Am
phithe~trum .
Mif
e~ico:li~.
morum infl:itutis.
lam
P:i.l~íl:inam
luíl:rat, &
illufüat, iam Arabiam1 iam Syriam, iam Aíiam,
iam
m~iorem Gr~ciap1,
iam minorem, ia111 Hif–
paniam,iarn
Tta l~am,
compertus irem.
Viri:;.
6.
l llyricos penetrarefimu,fontémque Tímaui:
./Ei,< tJ.
Et
naciones alias, guas vix comprehendere c::t–
lamm r oreíl: , cum ramen ille adinflar Spiritt1h
in eas, [ idqnc: magno ardore incurrens & im–
perens, ] non rransferrer fe modo, fed c:tiam
rra nsformarer. Audiamus eumdern ad Romanos
In
i!' -~
in:- frribencem.
Invirtute Spintm[an[f¡
:
ita vt ab l e–
~'~1~
Grl!;r:-
r1~
1
de;,1
per ci;·cuitttm vfqm ad Illyricum replc11erjm
fcrcban r
Er1at~gdit11n
Chrifte.
Rom,
1
5.
'/! .
r 9 •
Ecce quo-
ltcm
t
f·
me.doin _ ....u Spiritus fonéti feratnr, & qua! vno
v .
Y·
verbo di xi
e,
tam funt magna, quantum ex Diui
o.
r. ur
l.
Anfelmi Commenrario licet collegilfe. [ Ira,
in-
lnll\ meras
quir, operatur in me
hriflus , vt ab Jerufalem
~<lii i
prv
vfque ad lllyricum re.pleuerim Euangelio Chriíl:i
uinci"s.
omnes populos per circuimm : vel Euangeliuin
Chriíl:i rc:pleuerim, id eíl: ,
plenepr.rdica uerim~
vfque ad lllyricurn, qux eíl: regio magna, inci–
piert~
a
principio Europz.
&
habens prouinci:i,s
decem
&
nouem,ex quibus Dalmatia,& vtraque
Pannonia, & Epir 1s ,
&
Acha·ia, Macedonia, &
Thelfalia.) Hrec ille,vt appareac quanta Apofio-
1us vno fucric breuillimo verbo complexus..
·
.
2
84.
Sed
pergic ille íi.1arum imperum &
in-
~n a~unas
curfum r-ranflationum exponens.
N uncproficifcar
,
omrnu~i:.u.
in
Ienqalem
miniftrare fanélú.
ir.
5.
V
idear le-
étor an hoc
íir
in animas fanéta·s
fe
rranferre.
Ro111.
15.
H~c igi~rtr
cltm confammaitcro,
ptr
ios profifear
in
v.i¡ .&
18 ·
1-JifPamam.
jr.
28.
Hic eriam Diuus Anfelmus
D.Anfd.
ad· d
[N
r¡{i
¡
·
· r
-
f
a :fpauiam
u
1en
ns.
ec ra um
o~mtur,
qm 1e
1n
Hi _
lulhauir.
paniam profréturum po\11cetur. Profeltus
eíl:
enim, íicuc Hieronymus & Beda,cerer'ique Do–
étores reíl:anrur.
V
nde
&
Narbonam pra:teriens,
quemdam difcipulum
fuum nomine Paulum
fenur ibi reliquifTe Epifcopun1. Peruenir igirur
vfquc ad. Hifpabias
1
&
a
mari rubro vfque ad
Oceant\m pra:dicando cucurrit, ímitans
fo
lis
Ab Oriente
cur.fum. ( Vide hlc ardorem
&
imperum
)
ab
ad
Occafú
Onenre vfque ad O ccafum, vt ante
ei
cerra de–
vlq uc pra:-
fic_eret, quam íl:udium prredicandi. ] Huc vfque
clicaiionis
ille.Ergo in
virtute Spiritm fanili,per
omnes cum
ardore per•
d
·
1
·
·
r
11
¡·
·
duél:us.
ar ore
~e
1.mperu
e
lanraus
1e
tr:rniw
1~
nano-
Meriio pro.
ne~ . Qm~m !Pf~m
Spiritum vocitemus.?
Lttjfrans
indc
appcl-
vmuerfa tn ctrcuitttpergit fpiritm.
Ecclef.
1.
it.
6.
kuJus Spi-
Sic de fole Spiritus íanétus, íuxra mulrorum in-.
rirns.
rerpretationern : qui tanto ímpetu ab Oriente
Eccld.
1.
d
O
{i
{¡
¡
d
{j
v.
6 •
ª.
cea um mgu
orum
ierum patio procur-
Sol ob ni-
rir, vt non corpus,fed Spiritus,ob ardenrem ve–
miam velo-
locitarem
venia~
compellrndus.Quam veritatem
ciratcm
fpi.
mire illuíl:rant, qua: ex Dino Anfclmo dudum
~~:~~-
appd
excepimus.
N~que
illud fas
dl:
miíli11n feciífe,
In Hifpará
qu~da~eétm'.1
A
~oíl:oli
erga gentern HiÍpanam
gcmcm vcl
nons emdennílim1s m:rnifeíl:ar.
In
illam nario–
inprim1s ar-
ne1¡1 ante alias
fe
tramferre, Spiritu fanéto im–
t cr A
poflc-
pdlente , deíiderat
, pro
qna
obeuqda
im–
f~~1~:1~~-
menfu illi erant rerrarum fparia rranúlienda.
Cupiebat quidem iam diu inuiíi!fe Rdmanos,
rernm dominas , vnde ad prouincias Imperio
fuhieétas poterar elfe facilior fidei propagatio ,
li
eain Roma,fuperíl:irionum emporíum,recepiífer,
&
cum reí ipíius conuenienria vrgeret)
&
defi–
derium ad arripiendum itluc iter inflammarer,
breuem traníitnm pollicemr ranct.mh10do, vt
Ge
aá
Hifpanias transfcratur.
Pervos proftcifcar in
.flifpflnÍtrm.
Vos traníitus, Hifpania
mera,
quid–
CJ nid apud vos videarn r detenrir.nem indixiífe.
De hoc w am íic prremiferar.
C11piditatem aittem
h,-¡bem 'lJ('J
)ier.difld v o.r
1;1.·
m11lti.r
;nm
pritcedmtibu1
annis: cum Hi{paniam proftci(ci cttP_ero
,
fper6
q1wd
pritteriens videam 'lJRS
,
&
a
'Uobts at'ducar i/lr.c.
.¡¡.
2
3 .
&
2
4.
Ha:c
fa~e
ind.icam quanti Diuus
~:~~ ~ 5~
4
•
Paulus Hifpanos fecent, qmbus pofihabendos
Q_yanci
il–
R cmanos cenfuit, íic Spiritu fanéto trapfiatio-
lam
fece¡ar
num illius in nationes auétore honante, vrgen-
l.Jua: co–
te, compellente. Tanti intererat fidem in Hifpa.-
iz°mn:i:
fi<l~
nia plantare , vt fi Diuus PeEru_s .datus Roma:,
H~r;a~iia~
Hifpani<E Diuus Paulus poíl: Dm1 Iacobi mor-
Vcramq1o1e
tem donarecur. Duas ergo fidei'colum#Jas, Ro-
vcerque
mam & Hifpaniam, duo Apoíl:olorum Principes
Apollo!o-
p
b
- rb·o ·
.
p
rumPnn-
~rm~neru~c.
ro
~Ul
a 1 1 mum etiam errum
ceps
ful~¡.
in H1fpamam vemlfe.
V
cerque ergo & Romana:
lli!.
EccleGa: & Hifpana! fundator, in quibus pta!·
cipua: rdigionís arces erigend<e. Sed audiamus
D.Anfd,
icerum Diuum Anfelmum,fic fcribenrem: [
~ia
l'feudo–
ergo & apud
Hifpaní~.Pfeud0
- :ipoíl:olos pra:-
Apoílol_os
·
· b
'
(iH .[
·
·
·
przcurnr
ue~Ir~
frfhna at f,cum, 1 pamam, 111qu1t.'
~r~-
D. Paulus
fic1fc1 ca:peto, fpero quod
v1dea~
vo.s. )
~IC ih~.
¡
11
Hifpaniá,
Pfrudo apofl:olos
e~g? pra:uem~
.
m .
H1f~a01a
ne
quid
10
Diui Pauli cura pen11g1lans , vt mhil c1rca hdem
1llam
_faifa:
elfet
impurum in illa z1zaniorum erupcione
?oél:rin:i:
pra:properá , fed luper purum fund.amentum
mgrU"tm.
Chriíl:iana religio a:cernas m1ífura radices plan·
taretur.
~rerebar
ille in ca:no infideliratis,gem-
mas; & cum alibi multas inuenilfet,nullibi tales,
vr in Hifpania
~ra:uidebar,
quibus
fe~~
incom-
Nuf..¡uam
parabilem glonam coronaret.
~d
Ph1lippenfos
cales-
gcm–
fcribens íic ait :
/taque fratres
mei
chqijjimi
,
&
mas,qlllllcs
defideratiffimi
,g
a11dium meum,
&
corona mta;fic
fta~
inibi,ve
Ce
'te
in Domino
,charijfirni.caP+
it.
I.
Chariílilllos,&
~~~~~~~et'
deíiderati(fonos appellat,
&
gaudium, ac
GOr~
Philip.tinam fuam,íi fic íl:eterint,fi fiabiles inquam in
fi-
v.1.
de,quam ipfo pra:dicante recepiífenr.Magis pro.
Roma~ir
feét ' d fid
. H ·íi
-
.d .
R
pra:tultt
0
e 1 eran
1 pam,
quo~,
vt v1 1mus,
o-
Hifpanos.
mani~
ipfis , quos ardenrer et1am deliderauerat,
Conllanciz
cenfuir prreferendos ,
&
magis etiam quam
l'hi-
in fidc
(uf.
lippenfes in fide fufcepta conftantes, vt conflan·
ccpta lin–
tia: inrer Chrifüanas orones naciones fingulare
g~larei-:·c!~
exemplum habeantur. Ex his ergo gemmis pre-
~a~7.
1
•
tioli!Iimam fu.o capiti coronam Apoíl:olus
fa-
bricauir. Magnos qureíiuit & paruos, genio Spi-
rirus fanéti curis fimillimis obfecurus, quod
fa,..
tis probauir Oneíimus,de quo
numero
2
8
1.
";.
28
í.
Amicos
Dei,
&
prophetM conftituit.
.~,"M•
v.i7.
tanrum Chriíl:ianos redd!1t'-&'e conrenrus, & De
'.·
amiciria,gratia: fubmini¡y, '-' ;>ne,c : ,s erat fídc-
lis difpenfator,illuíl:re
'~
·
-~·
{'
..
\::l.
contendirj
~en
Chi'i-
& eos iníignit
n
os conatu..;,e
_e
,
cona-
ll,tanos
ta.a•
(,
-·
l
.
.
.d.
r
¡·
·rr
ffc
tum
tcddt·
tum
ttlll•l"
m
p nnm1s v1 lt
re
1c1mm11m
e
e·
diífc
con·
étulll"habuiífe. Hanc úngularem laudem diuini 1
enrns crat
Apoíl:oli libenter exorn", quia ab aliis non ob-
~· Paul~s,
feruatum inuenio id ,
.quod exprompíilfe
&
ndi
ad
10 •
b
~
11.
•
ill.
lignf quo-
compro ane, non pote1i non.
m
~agnam
ms
que
fanéli-
glonam redundare. Nullum 1µuemmus Sanéto- 1
arem
pro–
rum, cuius magill:erio rot euaferinc illuíl:res
fan-
moucrcr.
étitare, vece fanéti,qui huius nominis implentcs
~ulli~s
ma·
menfuram , ab Eccleíia Carholica
eo
fommo
~
1
~~~
1
~u;~c
donentur honore, veneracione, culru, qLtem Ca-
(ere.
noni:z.ationemiam
a
prifcis temporibus com-
Caca!ogut
pellarnm reperlmus. Percncrantur Eccleíiafikre
íanéloruna
Tabul~,&
Martyrologia, Romanum pra:fertim,
inos
d~-
r
nec 110n Mcrnologia Gra:corun,1,
&
veriras ha!c
inti~~ul::i~
pleni!Iima acteíl:atione coníl:abir , & quidem Di-
nis
cucxír
uus ipfe Paulus :iliquos commemorat in Epiíl:o-
ex
~artflC!'"
lis,
ex
qu~bus
qui fequunrur apud Mat:.tyrolo-
logu•·
gium R omanum extant, cum prxcipua
fanéli-
tacis rnmmendaci pe, addira iplius
A
pofloli fere
fem•
-
;
·~:;~,e
&
honor inde :id ipfos f
pe-
cialis ven
-~11\poftoli
fanéti!Iimi corona me-
moratis
filij>
t"'ifirecur. Sanél:ns Lncas Euan-
,
geliíl:a.