4000003575

DE LEG!. VEI.., DE LEGV.MLAT. DIAL..

IK. . .

171

cliísimis confolerur: contenclari¡ue ucrbis quaG magicis car–

minibus &nos efficere antec¡uam· medicam adhibeat maoú•.

quam etiam deindc lic.idmouet, ut langués & uixperfentiat,

plusadmudum fpei concipiat, qu3m éloloris ,

ex dolore

non perniciem reportet, fcd falutem. Iníig_nis clemenria uir

neminem abfque confolaiione punit: nemmem punitú per–

clit : omnes pro uiribus feruat: & quos ncce punit• l'rofite–

tur

morbis aoimi liber:are:ac mínimo mortis malo, mterim

iageoti & in dies crefcenti obGf1ere aoim1 malo. Prz:f1ore ue

ro alferit hincabire, quam in morbo ucl animi, ucl corporis

incurabíli uiuere. Atqui neque hacuita priua1, nili qucin co–

goouerit infanabilem: ncc¡ue fupplicium ullum

lege , Gt1:z::

'l>onaef1, 1llatum tendere uultadmalum.

~nimo

pa:nam

ipfam multis de caulis e!fc bonam : tum c¡uia infla ef1, iuflitia

\tero bona:rnm quia uel prz:fens purgar. uel futurlí pra:pedit

malum:tum quia in puniend

o uno, int

erim exemplo prode/l

multis,ciuitatcmé¡; purgat malts.Et ut fummatim dicam, iu

Ritiam ubiq; mirum in modum cum clementia mifcet,neque

rigiditatetorquet durius, neG; molli1ia quicquam relinquit

inulcum. O!Jemadmodum uero in !Ítperioribus prius diuina

pra:cepit officia, qu:lm humana: lic in pra:fenria prius in

fa–

l¡[i1eg1a,qi1:lm in =rera dcliéb prudenter animaduertit. Ac

dum quam graue lit la:fa: maicflatis diuin:c crimen, o/lendir,

afilante deo Ggn1fitat nihil raleab ltominieus quondam quá–

~iu

di.uipa quz:dam

eis gratia uiguit, fuillealiquando per–

perratum. Sed po!tquam proptcc alía delilla gratia illa efta–

m.iffi,homines iam quali alienos

Deo in Deum ;piitm pec–

care per faErilegiain.cepiÍÍc,nt facrilegium ípfum non modo

p~ccatum

lit,fed etiam pa:na peccati:pccna inquam non pur–

~ans

aliq_uem,(ed interi¡nens. Non

enim

lcge,fed tranfgrcf–

qóne leg1s peena talis infcrtur. Q!.od autem dicit,

p~ifcos

gumlatores fuilre dei fil.íos, legesé¡lleheroibus >qui etiam ex

aijs craotgcniti' tradiJilre: e•pooen<jum c/l per ea qua: in

Critia &Político

fa:pe alibi pertraét;Ítur,

de~rum

filios hic

intelligi deos fub Luna, alios alijs tcrra: plagis gubernandis

aécornmodatos.

~ospofrumusmote

eriam Pf:ttonico an–

gelos nominare. Pcr quos !itb Mercuri¡ nomine in Protago–

ra leges genus hominum accepilre docet.1'er quos in Cmia

"l"º'l"ª

aicit homines primos ex terra natos accepi!Te i11ra:

hommesé¡; 1Uos hic nomioat heroes

dijs orros,id eft,deo–

nrn¡.opera ex terra pr6genito9. Sed leges illas, tnq11\t in Cü–

tia,non (criptas adaures' recl inij>iratione quadam :\ méubus

piuinis in mentes humanas fuiffe transfufas: hominesq; fub

ilüs quandiu paruerunt, uixiffe beatos. Ad4ir ob ltuiulínodi

Iegum tcanfgrelsionem homines diuinam gratiam !'mifiífe:

qua quidem ílmiffa feliciratem quoque amiíerint:!k infelices.

facrilegia iam proruperint:

per facrilegia pcfslmi tádem

infeliciCs1mié¡ue euaferint : in his & terrcfiris illius paradili,

eiefrionis ex eo,myflerium licetagnofccre.Conlidera ue–

r9.ubiperquirit !licrilegij cau

fas,

tres afsignari caufas grauiií

d~liét<?rum.Primam qu1denrcómun~m

hominum fragilitaté

conÍUC'tlldinc confinnaram.

Sec~nda

uero d;rmonícam per–

fualionem liue fuggefüoo cm,Tertiam deniq; culpam perni–

cioCam exantiquis tne•purgatisé¡;peccaris inuf1am,ad grauiC–

lima fcclcra ftimulanté. o:!!_:z:: quidé origina

culp:c.ae

qua,

multi multa theologi d1fpmanr,uidemr

clfe

Gmtlima.~am

obrcm ubi Plato diuinus facrilcgurn alloqucns inquit, Non

humanum ad facrilegium te imp11lir malum, neque diuinum:

inteUige hnmaoum mal11m,humanam fraoilitatem ad inferio.

proflíuem: Diuinum uero malum,diaG!olícam,ut inquiúr;

fiaudé. Negat uero duo bzc, non quia nó linttn caufa facrile

gij,fed quia non folafuor caufa:. Accedit enim his tenia

pro~

priaé¡; facrilegij cauíá,quá

fubiú~it

dicC'ns :Sed ftimulus qui–

dam exitialis·l priícis inexpiarisq; peccatis

!ngenttu~.Perqué

uidelicetanimus nonhumaous amplius, fed fe(inus, nimirii

facrilegio peccat in Deum, nullam ulteriusdei rationem ha–

bens,quando rariooem humanam iam ami

lit

diuina: rationis

imaginein. Mox uero prima: ad facrilegium inftigationi Pla-.

!1ºª6

oafcéti morbo tribus occurrit remedijs:quemadrno–

dum morbus hic tribus ex c:iu!is oritur. Primo quidé, ut 1m–

manis impcrus cóprimamr ad (acras mittit expiationc:s, quas

~~rift!anon~m morep<:cnitenti:z::,confefsi~nis, elee~ofy_n~,

1e1uni¡ nomine

poffiun~s

ouncupare. Demde ut d1abo!1C1s

~eiiflat

fnlidijs,ad urati,oncs

~upplicatione~é¡'.

mittir,

perqu~!

a.fupens liberaoonbusque fpmabus contra mfcros pra:lidiu

impetreru·c. Pofue11w quo imbecill1tatem humanam conri–

nere poísit, mandar

malorum hominum familtanutem

deuítans, bonorum afcifcatconíuetudinem. Proinde, quo-,

ninm poft Dcum morePythagorico coli pamam iulrer;ir, me

rito poft facrilcgia qu:10 tn perfonas aut res Deo coofecratas

perpetr9ntur,pe_rgit ad

pu1~ienda

federa &

~cliaa,

qua:pro–

¡irie connai'ama_m commmuntur,

qu~

n_o (o!um facnleg•J•

proxima iucj1carotcd anoumerat,pleéhtq; ltmthter. H:z::c uero

tria effe1udic¡1.Pecc:1re ebim in p;itri:tm,hofiemé¡; pama:ha–

l>éndull) elfe,

qui poflliabitis Jegibus prmi:ipatum ad

liu~

m_lnam

uolun~té

libiJiocmé¡: red11cit:& qui cum polsit,pe1i

d1r~nri

patria: non Cuccurrit:J· qui uel auaritia.uel

~ha

de cau

pro filio

euadit p_atr-a:: prodttor. lnter h:z::c otficium

l~ife-·

rj repetir. Id autem effe uult. ut non

rá

¡uam d..:iminus fernls,

fed tanquam pater fil1is confcribat leges: non minus perlita-·

deos quam minirans,nec minus docc:ns qu:lm tmperans, nec

~inus

allicieos q1dm penC'

rrens:

ut legtSbwris opus non ti'.

m~ndatorum

pra:fcrtptio fit,

qu.lm

difapllna morum. fin1s

e:..

nim eius cfi,quacunque id rar1011e fiat, ciues b.:inos beato<(¡;

efficere:punire uern malos,nece!Sitas cftm co potius, qujm.

uolunras. Etquia fola: mter humanas Platonic:i: !eses h.i:c o–

m.nia compleétunrur,humanarum oinnilí perfcéhts11n; funr.·

acp~ncl

iotcr d1uinas potius, qu:l.m

hnman~s

annumeranda::.

Nequeabre prim11m d1fputdrionis huius exordium

Deo

ra–

üum

e/l:

deinde additum

P!Jrone,uideri lib1 ha:c omnia di

uinitus intpirata. l)emum ex hac ipfa d,ifpuratione ad bcamm:

fummi louis remplum, id eft, ccr.lum rel1o tramlteperucni-·

tur. At quomam non íolum in facri)CQtjs parricidijsque, ue-–

rnmetiam in ca:tcris fcelcribus pro af.¡s culparum sradibus,

ali¡ quoque pccnarumg,radus,

Jc$Um)arore defcribt'ndi,'

~J~~~~:~d~~d7~~~dioc~;~n:~~~~:~~n~~;f,~,~~·~~~7u~

qui~em

omnis aut uirtutis eft, aut uitlj.

Si uinutis,

omninO

u.:iluntarius efi:quoniam confüi

libero

expedita elefüo–

ne & pro¡lrjjs animiaftionibus eft acc¡uilitus. Sin uero uitif

habicus e/l,inuoliítarius omnino ceníerur.

Qu~a

ita morbus'

c;/lanimt, Gcm humorum intcmperantia morbus eft corpo–

ris. Nemo uero morbum dixerit uolunrarium: quamuis nó–

nulla,qu:e pra:ter opinioncm inferunt morbum, pofsitquo–

dammodo uoluntaria dicerc. Pra::t.erea ciufmocl1 habims ex

imped1to conlilio, clifirafraé¡ue eleélione,

pafsionibns po–

tius,quam afüonibus inoleícit, Ex his confietmrFlatonicum

illud fz:pifsime dccantatum, Vitiorum habaus inuolunrarios·

c!Te,neminemé¡ue ficri !ponte malum.qucmadmodu'm

aé

lit

(ponte

a:grotus & deformis

inops . Po/lhane habi–

tu4m diftintlionem fequitur diftinélio afüonum.

~a:

qui,

dem aut ad uirtutis ,

aut

ad uiti¡ habirum gignendum proprie

ucr:;uot. Si ad uimttis, ita

uolun~aria:

litnr,ut diaus ell'lta&iJ

tus uolumarius. Sm uero ad uitij, parttm quidem uoluma-'

ria: dicuntur, prnpterea quod &animó quodlmmodo con–

fentiente fiunr,& potcrant non fieri antcquam ficrcnt:partim

uero

iauoh~ntari~,tum

quia ad detrimentum,deformitate'm,

morbum clam deducunt: h;rc autem uelle!t nemo : rum quia

ex quadam finis exitusé¡ue igooratione confurgunt.

~te

nus uero perignorantiam ñunt,eatenus pr:c1er ipl;un ratio–

qis

uolun~atem

fieri i11dicaornr. Diflinguerurfus hocpaélo.

Afüones buman2 quamum ad Icgein iudiciorumé¡ue¡11arc–

riam attinet,in quínquecapitarcd1guotur. Aut enim exaffe–

élibus concupiícentt:c pullulanr,

'""ex

impetu irafcibi'lis

n,a,–

tur:c prorumpunt: uel.limplici quadam ucniunr ignorantfa,.

per

quam.qui~

res ipfas !gnqrat, !'jt1:un11is

ignorare nó nc–

friat : uel 1gnorantta dupl1ci6unt, per quam quis

res ipllls

nefcit,& ig(lorantiam

fuá

limul ignorat,uidelicer fcire

pu–

ns : ud rar¡dem ex rationali

qua

dam opinionc proueniunt:

opinione inc¡uam de iuftis at'l.ue iniufüs rationi lcgibusque

credédi. Poft diftinfüoné eiulmodi d1f1inguit

iucficij rcgu

fas,per qu95 alitc;r anima.duertatur in cosqui concupiíccntJa,

aliterin eos q_ui ira peccanc '.

a1qu~

'inbis difccrnatur, ur_rum

confülto, an mconfulto deltqucrmt. Pra:tcrea utrum u1 pa–

lamé¡ue, ao ROtius clanl°atque fraude. Dcinde nunquid per

igoorantiam lit erratum, liue pcr fimplicem, liue

pcr

dupli–

cem ignorantiam .

Vbi

uero de homicidiorum iudicijs agés

¡mCcum adducit rny/lerium de interfefüs interfeétores ufci–

ícentibus: attcnde ex Pfatonis fententia,perturbationcsad

(eolibilia pertioétcs poffein anima feiunth .ab hoc corpore

reman.ere. Siquidém ex eiuídcm ieo¡entia remanet

pri•

.ma

qua::dant fctiendi natura fubftantialis origo (enlimm rcli–

quorum,per quam anima & in hoc corpore

h:cc 1n/lrumé-

uires expl1cat fentiendi,

d1fcedcns ab hoc

cas

quodam–

modo replica< in fc.1pfam,liue,ut mag" Pbtonice loquar, cx–

crcet

n aéreo corpo

re.

~ i11uolut~

hoc ingrecl1tur

ex hoc

egreditur.De

his Pl.a1onici ira difttoguunt,ut anima in

corporelioc crafs1oread brcue habitet : in acreo uc:ro mul-

;:tp":~~~b~r:~~~~~e~l~r:~ai~~¡~~p0::~m,~ª~~.~.;:':~~~

fenfus

memori:l~ue

liiperfunt . Probab1le uero .cífc

pu~\>ant

;rntiqui theolog1, animas hommum repente mterfcfrorum,

urpote inexp1atas, perrurbauombus ag11ari: quin

hoflcs

cxagitare, id uidd1cet non bumana tantunt ind1gnarlone

vf–

fietcnte, (ed d1utna euam nemcliac d:z::moneprou1déte. Su–

perelfc uero e:r anuc¡uorum opinione i.n anima fcnliim per–

turbationcmé¡ue ulm cem,

eainé¡:_

acreo Utl corporc,Plaroni–

cus no/ler Maro tefüs

occurm.~demm

lib1 uult, Et aune

magna met fub rerras 1bit imago

! Hatoní

ce admod'um imagi

nem rationalis anim:z:: nominat pnm.im ipfam fentiendi n:11

turam.