Promptuaríi Sacri Pars Tertia.
4'~Um
appel!ari folcbat , juxta illud
Triµmphale terrilo–
·rium Rom.e
,
quoámine Vaticanum dicitur; 11nde Dama–
fru
Papti fcribit
,
fanll11m Petrum fepultum ful/Je in
V
ati–
cano
,
j11xta triumpha/e territorlum
.
Q!!is unquam S.
Laurentio folemnius in Vaticano triumphavit, Eccle–
fiam Romanam tantopere glorificando& honorando ,
ur S. Leo de Cachedra Petrí íermonem inílirucns, ha:c
in ejus laudcm verba pra:dicaveric:
.Q.uamglorificata
t/I
] ero{ol1ma Stephano
,
tam i/lujlris fiera Roma Lauren–
tio
.
T1iumphat
,
Hoftesáeviéli
(
ut fa::pé dill:um Thea–
trium refcrt )
curr11m[1quebantlt'r, quorumcolla catenis
erant onertita
•
Ac proinde fanéh1s Laurentius conllan–
tia fua Valerianum lmperatorem gloriose devicit , fi–
quidem hic in exercitz fua: erga martyrem crudelitatis
fupplicium ( ut pié credere pofsumus) barbaro illi equum
confccndere volenti fcabelli loc,;o catenis onullus tcrvi–
vir .
1'riumph111,
nam fi ita ell ,( ut idem vita: humanal
theatrum referr) quod
Mttt11mfuerit ne cultrlumphum
,
nl/i
qulnque hoftium millia cecldijfet
,
&
jufta
aclemagnas
coplasfuáijfet, áecernere /;ceret,
urique fanll:um Lauren–
tium prz czreris Roma: triumph'are decuir, fiquidem
hic ip{e per ílupcndam
&
infuperabilem in martyrio fuo
cxhibitam conílantiam innumeros Chrilliana: lidei ido–
lolatras adfci vir , multofque jamde falto,Chri!lianos ob
perfecuriones grafsames in lidc n.utabundos ílabilivit ,
dilatara nimirum per triumphi fui famam in vari
s
mundi
provinciis fide, nam ut S. A1.1gullinus de eo fcribit :
Il–
l11mintl'Vitpfane mtmdum Laurentius eo lumlne
,
quo ip[e
accenfus efl,
&
flammis quas ipft pertu{lt, omnlumCbri-
ic;;·
.Je
S~n-
flianorumcoráa calefecit
:
Et alibi :
Tama,
inquit,
eju.r
mart1rilgloria extitlt
,
ut pa(Jionefua mundum illumintt–
verlt uníverfun,.
Declaratur qualiter igniti carbones peculia–
re fantl:o Laurentio refrigerium attule–
;ri.nt.
DlSCURSUS TERTIUS.
DJf
i:~
mlfer
,
quod
carbo11es tui, mihi re–
frigerium
pr.ef/ant.1
DU
m mortalis S. Laurentii caro in ferrea
&
ignita
craticula luculenter arderet, jubilaos
&
feíli–
vus fpirin1s ejus manife!lo fa.tis figno indicavit, ignem
illum in cordis ejus inreriori porius ejus lucis quam ardo–
r
is autcaloris fruitionem communicafse, in hujus nam–
que rellimonium ad ryrannum converfusdlxit ,
Dl[ce
miftrquod carbones tui m1hi refrigerium
p~4ft
llJlf
.
V1'.:'
rumenimveroundenam ha::c tanta corpori
S.
Laurentn
infenfibilitas accidere potuit , ut in igne ardcns ejus ta–
men ardorem non fenferit , fed ad omnem ignis violcl\–
tam allivitatem impenetrabilis permanferit? Num for–
tc caro cjus lapid11a aut a:nea fuir
?
&
ramerfi exalte–
rurro , lapide nimirum vel íerroconllaret , adhuc ex
ignealrerarideberer; nam uti quotidiana docet expe–
ri<;ntia, filiccs in calcem refolvuntur, ipfumque zs aut
ferrum ab igne igniri
&
candefcere confpicirur (
N
ec
f
or–
,itutiolapid11mfortttudo mea, ntc caro mea .enea eft)
1mo
ipfemct ad Deumconverfus claris vcrbis facetur :
Caro
mea Jgne cremntaeft pro te Deus metts
,
& 'Valeriano afsa:
carnis fua: partem obtulit, ut vcl fic quam flocci fuppli–
cii \llius atrocitatem faceret, {ubindicaret , dixitque :
.Ajfntum efl jam, v erfa
(:f
manduca.
Hujus igitur refri–
g erii, quod S. Laurentius ab ignitis hifce carbonibus
percepit, myíleria velim in hoc difcurfu pcnirius nonni–
h!l
examinemus.
1t.
carbonestui mibireff'igerium pr&jlant
.
Hanc inex–
plicabilem confolationem, quam
fanllu~
Laurentius in
jgnita illa craricula percepir, Oeus illi immiÍlr, rum ad
Tyranni crut!itioncm
&
refipifccntiam , unde
Levi~a
cidcm dixit: Difce mifer; tum in przmium virilís con·
ílanria:
&
fortitudinis, quacum przhorrendum & accr–
bHli
mum illud craricula: tormentum luílinuit; ldeoque
ad
Tyrannum converfus dixit :
Carbones tui mihl rrfrl–
geriumpr.eftant
,
tibi autem fupplielum tettrnum
,
qui"
¡pfe Dominus novit
,
quodaccufatus non negavi
,
inter–
rogatusChrijlum confeffusfum : ajfatusgratias ago
,
gau–
dium illud
&
jubilusquo Laurencius in craricula per–
!ruebacur , indequoqued1ci,pote1l, ortus fui{ se, ni·
mirum quia in fpiriru foperiore immenfa illa przvidcbn
bona, qua: ad majus
&
folidius fidci ílabilirneotum ,
&
animarurn ad ejufdern confeffionem faciendam efficax
inctntivprn , in univerfam Eccleliam deincepsredun–
dare debebar; oam urdiximus, per hofce carbooescoc–
pori fuo fubílratos
1/luminavit mundum univerfum.
3
Mihi rtfrigerium pr11:flant
.
Adverrendum quod hzc
verba non loquarur caro& corpus martyris, fed cor
&
anima iplius ; vere enim caro ardores ipfarn concre-
mantcs
&
confidentes perfentifcebat ; cau{am vero cur
cor
&
anima Marcyris in hisardoribus rcfrigcrium per-
fenferit , S. Augultinus cibocrelelli , quo frequenter
Tr
1
•
1
nutríebatur , attribuit :
Benemanducaverat
,
f{:J
beni
'
1 ''"
°'
biberat
,
imó ad i¡>fius utpote Arcbidiaconi munus fpe-
llabat Canguinis Chriíli diílributio:
Cui commififti Do-
mlniclfangulnls difpenfationem
.
Tanquam illa efea fagl-
natHs
,
lf:J
lflocalice ebrius tormenta nonfen/ir
,
deniqne
ad nollrum propofitum perigit dicere:
Caro ardebat
f
ed
[piritus animam vegetabar
;
fpirirns corpori vires
&
vi-
gorem fubminiílrabat ad efficaciffi mi elementi lllius vc–
locita~em
patientcr
&
conllanter fuílinendam ;
&
hoc
Serm.
•l!·
forre tníinuare Chryfologus vol
u
ir , dum ait :
Plus
tfrdebat
,
quam urebat,; urebat in carne
,
ardebat in
corde
;
cor alltem
,
ur Augufl.inus ait,
nifi Chrifliflam•
ma non urlt
•
Scribunr naturalium rerum exploratores
q_u~d
birumen
ge~us q~oddam
cerra:
Gr_ ,
ad ignem
con~
c1p1endum adeo d1fpohta:,
m
quo ma¡or aqua: quanti-
tas ei fuperinfunditur ,
tanto majori cum vehemen-
cia accendarur . Undenoonemo Bicumen aqua refper-
fum pro corpore Emblemariselegir , illudque hac Epi-
graphe animavit
Anzi m'infiamml
,
id ell , ufque
&
u{que vieaccendis , quafi bitumen iílud ad aquam fibi
f
uperin.fufam c?nverfun:i , _eidcm dicat ;
tu
quidem
1gnem tn me extmguereniteris, fed fruílra, quiri potios
illum ulque & ufque in me accendis . Eodcm prorfus
modo Hagrantem in cordeManyrlsardorcm charitatis
per quam tanta curn promptitudine pro Chrillo acerbif-
fima illa tormenta gaadens fu!linebat , per íubílratoJ '
eidem Martyri igniros carbones fatai¡ebarcxtiogucre ,
ejufque conllantiam per prunaslabefallarenitebarnr ,
fed rnrpicer
&
cum non modica fui confufione decep!llJ
fuit .
U
nde fanfrus Laurentius ei imprnperavit , di-
cens
:
Difce mifer
,
q11od caibonestul mibi refrlgerium
pr~flant
,
tibi autem f11pplícium teternum
;
non !Cmet•
ipfum qui in igne cremabatur miferum
&
infeliccm com-
pellabar , fed Valerianum, fe aurem in illis carboni-
bus jacencem feliccm elfo ceníebar , haud fecus ac fi in.
ter roías
&
flores fua viter requiefceret ;
Mini refrlgt•
Pl.11,.
rium prtejla'1t
.
Audite Hugonis Cardinalis gloffam
quandam foper illa verba Pfalmi :
Sagitt&potentis acu-
t& cum carbonibus dr{olaroriir
;
dicit cnim , quod
per
fagittas fulmina intelligantur divini amoris , quibus
lanlti Archilevita: cor rransfixum erat , unde cciam
amor prophanuscum arcu& fagittis communiterde–
pingitur
;
En ipfiffi ma Hugonis przfati verba:
Exem•
plaJa11llorum[unr carbones defolatorli
,
quiaper appf/ca-
tlonem inflammant& accendunr ad amorem Dei
,
&
va-
jlant
,
f{:J
defolanlllr in nobis car11alem a/feélionem
,
él
f&ctdarem amorem.
Porro pauló ante pra::ccdens S.Sixcí
Papzad Carnificinam ultro citroque properantisexem-
plum , infignis carbonum ignitorum maffa fuir , quz
Divini amoris ardorem , ur in primodifcuríu vidimus,
in ejus corde magis magifquc accendit ; omnis quoque
in eo
ex~inc'.lus f~it
ad.carnem
&
corpus fuum affcllus ,
adeo ut 1gmbus lupenmponi haud majori loco ducerct ,
quam fi corpus fuum truncus quidam ligneus foilfet •
)dem Cardinalis illum Ifaia: textum cap.
47.
adducit ,
dicentis
:
Nonfuntprun.e
,
quibuscalejiant
,
necfoClls
ut fedeant ad e11m
;
ubi alia
T
ranslatio haber :
Carbo-
nu fetiebis [Hper eos
.
Et fubjungit
:
Ri erunt tlbi In
adjutorium
,
&
polfer effe cherna de íanlto Laurenrio;
uciturquoque illo Proverbioruín texru :
Si e(urierit ini-
Pr••·'"'"
micus 1uu rc1ba 1!/um
,
pruna¡ enim congregabis [uperca-
pur eju1
,
&
Dominus 1-eddet tibi
;
cum cnim Valeria–
nusavidc defiderarer illud inrueri fpeltaculum , quo
fanlti Laurentii vi vum corpus
craticul~ ignit~
injcltum
rorrendum
&
alfandum effer,S. Laurentius partem car-
nis fua: alfacam
&
excoltam ultro eidem obtulit, dicens:
Ajfatum ejljam, verfa,
&
manduca,
ac proinde merito
fubjungit,mihl
rrfrigeriumprrftant tibi aurtmfupplicium,
fiquidcmprnnas
congregavlt fuper caput
~;ns
.
Certiffi–
mumquidcm efl ,
quodfan~us
Marryr hoc modo ru-
midam