1000000211

51 / 992

OPU~C ULtird I.
Statuitur Principium J. N. cognofcitivum, habens ratio>Wm finis ~
tn. scio, omnes ferme Juris Naturalis Scriptores non negare proximam hanc :
& imme.diatam morum regulam , quam D. Th. I. z. cat r,.:
gulam homogeneam ; & pr~terea aliud íl:atuere ]uris naturalis princi–
pium, quod potius habeat raticmem fin is, ad quod dirigant . prin–
ci~ia, quinimmo & attiones omnes. At íi velis hujufmodi principium , quod
'Cognofciti'rium pr_o libito appelles, . illudque univerfaliffirnum, ad quod omni:a hu–
mana in aétu fecundo referantur, & a quo dedncantur omnes conclufiones J.
N. ad mentem Suarez; En illud Felicitas naturalis five in particulari , in.-cóm–
muni obtinenda • Sane omnes felicitate trahuntur: & quandoquidem i homi–
nes vivunt , ·qu<?runt viam ad propriam fdicitatem íimul cum aliornm felici–
tate, vel citra aliorum damnum. Quare autem omnes non funt felices? Quia
non ubi verfatm." Feficitas ab omnibus qureritur. Juvat hic rem paullo amplius
explicare. Qui duétu rationis vi vunt, in bono honefio Felicitatem qua:runt: ' qui
fenfu dllce reguntur, in bono .deleéiabili: qui <luétu utriufque, in bono utili. Jam
homines felicitatem naturalem in fe experiri debent , nequicquam contra in–
clamantibus ali-is : non enim· in lotelleélu meo fita eil: aliorum felicitas , fed
unufqu.i.fque fibi felix • Roe autem elfet qu~rendum lumine naturali ·: AnSenfut
eodem modo faciant ad nofiram felicitatem, a-e Ratio? Profeéto a fenfibus orta
voluptas non femper a:que fentitur, & brevi perit, & fape invitis nobis m<?–
rorem ingerir. Ergo non hic Felicitas reponenda , qure fit .finis totius natur~
moralis • Si voJuptarius Epicureus poífet femper in illo verfari fure volupta:tis
momento; vix equidem naturale argumentum, fpeélato vita: prrefentis curfü .;
-poífet .inveniri ad iUius animum expugnandum. Poffemus il1um hortari ad vir–
tutis partes amplettendas argumentis duél:is a bono honello moralitatis: t·efpon-_
deret tamen, fe ·effe fine virtute felicem • At .experientia teíle, voluptas brevi'
¡>rreterit, ac in dolorc¡n .vertitur. PrincipiL1m vero, ad qnod natura c0mparati
fumus ., non efi,, ut uno momento íimus felices, fed ut majorevitrepartefimus
felices~ & cum majore felicitatis fenfu . Nen eíl: ergo a fenfibus haurienda fe–
J..icitas .. Hic adhibenda efl ratio , &. e-0nferenda funt pra:teritre ~ pra:fentis , ac
futurre felicitatis tempora. Videbitur fa11e non "Senfus., fed Ratio debere eligi_
Sed quoniam plerique in fuis aél:ibus prrefenti voluptate trahuntur , -nec fotaJ
rum prcevidentes ., nec i)l"aiteritum recolentes ,; idcire-0 verx felicitad nunt-ium
remittunt. Onde igitur in pr<?fenti pradiGe dignofcam, hoc, aut illud eífe ne.
ce.lfadmn -ad prard-iétam felicitatem confequendam? Duplici via.: altera a
pofte~
riori ex iis, qure .polt aliquos noíl:rre facultatis aétus, :vel poíl: oonfequutionem
alicujus boni nobis obveniunt., foilicet vel ex interno mrerore., vel ex inten10
.gauclio-: altera veluti a priori, fcilicet, ex au5Joritate, & reétt:e rationis diGlamine.•
Hoc ~taque fiatuto pro unive(>fali, ¡:>rimo, ·cerro ,.evidenti , atqu.e ada:quato J...
N. principio, omnia mirnm in modum congruent •
De .proprietatibus f'rincipii J. N. proxime cog;aofciiivi..
\rn. JNte~ea t~unen. no_nnuH<I; fubdamus L~e ,19rox-im<> J.~. principio, quo4·d1:
· totms moralttatrs judtcmm. Et ·qu1dem, ~uod ad rem pra:fentemmaxim~
facit., Judidum hoc eífe pQtef~ certupp, ft -omnem exdudat formidinem de hone•
fiare -0bje8:i, vel .de legis préEcepto ~ & hoc Jud.icium denominat confcientialfl
certam. Con.fcientia vero dubia dici p0teíl: _vel intrinfece, quando n-imirurn non
habetur judicium poíitivam de fuondl:ate, vel obligatioiae objeéti; vel extrin--fece,
q~ando hahetur quidem judicium pofitivurn de honeílate obje&i, .fed adhu~cfatm:
:i11qua formida de oppofito: 'h;?c confcientia dici .debet praét:ice·certa; tr~nfe:ce,
& f¡Jeculati\"e dubia.: ut quando quis dubitans .an emifer·it ,, .)ud1cat
Thefaur. Thlol, Tom. VIII. C po-