8
DifCurfus
Iíagogicus
in
Píalmum
·.J8.
intenrnm redeo. Amphicheatrum mifericordire
-·
.
fcribo, quod in vc:rbis Pfalmi noíl:ri me depre-
~~t~~~c?Je- hendi~e
non leui
ratiocina~ione . coni.e~~
:
fil.!!;~·
reddira.
niam
tn
ttternum mifericordia &:dificabitur
in
cttlt~.
Id licec ofi:endere , ad primam operis partem
fpell:ct , hic etiam nonnihil circa idem
pra:mi~
liífe ' arbitror
e
re noíl:ra futurum. iEdificium
audio. Sed quale illud
?
Po!fem templum,pala–
tium, ciuitatem, non incongrue credere, quia in
ca:lis & templum, & palarium,& ciuitas glorio–
(a
prredicanrur. Sed id cum mifericordia non vi–
dctur pulchra, vt par eíl:,vnione componi. Non
c:nim magñum quid videtur pra:
fe
ferre iíl:a
complexio:
T empfam mifericorditt,
& huiufmodi
aliqu:i. loca pia nouit Chriftiana deuotio.
Pala–
tium ,,l,,fer1cordiie,
nefcio quid minus apmm au–
dienti fonat
:
cum palatimn eo titulo minorem
obiiciat claritattem, qnam
íi.t
regia, cui p:i.latia
confecrata.
CiuittU mifericOt"ditt
.<
Minor eíl: titu–
lus , quam pro re tanta; poífec enim quis ciui–
tatem aliquam
elfe
credere , in qua mifericor–
di hofpitio peregrini recipiuntur, illi contra-
Virgilius
1.
riam , de qua Virgilius 1.JEneidos.
lEneíd.
- -
fi2.!!;tt,_
ve hunc tam barbara morem
Permittit patria? Hof}itio prohibemur arenit.
Et 1íli fonilem,de qua idem ibidem, vbi hofpita–
lis inuocatus Iupiter :
btppiter,(hofPitibUJ nam te ·dare iura loquimtur.)
Cum vero
A111phitheatrum mifericorditt
auditur,
aut legicur, res quidem magna,
&
maieíl:ate fi–
mul ac nouitate commendata, alce ,
fe
iníinuat
animo, adrnirandum aliquid
&
infolirnmaugu–
ranri. Amphitheatrum quidem res magna eíl:, &
~dificium
iµxta Martialis fenreariam nulli alteri
CO.Fniparandum ,
gé
quo
illa
fic poft enumerara
•orbis miracuh.
Omnú Cttfareo cedat labor Amphitheatro.
M~rt.
lib.
1.
Vnum
pro cunEtú fama loquatur opus.
epi
gr.
1 ·
Lib.
1 •
Epigr.:im.fed
erat illud non mifericordia::,
Terrenum
rd
d
¡·
.
d
I
..
fi
lif.
p
Amphithca.
1e cru
e
itans,_vn
~
ou1
m
erna
acrum.
ro
mrm
crudc-
quo fic Prudennus
libro
x.
contra Symmachum.
lirate íacrií.
~id
puluú cauett femper funebrú,
&
illa
Prudcnrius.
Amphitheatralü JPeEtacula triftia pomptll
.<
Htt
fu~
delicitt louú infernalú
,
in
iflú
Arbiter obfcuri placidus requiefcit Auerni.
Hinc immiífa:: fera:, quibufcum certarent homi–
nes ab ipfis mifere dilaniandL Nec vna ant al–
tera, fed pa::ne innumera::,vt potuerir vates Cor–
dubenfis canere fupra
epigram.
20.
Ajfuitimmif.
Martjalis.
fum pecudumgenus omne ferarum.
Dedicatum
a
Xiphilin.
Tito feris nouem mille affumat Xiphilinus. Eu–
Etmopius.
tropius quinque tantum mille fui!fe conrendir.
Demus hoc
illL O
quanrum numero feritatis in
Itlius dedi·
illo
?
Sed
r~m
graui,
fu~t'lilet
ipfius nempe
íl:~c:atio.
lo, Terrulhanus perorant. [ Ita morrem hom1-
rm.ultian.
cidiis confolabantur. Ha:c nmneris origo. Sed
paulatim proueéti ad tantam gratiam , ad quan–
tam & crudelitatem. Quia ferrum voluprati
fa–
ris non faciebat , nifi & feris humana corpora
diffiparentur. Quid ergo de horrido loco pero–
rem , quem nec periuria fufiinenr
?
PluriGus
enim & afperioribus nominibus Amphirh.eatrú
confecrarur, quam Capitolium omnium da::mo–
num templum eíl:.] Sic ille
libro de fPeEtaculu
cap.
I 2.
qui
cap.
20.
lmmi{ericordii1, innuit confe–
cratum.
[
Et immifericordia: extra
~nphirhea
trnm. ] Verbo illius
funt.
Et
fane g1¡muinum
Í{l–
ferni & da:monum omnium fpeé\:aculum , ad
crudeliratis h orrendnm fpecimen, dehifcere tcr–
ram
J
& omne frrarnm genns e fubterraneis ca–
u eis e bullire. De
~uo
Calpurnius.
'i
Ah miferi quoties, nos di-fcedentr',s arenit
Edog. 7.
VidimUf in partes
,
r•tptáque voragine terrtf
,
Emerfijfe fmu.
Q_ui ergo Amphitheatrum audiebat ,
&
fi rem
magnam concipiebat animo,crndelitatem fiatim
non mediocrem pariter hauriebat. Iam
Amphi–
theatrum mifericorditf.
audiens,
&
magnum quid,
& de nouitate rnirabile , cum acri rem cantam
fciendi íl:udio, reueretur.
Apte
ergo iuxca ha::c
tirulus ada.1'53-tuS.
9.
Et
theatrum·quidem
in
crelis
g~ui!funi
Amphithea;
fcriptores agnofcunt. Diuus Ifidotus Pelufiota
trum in ca:–
theatrum Angelorum
dicit
lib.
3.
ep.
126.
S.Nilus
lís.
r
fb Ar,
·
·
fi
D
Ch
r
ft
d
d'D. Iucilorus
i
•
1
cettco
in
ne.
.
ryLO omum e
1
11n.usPeluf.
numero ante pra::cedentem.
D.
Salianus
pag.
6.
D. Nilus.
col.
2.
mnn.
2.
in Annaliurn Epitome
lic habec:
D.Chryíoft
[ Ccelum Empyreum, ina:ftimabilis pulchritu-
P.
Salianus.
dinis chearrum, in quo
fcfe
Deus fanétis Ange-
lis
arque hominibusvidendum pra::bec.] Sic alij.
Cum ergo theatrum in ccdis habeamus, fit inde
&
amphitheatrum merito po!fe nuncupari; quia
amphitheatri n
:iine
nil
aliud quam magnum
Ai:nphlthca•
theacrum
volum~defignare.Nomen
enim chea-
t~! d~G t~e!-·
ttí
in
A
phithe zum tranfiit ampliori reddito
ui
1
'ºm
~
theatro,
&
ex
fc
1
nicirculo in oualem formam
traduéto, quale
fcribit Corippus Africanus.
e .
iU
de laudibm Juftin.
·.
onpp
s.
lpfe mgens Circm
,
pleni ceu circulm
.anni,
Claudirur
in
teretem longu anfraEtibm orbem,
CompleEtens geminM tfquo difcrimine metM,
Et JPatium medij
,
qua fe viapandit arentll.
Promifcua
Hinc apud aull:ore¡ ha::c nc;imina vfu promifcuo
eorum no-
vfurpaca. De Pompeio Lucanus
lib.
1.
/
mina.
-
-
Pla11f uque fui gaudere theard.
Lucanus.
Et
tamen Amphirheatrum fuiífe, ex Plinio con–
ftatlib.
3
6.
cap.
2
5.
illis verbis : [ Pompeij Am–
phirheatri toties multiplicara vrbe.]
~iidquid P~inius.
Lipfius obíl:i:epat
lib.deAmphitheatro cap.
5.
con-
Liplius.
tra anriquam
&
communem huius loci leétio-
nem. Vidit Pompeius in CiuitateMyrilene thea-
trum forma pulcherrimum,
&
forma ftylo ex-
preífa pra::concepit animo egregiam imitationé,
[
con~icurus
aliud Roma: , fcd maius
&
fpecio-
fiu~,
] ve
Plur~rch_us
narrar in _eius
vi~a.
Ha_nc
Plutarchus;
ma1orem amphrudinem & fpec1em ad id mento
referas, vt ex rheatro Amphitheatrum condide-
rit, duobus ínter
fe
theatris copulatis. Dio Caf-
.
fius
lib.
5
I. [
Statilius T aurns in campo Marcio
D\.>Caffius.
theatrum quoddam venarorium , lapideum,
&
íl:ruxit fuis impeníis, & dedicauit.] De hoc ipfo
theatro Xiphilinus
in Nerone.
[
Palatinus mons
Xiphilin~
vniuerfus, & Tauri Amphitheatrum conflagr:t-
uit.
J
Et Dio i,pfe
libro
4 3. [ Multa
&
varia
fp~-
ll:acula edidit, venatorio quodam thearro e lig-
nis fuu'1:o,quod
&
Amphirheatrum(ex eo quod
vndique fedilia in orber.R habeat, fine fcxna,)
appellamm efi.]Sic ille de Iulio Ca::fare locurus,
qua: Leétor nunc interim dum ad locum Pfalmi
deuenimus, cum illis componat ex Apoql.
4. Ap.
..,.v.+.
Et in circuitu fedú fedilia viginti q:iatuor:
&
fitper
thronos viginti quatttor feniores fedentes &c.
An
non hic
vndique fedilia in orbem
.<
qua: funt ipfa
Dionis verba. Qui ergo theatrum in erelis ag–
nofcimus,
&
amphitheatrum necelfum eft fatea-
mur. Eft enim illud theacrum omnium maxi-
mnm,
&
vt diétnm nuper ah fcriprore grauiffi-
mo ,
l ii.t{fimabilú pulchritudinu.
V
nde T errullia-
T
11
nns
cita;o lib. cap.
3
o
fic claudit opus egregium:
emi •
[ Vt ralia fpeé\:es (de extremo iudicio egerat) vt
Qgarp
glo–
ralibus exultes, qui tJbi Pr;-etor, Conful, aut
riofum
c:a:–
Qurefior ,
aur
Sacerdos de
fua
liberalitate pra:-
lc:ík.
ftabit ?