Amphitheatrum
Mífericordi~.
tium voluptatnm Oceano recreatus. Huius fe'..
licitatis vmbra in Salomonis templo pra:cefiit,
3.Reg,6.
de quo Ge facer Textus :
Domiu autem cum
~~;¡des
Sa.
t1.diftcaretur,
de
lapidibm dg/
at.isatque perfeélü
Jomoaici
t1.dificata eft:
&
ma/leu.r,
&
fecuru,
&
o'fm'/e ferra–
temp!i line
mentum
,
?JOn Jimt audita in domo, cum t1.diftcaremr.
iél:.u
111
fa-
----r
Reg.6.
t.
7.
Nihil ergo perpeíli lapides, cum
brica col-
a:dificio coaptati , fed benignas experti manos
Iocaci.
artificis : fnblati in altum honorifico ritu,& fois
in locis Gne tunfione aliqua coníl:ituti.
~od
AicharJus.
fnbri1iter conremplacus Aichardus, ita fcribit:
[
~1od
ante a:dificationem ternpli, dum adhuc
lap\des
in
tn<W:lte Líbano extiterant, adeú qua-
'
QE.?d
c3!-
drati'foerant & politi, quodin ipfa a:dificatione ·
le1tis red1fi-
& íl:
.n
l
·¿
{j
·
·
..
íi
·e
rn<...<Ura ap1 es 1b1 conuementer aptaren-
c1¡ 1gnrn-
d . .
e
.
11 . ,
{j
{j
)'
carionc
pcr-
tura mmceni, & rac1 nne me tun 10ne
a
1qua
aétum.
iungerenrur. Nam anrea ad exrrahendos lapides
& guadrandos mnlleus
&
fecuris plurimum ne–
cetfarij exdrcranr.Sed hoc multo melius, mulró–
que verius,de illa ca:leíl:i redificatione, quam ve–
rus Saloman I!!
sv
s Chriítus de viuis lapidibus
CJUOtidie a:dificat in crelis , accipitur. Vbi nec
mallens refonat, nec k:curis, fed magis graria–
rum aétio,& vox laudis.J Sic ille apud Octoma–
rum Lufcinium,
&
Godefridum T1lmannum in
Allegorijs , felicitarem lapidum ca:leíl:is <Edificij
ex eo conueniencer oítendens , q_uod nihil circa
ipfos dure agirnr, dum fuis
colloc~rur
in locis,
& pra:terea, q tria grariarum aa"ío & vox lau–
dis audiuntm ffmper, ex quo beneficiorum non
inrercifus renot comprobatur. Gratiarnm enim
:iétio,
&
vox laudis,perennern beneficentia: cur–
fum confequuntur. Fruétus ergo coníl:anrire, in
~adratur:e pt'a:d i~a
ª.daptatione col.ligirur '. cum nihil iam
fruétus in
de feét1ombus ac tunÍlombus rel1quum
lit),
fed
collocacio-
quadrara quies, fdicitatis centro comparara.
ne pcrcipi-
Video Theodoretum circa Salomonicx fabrica!
iur.
lapides in ea
elfe
fententia,vr numq uam
illi
fue-
Thwdore·
ti
circa
la–
pides
tcm•
pli
fcnren·
tia·
rint experti ferrum , fed Deo íic prouideme
ap~
tos inuentos,qnadratos fcilicer, dolaras, expoli–
tos,de q uo fic ille fcribir
qu~ft.
2 I
.in lib.
3
.Regum.
[ Ipfum quidem remplum a:dificanit ex !apidi–
bus minime c:dis fecuribus, cum diuina voluif- .
fet prouidétia, vtinuenirétur eiulinodi fua fpon–
re nari lapides. Adeo vt ad eos compingendos,
nullo ferro opus fuerit, fed abfqne vlla arre a:di–
M ,
ficandi inter
fe
apte conitwgerentur.) Sic ille,
ba::.us
pro·
de quo &
quteft.22.
~od
quidem communiter
non probarur;& vt verum Ílt,níhil tamen noíl:rre
1
obfuerit
poÍI~ioni
, addit namque ille
quieft.
i.
r .
Idcin.
citattt:
[
Selt ' autem lapidibus extruétus fui.e
rempli arnbirns. J Quod amplius elucidans
qtttt,–
ftio.
2
i..ira fcribit: [ Dixi iam templum fuilfe a:–
dificacum ex
foa
fponte natis lapidibui: feétos
c:rca
muri
aurem lapides , quibus contruxir ambitum tem–
Japides
ad-
mi(fa.
pli, iuílilfe in monte doLari,
&
poliri,
&
inter
fe
compingi,& concinnari, vt nnlla de cerero ege–
rent operarione. J Huc vfque
ille.
Q1idquid er–
go de templo fuerit, murus cerrc ex fell:is con–
íl:ruétus lapidibns, qui fcilicer durá fuerint ferri
violcnriarn paíli,& pL1lchritudinem grandi mar–
ryrio confecuri. lam hinc ad ciuitarem c<Elefi:em
confiderarione fnbueéta,in ea non remplum,'fed
Apo.z. 1.
murum inuenimus,
&
habebat murum magm1m
&
v. n.&u.
altü.Apoc.
z.1.'/1.
Ti..&
templu
nonvidi in
ea.Y, ..
t
2 •
lo
tª;.ri:~
Si erg.l murus, & non
templum:e~go
feéti in eo
~~d: ~ :a.e,
lapides, vt figura: veriras videatur refpondere.
pid~s
fo ro
Sed qui:i. etiam ciuiras ca:leíl:is, de qua logui–
'}uadrandi.
mur
dici
templum potefl:,
vnae
&
urcmus,
Vt
in
templo gloria: mereamur pra:fentari, Apoíl:otí–
que dicuntur templa ca:li
clau~ere
, & illius
feras aperire, vt non viíllm
a
Diuo I0anne tem-
plum ,
fpe~iale!TI
ranrum aliquam bafilicam ab
Templ~
ipfa
ciuirate diíl:inél:am defignarit.
~od
enim
irem.
de Roma diétum a Caíliod0ro, in illam verü\s
Caffiodo(.
licet aduocare : [ Illa virtutnm omnium latiffi-
mum templum. J
lib.
1.
3
9.
Qpia inquai¡i latiíli
4
mum remplum eíl:, ideo aliter res il'la venit ex-
ponenda.
In
templo quidem Salomonis aliud
templum,
aliu~murns;
in cadefii tamen murus
ambiens,ipfius rempli mu rus eíl:, in quo, vttypo
Pro quo Ia–
refpondeat anrirypus , & lapides fnnr fponte nati
pides
&
ad <rdificij pulchritudinem , nefcientes malleum
lpont<=
na1i,
& fecurim, ac quodcúmque alind ferr amentum;
&
f~rro
.
iremque & fcientes duram arrificis manum fer-
qua rm.
ro
armaram, vt duns iétibus polianrur. Nec
di-
uerG illi, fed ijdem
~
fponre qati, & dolati plu-
rima feétione.
~od
paradoxon congrua expli-
P .
li
cari~ne
conflabir. Sp0nte nati, quia Dei agente
car~~~ c;~n
gratJa , & fpontanea illi cooperatione fure in-
operacioi:i:
cumbentes faluri,eam alfequnntur perfeél:ionem,
gcatia:.
qure ca:leíl:i fabrica: debeat conuenire.
In
lapidi–
bus~idem
redificiis marerialibus applicandís,
quidquid perfell:ionis in forma, ab artifice eíl:, ad
quam illi mere , Vt dicitur, paffiue fe habent,
•,,i morrua quadam rolerantia. Non fte in viuis la–
pidibus,,qui
fe
ipfos,vt deferniant oedificio,fpon-
tanea expolitione conformant, vnde fponte nati
polli.mtrenuntiari.
~od
fi multoties ferramenra
Pollerías
tentationum ac perlecurionum accedanr, nihil
tolerancia
illa ad expoliarionem faciunr , nifi fponraneus
tc:nrarionú.
concurrat amplexus, quo dtficiente,nocebir po–
tius,quam proderir,ferrum.
!lli
autcm
qt•i
tenta'f:
tiones non fofcepernnt c11m timore Domini
,
&
impa-
tientiam foam
,
&
impropcrium m11rm11r11tifJnH
Ji1te
contra Dominum protulerunt
,
extermimui fant
nb
exterminatore,
&
aferpentibusperierunt.
Sii; San-
Iudith.!.
étiliima Iudith.
8..
w.24.
In
cuius verbis expen-
~reas
..
dendum illud :
[il3i
tentationes non fufceperunt.
non fufce–
Neque enim dixir,Non func perpeíli, Non
fu!l:i-
pere,
repro•
nuerunt,fed
Non fofceperunt :
id efr, amplexi non
bacJ;
funr,fpontaneam non adhibuere cum diuina vo-
luntate concordiam.Hiergo in reproborum gre-
ge,de quo & Diuus Paulus.
1.Cor.
1
o.
j¡
.9.
cuius
1.Cor.10.
verba adduétis confonanr. Eíl:amem in vrroque
v.9.
alluf10
ad hifroriar¡¡,
ver~ t~agicam,
qua: habe-
~u
1
m:
11
•
tur
nttmer.
I I
.&
I
4.a pnrrus verfibus.
s
o:ranco
4
59.
QL}i ergo a:dificio ca:lefli aptandi lapi-
a~
1
plexu
de~,fpontanei
futnri , qui fcilicet
Cure
cooperan-
conueltan–
tes formationi , malleum & fecurim non fuíl:i-
da:.
neant' modo,fed etiam compleétantur.
Q1;10
fen-
fu illud
conuenienr~r
accipimus:
&
fa'1t11bit eos
Domimu Dem eorum in die illa,
vt
gregem pupuli
foi:q:tia lapides fanéli ele11abumur Ji-tper terram.
Zachar.
9 ;
Zachar.9 ..
t.
16.
Qyem locum fuperius adduxi-
v.16'.
mus,
&
Maximi Doétoris illuíl:r:iuimus Com–
mentario, qui huic eriam caufa: opportunus ca-
dit. Sed modo quod eleuandi fuper rerram di.
cnntm, ideo eriam videtur affertum
,
quia cur–
nmtceleres ad eorum amplexum,qua: Dominus,
etiam fi dura & afpera,
Cure
ramen
oíl:ender~
Rupwus.
congruere
volunrati.Adqua: fic Ruperrus: [Sen-
fus hic eíl.Hic vt paíl:or gregem fuum, ita falua-
bit mulcitudinem credemium: & hoc inde pro-
ueniet, <JLÚa Gcut lapides rotundi facile volui
poift.mt(ideo
al\a leétio haber : Voluenrnr
fu-
per rerram,)
&
citius mouenrur fecundum vo–
lunratem eius , qui
vfpiam illos
ducere
vulr;
ira