4000003575

10.c.

mutua. Necdfaríaºquoq; lex congreg:itioni

Ji_milite~p.rocul

lege fubito peritw:a:. Necef&rja rurfum legibus d1111na_c:ft

autoriras, ne uel negligenria ob{olefcant, ueI fraude

mo–

Jentia coofriogaotur. Necdlar1a rameo comparaoda:auco–

riratidiuina:, tum íánélimonia uita:, mm pa:oa fuper huma-:

nas

uires omoibus admiranda.O!!amobrem prouidenua de1

qua: fingulis

elemeotorum,plant.arum,b~u.corum,

mero.bro–

rum fpeciebus & ufibus neceffiiria profp1c1t, multo diligei:–

tius perfeétifsima:animalium fpeciei co!enti

diuinitat~,

fancicnd1s legibus apprime faluri hommum neceffitn¡s de–

dfe non debet. Adde qucld neque potefrprinceps

ullus.ua

–

fraro ciuirarisnauem quolibet momento procellis

& pertcu

–

Jis ionumeris agiraram, abfque ca:lefü f!amioe ad porrnm

ufque perduce>e. Ergo Jeus mm occultis infpirarionibus

~oimorum,cum miraculis manifeíHs , quoties neccfsitas ex1-

gir,& reuelatmyfreria legum, & faocir paHm arque promul–

~ar.

Propterea exordium Plato legum.adeo mfrisfelicibusé¡;

mchoac auípic1js, deum non abs re ter fiatim in principio no

mm;ms. Tres.enimhicdifputant fnndatores legum, fingu–

lií¡; diuino indigent patrocinio. Tres quoque 1miranturau–

toreslegum, Mmoeºm,

Lycurgum, atque Solonem.

O!!i

& leges in tria numina rernleruor,Iouem,Apollinem,& Mi–

nemam.Nequeid quidem iniuria.Sol enim planetarum do–

minus

por~tiam

, Iupirer clementü1m. Mincrua fapienriam

coorioer.

quidem rri" cocam legis narnram perfeélio–

nemé¡uc compleétunrnr. O!!id cnim aliud

elfe

élícimus le–

gem, pra:ter rationalcm quandam regulam cerro quodam

orclioe ad bonum Cubitos perducentem?utaurem ratio

re–

gu1a

ordo iolir,nece1faria omnino fapientia efr. Pra:rerea

ut perducat ad.finero arque fcruerur, in primis potenria ef–

fluit. denique ut ad booum, id efr, ad cuiufque commodum,

& commode benigneé¡ue conducar, magnopere clementia

prouidet.Tria itaque apud prifcos numina diuinam re.feren

tia

rr~ni~ar

em, leg

i_bus

~ec~ffitrio

coofi1funr. Atque idcir<;o ·

ttes umrles

doc.es

rn pnnc1pe ad ferendas leges neceffitna:

iúdicamur.

A¡

c¡u

oniam perteélasinuicem has oporret con–

currere ad perfeélas lcges confütuendas, id ucro humana

1ªCJ.1h.aspr;r:fiare non porefr, nimirum ad legum exatl:ifsi–

mam fanéti.ooem diuino cfr opus auxilio. O!!_od aurero no–

ueoariu.m annorum numerum Plato

in Minoe,

bic fa:–

pe reperit, quafi neceífarium ad lcges ab ipfo Iouc difcendas

homioibusé¡: rradendas, forre lignificar nouem angelicarum

.mcn.rium ordines, pcr quos uelut interpretes ipfalegis fao–

cieoda: ratio;id homincs ufq; rransfenur. Omnes uero hos

orclines lcgum interpretes fub uno Mercuri¡ nomine' figni–

ficat

Proragora . Neque uero telateat nouenario hoc in

angelis numero non Chrifriaoos folum mi, fed & Platoni–

cos, pra:cipuc Proclum arque Syrianum, quod in Theolo–

g1a fatis o.frendimus. O!!_iduero? Ít nouenarius hic fignilicet

tri.num porentire ufum, trioumq; fapientia:, triplicem quoq;

demeoria:? uidelicet ut tcium quodliber tum in lege ipfa

fir,

tum in iudicio magittr;irns,tum in mioifiris

ipfa cxecutio–

ne iudicij?Prrererea in ipfis rerum aétionumé¡: principijs me#

dijsé¡ue & finibus? Tria uero ter repetita noucnarium ma–

mfefte per6ciuot. Sed curnam in R.epublica ab ipfis Miner-

11.a:facris,hic uero

facris Iouis difputatíonis fundatur exor–

dium? An

forre,

quoniam difputario illa Achenis h:iberur,&

de antiqua Athenarum urbe Minerua: dicarre traétarnr: hic

uero in Creta de Cretenfi urbe a:dificanda confulirnr, prope

ipfum Jouis templnm, deque legibus Mioois Iouis filij in

principio uerba fiunr? Ao porius forma illa Reipublica: prior

cafcior erararque feuerior,Palladi maxime congrua: ha:c ue–

ro paulo indulgentior ,

fua c¡uadam humanitare Iouí con–

ueniens? Summatim

hic & 1bi

uotís facrificijsque cíui–

taris nafcentis felicit:1tem auípicamur. Mitro deleripríonem

Ioogi huius irineris,

Caeros lucos,

arbores templo dica–

tas,& ali;¡ multa qnre commcnmm defiderarenr pouus qu:lm

argumenru111 . Poft uero nonnulla qua:: allegorice docent

res humanas pra:fertim public:>.S non poJfe abfque diuino

quodam patrocinio reéte componi , ideoé¡ueab ipfo deo,

qui legum

principium efi

fims,elfe legum e:i-ordium

fo–

ciendum, incípit.iam panlarim delcgum fü1e perquirere, fi–

gnificans harui.n line¡n elfe diuinum culrnm, quaodoquidem

ciufmodi legum difpmarione ad remplum Iouis profici -

fcuou1r. Cum igirur lcgum finis Llftimus fit Iouis illius cul–

tus qui fecit mundum, dediré¡ue & mundo leges & nobis,

non

•.rom~rito

fiarim negat fíoem legum c1fe Manis cul–

turo, rntenm modefie lvlmois

Lycurui leges emendaos,

quod non taro ad uinutem ipfam fimp'i'icirer refpexerior,

qu:lm ad bdlicam declmauerint . Profcéto le<>es debeot

il–

lud poufsim1!m in.ciuitate habere pro fine, adquem quafi ad

lígnum ornn1:1 dingam, quod

cunélis ciuibus maxime o–

mnium efi expeteoí:lum. Puga;¡ uero arque uiétoria curo la–

boruro malorumé¡ue plena fit,oon proprer

quidem optan–

.da

efr,

fed eligenda potius propter pacem, ruramé¡ne uico:c

~anquilliratem:

quemadmoduoi nemo íta e:r

optat uiuere

pe_rpetua contra morbos pugna,uiéloriaq:

uerfetur.co

'n–

cludtt tandem non decere Iludía pacis adbelli

ca led cont

bellica potius ad pacis

~udia

o_ffic_iaque,ref

erre :'pace

m ue:;,

exped1m~_liberumque

uentatJS dcíque

culrum.In

his ue–

pro~and1s

•efum_bonorum genus in mu

ltas difirib

uit

(pe–

o.e~. ~cens

alia qmdem dfc humana, alia uero diuioa: & l

di_m_m

~ humana

een_dere:hu_manorum autero, qua: loo e di–

IUDIS

mfeno.ra

JU~icat,

pnmum

.ef!'~

fanitatem,

fecu~dum

fonua

m,reruum

uires,quarrum diu1t1as. horum uero bono–

rum ducem uult dTe prudentiam,ducem infuper diuinorum

P~~ prn

denri

~m (e~ui e:i.-ill~m:n.

temperantiam,pofi banc iu–

ftiaam?

po.fi

iufünam

form~d1oem:

Profeélo

hic lignifi–

car. &i

n qua

rto de R.e

pubhca

explicar, tres anima: panes

r~tional~m

fo_licer,

iraf

~ibile.ro,

coocup_ifcibilem:&pruden:

uam qu1dem m Cola rat1

onal1,

formudmem in Cola irafcibili

elfe. Tu quoque pone io Cola coocupifcibiliconrineotiam.

~on_i~

uero in cunétis fim':'I

pam~us t~ll]perantiam

arque

mfriuam,

utr:inque nommat totms :rn1ma:confonanriam.

Sed temperanria quidem in alfeétibus, iufriti¡i uero in aéti–

bus.confooantia

fit.

Er_illa

fit

anima:

fa~itas,

ha:c a

nima: pul–

chntudo. Ar prudenna, oculus: forarudo uero,

roanus.Si

fubfranriam anima: puritatemé¡ue cooremplationi

neceffit–

nam fpeétas, iufiiri:x: remperanriam antepone: fi humanam

fpeétas confuerndinero, pra:pone iuftitiam: Omnioo uero

¡>rudenriam cunélis qnafi oculum pedibn:; arque ducem. At

fortimdinem conrinentia: antepone. Nam fortirndo

circa

diffidlius uerfarnr,doloris Cci!icet rolerauriam,

conrinen–

tia: officium,quod efi uincere uoluptates,in fe ipfacomple•

élcimr. Vrr

anque uero iudicato temperantia iufüriaque infe–

riorem.Ha:

c enim duo integl'llm an1mz rotius ordioem ma–

gis pofside

nr duce prudentia confritutum. Ex his colligit o–

porrere Jatorem legum

ipfum referre,

referri iuoere,

humana quidem ad diuina. éliuina uero, id efr, uirmres ad

mentem ueritati diuinitarié¡; dediram. Duro uero de fine lc–

gum difpurar, officium quoque ipfarum cooditoris expooic

idé¡; íummatim

effe

uulr, fumma cum diligentia toram ciui–

rarem colere quafi agrum,ur exquifitam de cligendis fercn–

disé¡; feminibus babear rationem.Deiode de opponuna plan

ra: cuiufq; culmra.Irem de exrirpandis .fiarim ab initio noxijs

herbis & fentibus. Deoique de omnibus ad maturirarem füo

ordine perducendis. Tu u.ero ínter ha:caduerre,rurpiorem

haberi qui uolupratibus cedit, quam qní füccumbit dolori–

bus.Irem fonis uiri officium

elfe

nó fofum metus & pericu–

fuperare,fed cupidirarcs ctiam coercere. Pr:r;cerea neminé

fecure iudicari polfe forré, nili diu ínter labores

pericula

uerfams frrenne foerit. adde

nili in ípfa !icentia

11lcce–

bris uolupratum, in quibus prob:inrnr proprie continentes,

ipfe quoque fuerit comprobams. Aduerre non

elfo

rurum

uel hominem qui fortis

fit

furnrus, procul

timoribus, ucl

eum qui futurus fit rempcratus, feorfum ab omnibus uolu–

pratum illccebris educare.Pra:rerea torum coodiroris lcoum

frudium circa uoluprarcs

dolores oporrere uerfari.

uc~uo

ha:c c¡uafibrura freno non careant. Si eoim fr<"no cohibean–

rur,facile felixé¡uc uira: irer

euadir.Si

nullo coérceanrnr fre#

no ,'difficile admodum

nfeli:r . No

rabis

illudde Athe–

nicnÍtbus dtélum, probos Achenieofes elfo pra:cipue pro–

bos:propterea qudd foli fuapre n:ttura,

diuina quadam Cor

re,nullo cogenre uel perrerrente, íint probi.

his Plato

li–

gnificar., in ciuirare ma:e infritma, raros quidem fore ciues

oonos' fed 11Jos fo re omnium przftanrifsimos.

~oiam

curo nu11a di(ciplina tales euaterint, profeéto drnina quadam

forre & perfeéta narnr:ifaéli fint rafes, quorum etiam rama

lit excellenria,

communi contagione non inquinentur.

Pofrha:c finguiare id curnfquc arri.< rotiusque uira: przcc–

ptum confi<lerabis. Oponere

eos

qui przftantes uiri quouis

in frudio euafuri funt. fiarim

tencris aoois id ipfum taro

ludendo qnrtm frudeado in Ítngulis ad id conducemibus

medirari , adeo

lit

uirilium fiud1orum accommodatiísima

pueris pr:eludia proponaornr, atque ita ludentium animi in

amorem 1llins potifs1mum adducanwr, quod in uirili a:rare

ferio funt aéturi.Inter ha:c difciplioa fic áelinitur. Difciplina

efi,ea uira: fiarim

pucriria infiimtio, qu:?: in amorem uirrn–

tis paulatim adduc1t animum nucrilem. Illius inquam uir–

turis pr:ecipne. per quam uir foétus imperare fc1at atque pa–

rere. Hominem uero oporrcre

infuper polfe difciplioam

eiufmodi

reoeris annis babere , per illam quz fequicur

humana: natura: defcriprionem apre confirmar: inquit cnim,

hominem etfi unum quiddam

fir,

habere ramen multa i_n

arque diuerfa, inrcr qua: fint ryranni duo amentes qu1-

dem & inrer fe contrarij, aoimum d1fuahentcs,Dolor arque

Volupras: pra:rerea opiniones furnrorum bonoram

atqu~

malorum, ex quibus nppctirns confidemiaqui: ad b,ooa

'.ti~

mor aurero ad mala nobis

íuborirur,perrurba~1onesq; ~mm1

.funiles. Pra:ter ba:cadefr iudicium r;1tionis,diétaos qmd bo-

rum