complexus,Gc locutusfe-rm.61.quicfc
dé: fonél:o Stephano. [ Recolis qaid illa Eccleíire
B.
Petrus
lingna,Auguíl:inum loquor,de hoc Marcyre fen-
DJm,
ferir &c. ] Quibus verbis totá Eccleíi<E fapienriá
Ecd&r
· ·1r ·'ll
r
·
r
·
'
d
l
,
l
naua
roca
exr.m.ic~n
1
o
.Lan~ p~n p1cu~
ce
aratum.Qjid-
illi~s
fa.
c¡u~d en11~ fop1~h:1a: 1~
hommc:,e!l
~d lingt~á
có-
picoria.
fluir, vt
ew
mm11leno reddatur alijs ma111fefl::1,
Tora ergo fopiéti:e celdhs copia,quá in Eccleíia
vidimus num.578.:id D. Augníl:i nú veluti ad
li.n-
guá occurrir_,vc per illum thefaurus ranrus ipúus
Eccleli<E
fill.s
pa nderetur. Sic dicere ipfo pomir
P(.il. ~4.T
:lt,
quod Damd alias
YL ingua
mea
calamt.s fcrib1.
velociter fcribentú.
Pjal.
44.
verfie
2 .
Ad qu.l'.
íic
Thcod.:ircc
Theodorecus : Nih1l;ait,proprium loquor,neq;
'
B
bb
3
mea: